Draž kineskih propagandnih filmova

U 2021. godini nakon što je Kina preuzela primat od Amerike i postala najveće svjetsko filmsko tržište, film “Bitka na jezeru Čangžin” ostvario je najveću zaradu u kineskoj istoriji. Film je, kako piše “Ekonomist” zaradio preko 900 miliona dolara i postao drugorangirani na svijetu, odmah iza holivudskog blokbastera “Spajdermen - put bez povratka”.

Radnja filma i bitka po kojoj je nazvan odvija se 1950. godine tokom Korejskog rata i u njemu armija Mao Cedunga zadaje težak poraz Americi. Film, u režiji Čena Kaigea pripadnika “pete generacije” reditelja koji su stekli globalnu slavu 1980-ih, naročito je popularan među mladim Kinezima.

”Ekonomist” navodi da su gledaoci na društvenim mrežama izražavali svoje oduševljenje, a obožavaoci su objavljivali snimke kako jedu smrznuti krompir i prženo brašno, kao i vojnici prikazani na filmu, u znak poštovanja prema teškoćama koje je preživjela ta generacija.

Međutim, britanski list ističe da je film važan i zbog toga što je urađen u bliskoj saradnji sa propagandnim organima Komunističke partije. Svi filmovi u Kini moraju proći partijsku cenzuru, ali donedavno najpopularnije su bile komedije i drame. Filmovi koji su namjenski rađeni da dobiju podršku partije su bili prepoznati kao dosadni. Tako je na primjer 2009. godine film “Osnivanje Republike”, prvi u trologiji objavljen na 60. godišnjicu osnivanja komunističke Kine bio takav krah da je Douban, kineski sajt za rangiranje filmova, onemogućio glasanje.

Sada, nakon deset godina saradnje sa ozbiljnim rediteljima, partija je očigledno pronašla način da propagandu učini zabavnijom kako bi ljudi zapravo poželjeli da je gledaju.

Vlada i dalje okuplja publiku i ograničava izbor. “Ekonomist” podsjeća da je u znak proslave 100. godišnjice partije, svakom bioskopu u zemlji naređeno da svake nedjelje zakaže po najmanje dva emitovanja “patriotskih” filmova. Bioskope su napunili partijski članovi i zvaničnici koji su karte dobili na popust, u skladu sa političkom direktivom.

Kada je u pitanju “Bitka na jezeru Čangžin”, škole su rezervisale bioskope za njihove učenike, a jedan kineski novinar poznat po istragama o korupciji zvaničnika završio je u pritvoru nakon što ga je kritikovao.

Međutim, tako rigorozne mjere sada nijesu toliko potrebne. Patriotski filmovi i televizijske serije visoko se rangiraju na Doubanu. Nacionalistički film iz 2017. godine “Vučji ratnik 2” bolje se rangirao od dvije trećine drugih akcionih filmova. Prema podacima istraživačke kompanije Endata, skoro polovina svih gledalaca televizijskih serija u prvih deset mjeseci 2021. godine imalo je između 18 i 24 godine.

Komunistička partija želi da gradi na ovom uspjehu. U novembru Kineska filmska administracija, koja odlučuje hoće li, kada i kako neki film biti objavljen, predstavila je novi petogodišnji plan za 2021-25. Kina će postati “snažna filmska sila” redovno objavljujući “remek djela koja predstavljaju kineski duh, vrijednosti, moć i estetiku”, saopšteno je. To znači da će ova zemlja objaviti “deset velikih filmova” svake godine koji će biti popularni i dobiti podršku kritike i 50 filmova koji je zaraditi najmanje 16 miliona dolara.

Domaći filmovi bi prema ovim planovima trebalo da ostvare 55 odsto od ukupne zarade na blagajnama.

”Ekonomist” ističe da to nije težak zadatak naročito ako se ima u vidu da je Kina u 2005. godini imala 2.600 emitovanja, a sad ih ima 82.000 što je duplo više nego u Sjedinjenim Državama. Dakle, treba očekivati da broj patriotskih filmova raste.

Istorijski filmovi imaju udio od oko 15 odsto u prodaji ulaznica u 2020. i 2021, što je za jedan do dva odsto više nego prethodnih godina. Patriotski filmovi dominirali su diskusijom na forumima na Međunarodnim filmskim festvalima u Pekingu i Šangaju 2021.

