Pad akcija Rio Tinta nakon odluke Srbije

Akcije kompanije Rio Tinto pale su juče nakon odluke vlade Srbije da zbog zabrinutosti građana za životnu sredinu ukine dozvole za istraživanje litijuma, ugrozivši ambicije te anglo-australijske kompanije da postane najveći evropski dobavljač metala koji se koristi u električnim vozilima.

Litijum se smatra jednim od najtraženijih metala budućnosti kako svijet prelazi na obnovljivije izvore energije.

Kritičari kažu da vlada Srbije ovom odlukom vrši kontrolu štete uoči opštih izbora u aprilu.

Agencija Rojters ističe da je odluka veliki udarac za Rio Tinto, “koji se nadao da će mu taj projekat pomoći da postane jedan od 10 najvećih svjetskih proizvođača litijuma, ključnog sastojka u baterijama.

Rudnik u Srbiji je bio jedini litijumski projekat Rio Tinta, a kompanija je prije mjesec dana najavila kupovinu još jedne litijumske lokacije za 825 miliona dolara, u nastojanju da ojača biznis sa materijalima za baterije.

Akcije Rio Tinta završile su jučerašnje trgovanje na Australijskoj berzi padom od 4,1 odsto poslije gubitka od čak 5,1, odsto tokom dana, što je najgori pad od avgusta 2021. Referentni indeks berze završio je trgovački dan u minusu od 2,3 odsto, prenio je Rojters.

Premijerka Srbije Ana Brnabić saopštila je u četvrtak veče da je odluka donijeta nakon zahtjeva različitih ekoloških grupa da se obustavi litijumski projekat Jadar, vrijedan 2,4 milijarde dolara, prema kojem je proizvodnja trebalo da počne 2027. godine, dodaje britanska agencija.

Brnabićeva je rekla i da je ukinuta Radna grupa za implementaciju projekta Jadar čime su, prema njenim riječima, ispunjeni svi zahtjevi ekoloških protesta i stavljena tačka na Rio Tinto u Srbiji.

Rojters podsjeća da su hiljade građana blokirale puteve u Srbiji prošle godine u znak protesta protiv podrške vlade tom projektu, zahtijevajući da Rio Tinto napusti zemlju i primoravajući lokalnu opštinu da odustane od plana za dodjelu zemljišta za rudnik.

Rio Tinto je objavio da je “izuzetno zabrinut” zbog odluke Srbije i da razmatra pravni osnov za donošenje odluke vlade. Vlada Australije je izrazila žaljenje zbog oduzimanja dozvole ovoj kompaniji.

Uveliko se vjeruje da Srbija možda želi da preda posao iskopavanja litijuma Kini istiskivanjem Rio Tinta iz projekta, piše agencija AP.

Tokom skoro 150-godišnje istorije, Rio Tinto se suočio sa optužbama za korupciju, degradaciju životne sredine i zloupotrebe ljudskih prava na svojim rudarskim lokacijama.

Rio Tinto je u saopštenju istakao “snažne ekonomske benefite od značajne investicije” te kompanije u Srbiji. Dodaje da australijske resursne kompanije imaju “izvanrednu reputaciju širom svijeta, posebno kada je u pitanju njihova ekspertiza”.

Ta kompanija je već potrošila 450 miliona dolara u studije predizvodljivosti, izvodljivosti i drugim studijama o Jadaru, kako bi razumjela prirodu ležišta, naveo je Rio Tinto u izvještaju o tom projektu u julu.

Očekivalo se da rudnik Jadar u punom kapacitetu godišnje proizvodi 58.000 tona prerađenog litijum karbonata za baterije, čime bi postao najveći evropski rudnik litijuma po obimu proizvodnje, navodi Rojters.

Stručnjaci su procjenjivali da će svjetska nestašica litijuma trajati najmanje još tri godine, a sa otkazivanjem projekta Jadar deficit će sada potrajati nekoliko godina.

Velika globalna potražnja za ovim metalom, koja daleko nadmašuje rast ponude, podigla je cijene litijuma na rekordni nivo u posljednjih nekoliko godina.

( Angelina Šofranac )