Stefan Mitrov Ljubiša - pisac protorealizma
Akademik prof. dr Radomir V. Ivanović održao predavanje povodom 200 godina od Ljubišinog rođenja
Iako je Stefan Mitrov Ljubiša sebe pozicionirao kao pisca romantizma i tom zabludom ugledne naučnike i istraživače naveo na pogrešne zaključke, on je, kaže akademik prof. dr Radomir V. Ivanović, predstavnik realističke škole.
”Ljubiša je klasicizam zamijenio romantizmom u vrijeme kada on predstavlja klasični obrazac realizma. On nije predstavnik nikakve romantičarske škole, nego je predstavnik realističke škole, tačnije predstavnik protorealizma, klasičnog, socijalnog i fantastičnog realizma”, kazao je Ivanović tokom predavanja koje je Narodna biblioteka “Njegoš” iz Nikšića organizovala povodom 200 godina od Ljubišinog rođenja, u okviru Nikšićke kulturne scene.
Ivanović, koji se 30 godina interesuje za Ljubišu, njegovo djelo i ljubišologiju, kazao je da je pogrešno pozicioniranje djela Stefana Mitrova Ljubiše uslovljeno njegovim političkim djelovanjem, kao i da se primjese romantizma mogu, između ostalog, objasniti time što je djelo slavnog pisca u svojoj širini zasnovano na usmenoj književnosti.
Ljubiša je, smatra Ivanović, sa stanovišta naratologije i genologije, idiomatičan pisac, poput Marka Miljanova. Ivanović je govorio i o periodizaciji djela Stefana Mitrova Ljubiše, složenosti definisanja fragmentarne i integralne proze sa stanovišta naratologije i genologije, o aksiologiji kao filozofskoj disciplini, ali i o književnicima i teoretičarima koji su proučavali njegovo djelo i ljubišologiju, poput Nova Vukovića, Radoslava Rotkovića, Božidara Pejovića… Izrazio je nadu da će Nikšić, kao centar inicijacije, postati mjesto gdje će se u budućem periodu organizovati događaji koji bi stavili naglasak na književno djelo Stefana Mitrova Ljubiše.
”Nikšić kao centar inicijacije ima zadatak da spasava čast različitih južnoslovenskih kulturnih, istorijskih, naučnih, umjetničkih i pedagoških centara. Predlažem da se napravi ono što najviše nedostaje - jedan moderno koncipiran izbor koji se zove ‘Književno djelo Stefana Mitrova Ljubiše - ogledalo književne kritike’. Drugi predlog je da povodom 20. godišnjice od smrti akademika Nova Vukovića, vodećeg ljubišologa, napravimo na Filološkom fakultetu jednodnevni naučni skup sa temom - ‘Književno-naučni doprinos akademika Nova Vukovića’ sa posebnim osvrtom na ljubišologiju”, predložio je Ivanović.
Moderatorka Magdalena Smolović je publiku bliže upoznala sa biografijom akademika Ivanovića, književnog istoričara, teoretičara i kritičara koji se, pored književne nauke, bavi i pozorišnom istorijom i kritikom. Ivanović je autor 30 monografija i 40 knjiga studija i ogleda, dobitnik brojnih nagrada. Njegovi radovi prevedeni su na više od 15 svjetskih jezika. Član je Crnogorske akademije nauka i umjetnosti, Makedonske akademije nauka i umjetnosti i počasni je doktor nauka Univerziteta Kiril i Metodij u Skoplju. Prošle godine CANU je izdanjem knjige “Metode i dometi savremene nauke o književnosti” obilježila dvostruki jubilej akademika Ivanovića - 85 godina života i 60 naučnog rada.
( Svetlana Mandić )