Pominje se i vraćanje viza

Delegacija Evropske unije u Crnoj Gori zatražila je od Vlade Crne Gore da što je prije moguće ukine šemu ekonomskog državljanstva.

U pismu koje je u ponedjeljak ministru ekonomskog razvoja Jakovu Milatoviću uputila šefica delegacija EU Kristina Oana Popa, a u koje su “Vijesti” imale uvid, navodi se da žale zbog odluke crnogorske Vlade da program produži na godinu.

Vlada je na elektronskoj sjednici 30. decembra prošle godine odlučila da za godinu produži program ekonomskog državljanstva, odnosno, izdavanje crnogorskih pasoša u zamjenu za investiranje u neki od razvojnih projekata iz oblasti turizma, prerađivačke industrije i poljoprivrede.

Popa u pismu podsjeća da je EU konstantno savjetovala Crnu Goru da razmotri obustavu tog programa i da je to naglašeno u godišnjem izvještaju Evropske komisije, sa preporukom da se program obustavi što prije.

Evropska komisija je 2019. ocijenila da se šeme preko kojih se dobija državljanstvo kvalifikuju kao bezbjednosni rizik zbog moguće infiltracije organizovanog kriminala, pranja novca, utaje poreza i korupcije. U izvještaju EK se navodi i da se takve šeme u državama koje nisu članice EU, a imaju bezvizni režim sa EU (kao što je Crna Gora), mogu iskoristiti da se zaobiđe procedura kraćih ostanaka u EU preko viza.

”Rizici za javne politike i bezbjednost EU i država članica se znatno povećava u odsustvu prethodno efektnih rezidencijalnih preduslova i mogu da predstavljaju osnov za suspenziju izuzimanja iz viznog programa, kao što je nedavno predloženo za Vanuatu”, navodi se u pismu.

Podsjeća se da je posebna briga za EU i države članice to što takve šeme postoje u državama koje su kandidati za članstvo ili potencijalni kandidati, jer bi korisnici tih šema mogli da u budućnosti budu državljani EU, a Popa navodi i primjere pokretanja postupaka protiv Kipra i Malte koji su imali slične programe.

Pri kraju pisma Popa ponavlja poziv da Crna Gora obustavi program ekonomskog državljanstva što prije i poziva na punu transparentnost kada su u pitaju stranci kojima je već odobreno državljanstvo na osnovu tog programa.

”Uzimamo u obzir odluku Vlade da objavi imena osoba koje su dobile državljanstvo preko programa. Objava bi trebalo da bude kompletna i iscrpna kako bi se omogućio adekvatan nadzor”, zaključuje Popa, uz poruku da očekuje još informacija tim povodom od Milatovića.

Najavili ukidanje,pa se predomislili

Vlada je u martu prošle godine najavila da neće produžiti trogodišnji program koji je isticao 31. decembra.

Odluka Vlade da produži program podrazumijeva i strože uslove koji podrazumijevaju da neće biti odobravanja novih projekata, dok će svi investitori u roku od mjesec morati da dostave Vladi bankarsku garanciju u vrijednosti od 50 odsto investicija.

Uz to, aplikanti će za državljanstvo, osim 100.000 eura koje su do sada morali da uplate u posebni Fond za razoj nerazvijenih opštine, od sada morati da izdvoje dodatno 100.000 eura i u Fond za inovacije.

U okviru turističkih projekata je oko 2.800 smještajnih jedinica, koje ako se sve završe povećavaju hotelsku turističku ponudu za oko 13 odsto.

Ukupna vrijednost svih projekata je oko 450 miliona eura i oni treba da dovedu do 2.200 novih radnih mjesta. Protiv produžavanja programa su bili ministri unutrašnjih i vanjskih poslova Sergej Sekulović i Đorđe Radulović.

Izvor “Vijesti” je tada kazao da je nastavak programa po njima sporan jer se dovodi u pitanje vizna liberalizacija, a i prethodno je javno iznijet stav da se program završava i sa tim je upoznata i Evropska komisija.

Istraživanje Centra za istraživačko novinarstvo iz avgusta prošle godine je pokazalo da je, iako najavljivan kao velika razvojna šansa, projekat ekonomskog državljanstva sveden na kupoprodaju stanova kojom se nudi da se u EU uđe na stražnja vrata, preko Crne Gore.

( Srdan Kosović )