Šta je PET/CT skener: Koje su faze do konačnog početka rada u KCCG?

Nakon što je Klinički centar Crne Gore (KCCG) uspješno okončao kandidaturu za podršku kod Međunarodne agencije za atomsku energiju (IAEA) za projekat "Unapređenje dijagnostike i tretmana pacijenata sa kancerom sa PET/CT sistemom", za ciklus 2022-2023. godina, što će značiti da Crna Gora prvi put dobija ovaj uređaj, projekat je isplaniran u više faza, saopšteno je danas iz te zdravstvene ustanove.

Detalje o projektu, ali i o samom aparatu objašnjavaju rukovodilac Odjeljenja za zaštitu na radu kao i odgovorno lice za zaštitu od jonizujućeg zračenja u KCCG, dr sci. Sonja Ivanović i načelnica Centra za nuklearnu medicinu KCCG, dr sci. med. Ljiljana Bojić.

Koje su faze do konačnog početka rada PET/CT skenera u KCCG?

Zbog kompleksnosti projekta koji je prilično obiman, dogovorili smo se sa Međunarodnom agencijom za atomsku energiju, sa sjedištem u Beču, da se realizuje u dvije faze.

Prva faza podrazumijeva dugoročne edukacije, od godine do dvije, u zavisnosti od specijalnosti. Za to vrijeme, mi bismo morali da izgradimo objekat i to po posebnim uslovima i po evropskim standardima za smještaj PET/CT-a.

Druga faza, 2024. i 2025. godine je period za instalaciju opreme i početak rada, ali i za eventualnu dodatnu ekspertsku pomoć koju bismo nastojali da obezbijedimo u saradnji sa Međunarodnom agencijom za atomsku energiju.

Koji stručnjaci treba da idu na edukaciju?

Na prvom mjestu su to ljekari specijalisti za nuklearnu medicinu, zatim fizičari, radiofarmaceut ili hemičar, radiološki tehničari i radiolozi.

Koliko košta i ko plaća PET/CT skener?

To se određuje po pravilima Međunarodne agencije za atomsku energiju iz Beča. Ovo su tehnički projekti. U takvim projektima, zemlja koja učestvuje u tehničkom projektu plaća 25 do 50 odsto same opreme. Do sada, shodno našem iskustvu, uvjek smo plaćali 25 odsto, dakle, najmanji dio vrijednosti opreme. Osim toga, imamo obavezu da uplatimo pet odsto na ime participacije od ukupne sume projekta. Agencija plaća sve edukacije, ekspertske misije… Tržišna vrijednost novog, kvalitetnog PET/CT-a se kreće od 1,2 do 1,5 miliona eura. Pri tom, moram da naglasim da je Agencija povlašćena u tom dijelu jer je njen rad usmjeren na ljudsko zdravlje i medicinu.

Da li su KCCG i IAEA sarađivali do sada?

KCCG i Međunarodna agencija za atomsku energiju imaju jako dugu i jako dobru saradnju. Još 2006. godine, IAEA je pomogla otvaranje našeg Centra za nuklearnu medicinu i nabavku gamma kamere, koja je u tom momentu bila najsavremenija. Zatim je, prvi put, uveden sistem brahiterapije na Institutu za onkologiju, nabavljen je savremeni digitalni mamograf za potrebe sprovođenja nacionalnog programa za skrining raka dojke i nabavljen je najsavremeniji CT uređaj za potrebe Instituta za bolesti djece KCCG. Taj projekat još nije zatvoren. Sad krećemo u ovaj novi projekat. Osim toga, učestvujemo u regionalnim projektima kojima obezbjeđujemo edukacije. Takve vrste edukacija još nijesu moguće u našoj ili zemljama okruženja. Većina ljudi koji rade u zoni zračenja dobijaju edukacije preko IAEA.

Šta je PET/CT?

PET skener predstavlja jedinstveni nuklearno - medicinski uređaj koji udružuje PET (pozitronsku emisionu tromografiju) i skener (CT - kompjuterizovanu tomografiju). Ova savremena tehnika omogućava prikaz i mjerenje biohemijskih i fizioloških procesa u raznim organima koje ispitujemo i to na ćelijskom i molekularnom nivou, što ima ogromnu primjenu u dijagnostičke i istraživačke svrhe u medicini.

Prednosti PET/CT u odnosu na druge dijagnostičke tehnike?

PET nam omogućava procjenu metabolizma u zahvaćenim organima u odnosu na normalno tkivo, dok CT omogućava preciznu lokalizaciju promjena u organu kog ispitujemo. Osnovna prednost ove metode je što spajanjem slika oba modalieta dobijamo potpunu funkcionalno-anatomsku dijagnostičku informacija ispitivanog organa.

Kad se najčešće primjenjuje PET/CT?

PET/CT se najčešće primjenjuje u onkologiji zahvaljujući činjenici da ćelije malignih tumora pokazuju pojačan metabolizam glukoze pa se na osnovu kvantitativne procjene metabolizma u organima koju omogućava PET mogu razlikovati maligne od benignih promjena.

Koje su najčešće indikacije za primjenu PET/CT-a?

1. Procjena proširenosti maligne bolesti.

2. Praćenje terapijskog odgovora (nakon završetka liječenja ili u toku trajanja terapije, ako se planira promjena iste).

3. U slučaju povećanja tumorskih markera kada uobičajene dijagnostičke metode ne pokazu da je bolest aktivna itd.

U rijetkim slučajevima se koristi za otkrivanje mjesta primarnog tumora. Najčešće se koristi kod pacijenata koji imaju karcinom pluća, glave i vrata, debelog crijeva, ginekoloških malignih tumora, dojke itd.

Da li se PET/CT koristi samo u onkologiji?

Osim u onkologiji, PET/CT ima svoju primjenu i u kardiologiji za procjenu vijailnosti srčanog mišića nakon infarkta, potom u neurologiji za dijagnostiku raznih vrsta demencije, u ispitivanju epilepsije itd.

( Ne.V. )