Lanac komande u slučaju ruskih nuklearnih napada
Aktovka, poznata kao „Čeget”, uvijek se drži blizu predsjednika, povezujući ga sa komandnom i kontrolnom mrežom strateških nuklearnih snaga Rusije. Ona ne sadrži dugme za aktiviranje nuklearnog oružja, nego naredbe prosljeđuje Generalštabu
Ruski predsjednik Vladimir Putin je za vikend rekao da bi nuklearne snage njegove države trebalo staviti u stanje visoke pripravnosti, što je povećalo strah da bi invazija na Ukrajinu mogla dovesti do nuklearne eskalacije.
Agencija Rojters opisuje kako bi funkcionisao ruski lanac komande u slučaju aktiviranja nuklearnog oružja.
Ko odlučuje da lansira rusko nuklearno oružje?
U dokumentu iz 2020. „Osnovni principi državne politike Ruske Federacije o nuklearnom odvraćanju” kaže se da ruski predsjednik donosi odluku da upotrijebi nuklearno oružje.
Mala aktovka, poznata kao „Čeget”, uvijek se drži blizu predsjednika, povezujući ga sa komandnom i kontrolnom mrežom strateških nuklearnih snaga Rusije. Čeget ne sadrži dugme za aktiviranje nuklearnog oružja, nego naredbe za lansiranje prosljeđuje centralnoj vojnoj komandi - Generalštabu.
Šta se dešava u slučaju da Putin izda nuklearnu naredbu?
Ruski Generalštab ima pristup šiframa za lansiranje i ima dvije metode lansiranja nuklearnih bojevih glava. Šifre za odobrenje može poslati pojedinačno komandantima za oružje, koji bi potom sproveli proceduru lansiranja. Postoji i rezervni sistem, poznat kao „Perimetr”, koji omogućava Generalštabu da direktno inicira lansiranje kopnenih projektila, zaobilazeći sva neposredna komandna mjesta.
Putinova naredba o „visokoj pripravnosti” čini lansiranje vjerovatnijim?
Putin je za vikend rekao da bi nuklearne snage Rusije trebalo staviti u stanje visoke pripravnosti. Rusko ministarstvo odbrane je sljedećeg dana objavilo da su nuklearne raketne snage stavljene u stanje „povišene” borbene gotovosti.
Izraz pojačana, ili specijalna, borbena gotovost, ne pojavljuje se u ruskoj nuklearnoj doktrini, pa se vojni eksperti pitaju šta bi to moglo da znači.
Pavel Podvig, viši istraživač na Institutu Ujedinjenih nacija za istraživanje razoružanja u Ženevi, objavio je na Tviteru da je ta naredba možda aktivirala ruski sistem nuklearne komande i kontrole, u suštini otvarajući kanale komunikacije za bilo kakvu eventulanu naredbu o lansiranju. To bi takođe moglo značiti da su Rusi postavili dodatno osoblje u svoja nuklearna postrojenja.
Da li Rusi imaju pravila o nuklearnom lansiranju?
Doktrina iz 2020. predstavlja četiri scenarija koji bi mogla opravdati upotrebu ruskog nuklearnog oružja:
- upotreba nuklearnog oružja ili oružja za masovno uništenje protiv Rusije ili njenih saveznika;
- podaci koji pokazuju lansiranje balističkih projektila usmjerenih na Rusiju ili njene saveznike;
- napad na kritične vladine ili vojne lokacije koji bi podrio odgovor nuklearnih snaga te zemlje
- upotreba konvencionalnog naoružanja protiv Rusije „kada je ugroženo i samo postojanje države“.
Kakvi su nuklearni kapaciteti Rusije?
Savez američkih naučnika procjenjuje da Rusija ima 5.977 nuklearnih bojevih glava, više od bilo koje druge zemlje. Njih 1.588 je raspoređeno i spremno za upotrebu. Njene rakete mogu biti ispaljene sa kopna, iz podmornica i aviona. Putin je nadgledao koordinisanu probu ruskih nuklearnih snaga 19. februara, neposredno prije nego što je naredio ulazak trupa u Ukrajinu.
Da li je Rusija ikad upotrijebila nuklearno oružje u ratu?
Ne. Jedino nuklearno oružje koje je tokom sukoba do sada upotrijebljeno bile su atomske bombe koje su Sjedinjene Države 1945. bacile na japanske gradove Hirošimu i Nagasaki, na kraju Drugog svjetskog rata.
( Angelina Šofranac )