UN: Zagađenje okoline prouzrokovalo više smrti nego prvih 18 mjeseci pandemije kovida
U izvještaju piše i da u svijetu od bolesti povezanih sa zagađenjem okoline umire svaki šesti stanovnik naše planete, što je 15 puta više od broja smrtnih slučajeva od nasilja
Zagađenje okoline doprinosi većem broju smrtnih slučajeva širom svijeta nego kovid-19, navodi se u novom izvještaju Ujedinjenih nacija, prenosi N1.
Posebni izvjestilac UN-a Dejvid Bojd je u izvještaju, objavljenom u utorak, iznio podatak po kojem su najmanje devet miliona prijevremenih smrti prouzrokovali zagađenje ili toksini iz okoline, što je dvostruko više od broja smrtnih slučajeva evidentiranih u prvih 18 mjeseci pandemije kovida-19.
U izvještaju piše i da u svijetu od bolesti povezanih sa zagađenjem okoline umire svaki šesti stanovnik naše planete, što je 15 puta više od broja smrtnih slučajeva od nasilja.
Kada je riječ uopšte o zagađenju okoline, preuranjenoj smrti najviše doprinosi zagađenje vazduha. U izvještaju se procjenjuje da ono uzrokuje oko sedam miliona smrtnih slučajeva godišnje.
Najviše smrti povezanih sa zagađenjem pretežno je evidentirano u zemljama sa niskim i srednjim prihodima. Tamo je ono odgovorno za više od 90 posto smrtnih slučajeva u populaciji.
U posebnoj su opasnosti radnici koji su direktno izloženi štetnim materijama. Godišnje ih umre više od 750.000 zbog izloženosti izduvnim gasovima, azbestu i zagađenju vazduha sitnim lebdećim česticama.
Rješavanje ovog problema može biti ogroman izazov, napisao je Bojd, jer on proizlazi iz kombinacije postojećih i novih prijetnji.
Na primjer, izloženost pojedinaca olovu još uvijek je povezana sa oko milion smrtnih slučajeva godišnje, a istovremeno se javljaju dodatne opasnosti povezane sa perfluoralkilnim i polifluoroalkilnim materijama (PFAS). Riječ je o velikoj grupi hiljada sintetičkih hemikalija.
Sve hemikalije iz te grupe sadrže veze ugljenika i fluora, a to je jedna od najsnažnijih hemijskih veza u organskoj hemiji, koja hemikalijama omogućava otpornost na razgradnju pri upotrebi u okolini.
Većina hemikalija iz grupe PFAS lako se prenosi u okolini i prelazi velike udaljenosti u odnosu na izvor ispuštanja.
Zagađenje PFAS-om često se pronalaze u podzemnim vodama, površinskim vodama i u tlu. Čišćenje kontaminiranih područja tehnički je zahtjevno i skupo. Ako se ispuštanje PFAS-a nastavi te će se hemikalije i dalje akumulirati u okolini, pitkoj vodi i hrani.
U izvještaju stoji i da je uticaj zagađenja okoline na čovjekovo zdravlje povezan sa ostalim ekološkim krizama, poput klimatskih promjena i nestanka biološke raznolikosti.
"Hemijska industrija pogoršava vanredna klimatska stanja jer troši više od 10 posto fosilnih goriva proizvedenih na globalnom nivou i godišnje ispušta oko 3,3 milijarde tona gasova sa efektima staklene bašte", napisao je Bojd.
Upozorio je i da globalno zagrijavanje doprinosi oslobađanju i ponovnom aktiviranju opasnih materija iz lednika koji se otapaju, a odmrzavanje perfmafrosta moglo bi "osloboditi" brojne viruse i bakterije.
"Zagađenje i toksične materije istovremeno su jedan od pet glavnih pokretača katastrofalnog pada biološke raznolikosti, s posebno negativnim uticajem na oprašivače, insekte, slatkovodne i morske ekosisteme (uključujući i koralne grebene) te na ptičju populaciju", zaključuje se u izveštaju.
( Vijesti online )