Vladina podrška je beskrajna, a “Bitka na jezeru Čangžin” je finansirana iz specijalnog fonda koji uzima pet odsto od prihoda sa nacionalnih blagajni i raspoređuje ih domaćim filmovima.

Od pomoći je i angažovanje nekih od najpopularnijih kineskih filmskih zvijezda. Mnogi najpopularniji mladi glumci i muzičari istovremeno su i lica partije. Džekson Ji, koji je glumio u filmu “Bitka na jezeru Čangžin” ima status zvijezde. Nekada član boj benda, on ima androgenu privlačnost koju bi partija u drugačijem kontekstu osudila kao “nenormalnu”. Međutim, on je takođe i član odbora nacionalnog studentskog udruženja, koji je pod kontrolom Komunističke omladinske lige. Haštag koji promoviše ulogu Džeksona Jia u filmu “Bitka na jezeru Čangžing” ima skoro 13 milijardi pregleda na Veibou.

Patriotske televizijske serije takođe su u procvatu. Serija od 23 epizode nazvana “Grad Min Ning”, koja bilježi partijski program za suzbijanje siromaštva, dobila je ocjenu 9,2 na Doubanu, nadmašivši “Damin gambit”, Netfliksovu seriju o šahu. “Doba buđenja” o osnivanju partije snimljena uz podršku propagandnih organa je takođe među najpopularnijim televizijskim serijama u 2021. sa ocjenom od 9,3 na Doubanu. Mnogi gledaoci su iznenađeni kvalitetom drama “crvene tematike”.

”Ekonomist” ističe da se partija uključuje u sve aspekte kulture, naročito ako postoji šansa da osvoji lojalnost mladih ljudi. U novembru, nekoliko nedjelja nakon što je kineski tim osvojio svjetsko prvenstvo u videoigrici “League of Legends”, jedan od članova, Ming Kai, pridružio se partiji.

Zvanični podkasti, kao nedavni serijal o istoriji partije, sada su producirani jednako dobro kao njihovi američki rivali. Partija se okušala i u takozvanom “larpingu” - igranju uloga uživo - u kojem entuzijasti oblače kostime i glume po scenariju iz svijeta mašte.

Vlasti promovišu patriotske scenarije o kinesko-japanskom ratu umjesto uobičajenih misterija sa ubistvima ističe “Ekonomist” i zaključuje da partijska propaganda u Kini do sada nikada nije bila tako zastrašujuće privlačna.

Zabranom stranih filmova, Peking čisti put za domaću produkciju

Kako bi rasčistila put za domaću produkciju, Kina se trudi da drži podalje američke filmove. Prema sistemu kvota dozvoljeno je prikazivanje do 34 holivudska filma u kineskim bioskopima svake godine. U 2021. dozvoljeno je samo 19, navodi “Ekonomist”, dodajući da bi razlog za to moglo biti pogoršanje odnosa između Amerike i Kine, kao i pandemija.

Vlasti u Pekingu često mjesecima odlažu prikazivanje stranih blokbastera kako bi pomogle domaćim rivalima da prodaju više karata.

Filmovi Marvel studija, koji je u vlasništvu Diznija, naročito su na udaru. Nijedan Marvelov film nije odobren u 2021, nezavisno od toga koliko su se trudili da ne naljute cenzore.

U tome nije uspio čak ni “Šang Čin i legenda o deset prstenova”, superherojski film čija je radnja smještena u Kini. Moguće je da je partija kaznila Marvel nakon što su trolovi iskopali komentare u kojima Simu Liu, glumac porijeklom iz Kine, kritikuje Kinu. Isto se dogodilo sa Kloi Žao, rediteljkom “Vječnih”, koja je rođena u Pekingu, a čiji je prethodni film “Zemlja nomada”, zabranjen.

Britanski list navodi da se ne radi samo o holivudskim filmovima, već da su generalno strani filmovi istisnuti. Svega 11 odsto filmova prikazanih u 2021. su uvezeni. Političke tenzije su uticale i na objavljivanje filmova iz Indije, Južne Koreje i Japana.

( Nada Bogetić )