Politički pragmatizam izbrisao kritike opozicije

Uprkos tome što su ranije kritikovali predlog inicijative za izmjene zakona kojim bi se lokalni izbori održali u jednom danu, dio poslanika opozicije podržao je juče novu inicijativu sa istim ciljem.

Razlika je u tome što su je ranije potpisali poslanici vladajuće većine, a ovaj put dio njih - koalicija Crno na bijelo i dio opozicionih poslanika. Proceduru je pokrenula koalicija “Crno na bijelo”, dok je opozicija podržala u “istom paketu” sa predlogom za izglasavanje nepovjerenja Vladi.

Poslanici koalicije “Crno na bijelo”, Demokratske partije socijalista (DPS), Socijaldemokrata (SD), Socijaldemokratske partije (SDP), Bošnjačke stranke (BS) i dviju albanskih lista, juče su Skupštini podnijeli predlog Zakona o dopunama zakona o lokalnoj upravi, kako bi se izbori u 14 opština i Gradskoj opštini Golubovci održali u jednom danu.

Prethodno, 16. januara ove godine iz procedure je povučen predlog izmjena istog zakona, koji je bila podnijela Socijalistička narodna partija. “Vijestima” su pojasnili iz te stranke da je predlog povučen zbog tehničkih propusta, odnosno da je propuštena Opština Plužine.

Predlog izmjena je juče dostavljen Skupštini radi stavljanja u proceduru. U njemu piše da će se “prvi naredni izbori za odborike u skupštinama opština Ulcinj, Berane i Plužine, u skladu s ovim zakonom, održati u 2022. godini istovremeno s održavanjem redovnih izbora za odbornike u Skupštini Glavnog grada Podgorica, Skupštini opštine Golubovci (opštine u okviru Glavnog grada) i skupštinama opština: Bar, Bijelo Polje, Danilovgrad, Kolašin, Plav, Plužine, Pljevlja, Rožaje, Žabljak i Šavnik. Odbornicima u skupštinama opština Ulcinj, Berane i Plužine produžava se mandat do izbora odbornika koji će se održati u smislu stava i ovog člana”.

U obrazloženju dokumenta objavljenog na sajtu parlamenta navodi se ista argumentacija - kao i u ranijem predlogu vladajućeg saveza da se izmijeni ovaj propis. Odnosno - da se “u Cmoj Gori već godinama lokalni izbori u pojedinim jedinicama lokalne samouprave održavaju jedni za drugim u različitim vremenskim intervalima”.

”Društvena energija nepotrebno se rasipa na učestale izborne procese. Takav način organizovanja održavanja lokalnih izbora krajnje je neracionalan, neekonomičan i društveno u mnogo čemu neprihvatljiv,” dodaje se u obrazloženju. Takođe se i kao motiv pominje i aktuelna epidemiloška situacija, da je Crna Gora među prve tri zemlje u svijetu po broju preminulih.

Prethodni predlog zakona o dopunama Zakona o lokalnoj samoupravi, koji su potpisali svi predstavnici vlasti a koji je sredinom 2021. podnijet Skupštini, povučen je iz procedure u novembru iste godine.

To se desilo nakon što koalicija “Crno na bijelo” nije prihvatila amandmane SNP-a koji je trebalo da garantuju da će odluka predsjednika države Mila Đukanovića o raspisivanju izbora na Cetinju, Petnjici i Mojkovcu prestati da važi. Đukanović je, u trenutku skupštinske rasprave, već bio raspisao izbore u tim opštinama.

Jučeranju inicijativu potpisali su i poslanici opozicije koji su u novembru 2021. bili kritički u skupštinskoj raspravi. Među njima je i Ivan Brajović (SD) koji je tada rekao da zakon treba povući, jer je neistina da se njegovim izmjenama omogućava objedinjavanje izbora i da međunarodna zajednica podržava ovakav zakon.

“Ne radi se ovdje o objedinjavanju izbora. Ovdje se radi o izbjegavanju izbornog poraza”, kazao je Brajović, navodeći da međunarodna zajednica preporučuje da o ovim pitanjima ne bi trebalo donositi odluku sa 41 poslanikom prema 40.

Njegov partijski kolega Boris Mugoša je tada kazao da zakon treba povući iz procedure i da se o njemu razgovara u okviru Odbora za izborno zakonodavstvo. Istakao je da se ovim predlogom urušava ustavno-pravni sistem, jer Zakonom o izboru odbornika i poslanika mandat odborniku traje četiri godine i može se skratiti, a ne produžavati u skladu sa zakonom.

U ime kluba Bošnjačke stranke (BS) Ervin Ibrahimović je tvrdio da predlog zakona oslikava trenutnu političku situaciju koja nije dobra i koja poziva na što hitniji dijalog. “Predlagač se poziva i na izvještaj EK, ali bih volio da znam kako su dobili ocjenu od EK i da li su im slali na usklađenost ovaj akt. Bojim se da ovo nije put.

Čak i pored onakvog izvještaja i upozorenja EK da moramo imati inkluzivni dijalog svih političkih subjekata u državi, predlagač je otišao drugim putem i izbjegao je da se dogovaramo u Odboru za sveobuhvatnu reformu izbornog zakonodavstva”, kazao je Ibrahimović.

Poslanica DPS-a Jovanka Laličić je rekla da se ovo pitanje može rješavati samo Zakonom o izboru odbornika i poslanika, za šta je potrebna dvotrećinska većina ili nekim zakonom Lex specialis, uz obaveznu dvotrećinsku većinu.

Odbor za izborne reforme da uvaži preporuke OEBS-a

U obrazloženju inicijative za dopunu Zakona o lokalnoj samoupravi piše da “pred novoformiranim skupštinskim Odborom za sveobuhvatnu izbornu reformu predstoji i zadatak stvaranja normativnog okvira za održavanje svih redovnih lokalnih izbora u Cmoj Gori u jednom danu, uvažavajući preporuke OEBS-a/ODIHR-a”.

Navodi se i da bi u periodu od marta 2022. godine do juna 2022. godine bila održana najmanje tri odvojena izborna procesa. Podsjeća se na stavove Evropske komisije, između ostalog iz 2021. “da su u 2021. godini održani lokalni izbori u dvije opštine, i da, uprkos međustranačkom dogovoru da se svi lokalni izbori održe istog dana, pravni okvir i dalje predviđa njihovo sprovođenje po potrebi, što dovodi do skoro konstantne predizborne kampanje na nacionalnom i lokalnom nivou”.

( Mila Radulović, Nikola Dragaš )