Kotorski muzej čuvaće uspomenu na Branka Mamulu

Legat admirala flote JNA Branka Mamule svečano je otvoren juče u Pomorskom muzeju Crne Gore u Kotoru.

Otvaranju posebne postavke koja sadrži preko 70 eksponata iz života jedne od najmarkantnijih vojnih i političkih ličnosti nekadašnje SFRJ, admirala flote Branka Mamule, osim članova njegove porodice i brojni poštovalaca, prisustvovali su i potpredsjednik Opštine Kotor Nebojša Ševaljević, v.d. komandant Mornarice VCG, kapetan fregate Milan Jevtović, predsjednik UBNOR-a Tivta kapetan bojnog broda Darko Vuković i predsjednik Udruženja "Podmorničar“ iz Tivta, kapetan fregate u penziji Rajko Bulatović.

Direktor Pomorskog muzeja Andro Radulović kazao je da je krajem septembra prošle godine delegacija te ustanove boravila kod admirala Mamule u njegovom stanu u Tivtu i upoznala se sa njegovom i namjerom Mamuline supruge Mirjane da bogatu zbirku doniraju tom muzeju.

"Nažalost, admiral Mamula nije sa nama, ali ovom poistavkom koja je vidljiva svima, mi danas odajemo počast njemu, ali i jednom sretnom periodu za sve nas. Pred nama je pola vijeka pomorske, mornaričke, vojne i političke istorije Jugoslavije, Evrope, ali i cijelog svijeta. Veoma je važno da se u muzejima Crne Gore sačuva sjećanje na emancipatorsku ideju kakva je bila socijalistička Jugoslavija. Putem legata admirala flote Mamule, možemo da pratimo razvoj Jugoslavije nakon Drugog svjetskog rata, kako u vojnom, tako i u diplomatskom smislu. Otvaranjem legata samo smo zagrebali površinu u istraživanju nevjerovatnog života i djela admirala Mamule, ali i istraživanju bogate zaostavštine bivše države“, kazao je Radulović.

O životu i djelu admirala flote Branka Mamule govorio je istoričar Dražen Jovanović, posebno naglasivši da je Mamula kao iskreni i ubijeđeni Jugosloven, čitav svoj život i djelo posvetio afirmaciji i dobrobiti zajedničke države svih južnoslovenskih naroda i građenju njenog velikog međunarodnog ugleda, odnosno zalaganju za slobodu, mir i jednakost u svijetu.

"Njegov bogati život i impresivna karijera najbolje će biti prezentovani upravo ovako i ovdje - legatom u Pomorskom muzeju Crne Gore u Kotoru gdje će generacije koje budu dolazile moći da saznaju barem osnovne informacije iz prebogate karijere i djela tog velikog čovjeka. Mamulina karijera nije bila vezana samo za Jugoslaviju, jer je on bio akter i učesnik mnogih međunarodnih dešavanja u drugoj polovini 20. vijeka i time ovaj legat još i više dobija na značaju“, istakao je Jovanović.

On je dodao da je očuvanje uspomene na život i djelo Mamule i vrijednosti koje je on promicao, obaveza i za generacije koje dolaze. Istakao je da neki od predmeta koje je familija pokojnog admirala poklonila Pomorskom muzeju izuzetno vrijedni i rijetki i da se takvim eksponatima može pohvaliti rijetko koji muzej u svijetu.

Legat admirala Mamule čini oko 70 predmeta, od izuzetno vrijednih Mamulinih odlikovanja, preko militarija i memorabilija- umjetničlkih predmeta kojima su ga darivali brojni ugledni svjetski državnici, kraljevi ili kolege iz stranih ratnih mornarica, do čak i jednog lovačkog šešira koji je pripadao Josipu Brozu Tivtu, a kojeg je ovaj svojevremeno lično poklonio Mamuli.

Tu su i brojni protokolarni pokloni koje je Mamula kao nekadašnji načelnik Generalštaba JNA i savezni sekretar za narodnu odbranu SFRJ, dobijao od visokih stranih državnih i vojnih zvaničnika, među kojima je i posebno za Mamulu izrađen navigacioni sat - hronometar koji mu je svojevremeno poklonio lično komandant sovjetske Ratne mornarice i dvostruki heroj SSSR-a, čuveni admiral flote Sergej Gorškov.

O poklonjenim predmetima koji su se pridružili već bogatoj biblioteci sa knjigama iz pomorske tematike, koju su Branko i Mirjana Mamula već prije nekoliko godina poklonili kotorskom muzeju, prisutnima je detaljno govorila kustos etnografske zbirke Pomorskog muzeja Kotor Jelena Karadžić, dok se u ime porodice obratio admiralov sin Vlado Mamula.

Jedan od najznačajnijih vojno-političkih rukovodilaca bivše Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije preminuo je 19.oktobra u sviom stanu u Tivtu, u 101. godini. Mamula je bio jedna od najmarkantnijih ličnosti koje su učestvovale u formiranju i razvoju nekadašnje „Titove Jugoslavije“, od Drugog svjetskog rata do krvavog raspada SFRJ u građanskim ratovima početkom devedesetih. Učesnik je Narodnooslobodilačkog rata i nosilac Partizanske spomenice 1941. Prošao je mnoge bitke od početka ustanka u Hrvatskoj 1941. do konačnog oslobođenja Jugoslavije u maju 1945.

Nakon rata, obavljao je visoke dužnosti u JRM I JNA, kao i u saveznom sekretarijatu za narodnu odbranmu SFRJ, a čak je početkom šezdesetih, tri godine je službovao u Sudanu na dužnosti vojnog savjetnika (u suštini nezvaničnog načelnika Generalštaba) u vojsci tek oslobođene te republike u istočnoj Africi.

Ostavio je neizbrisiv trag u izgranji JNA kao jedne od najjačih i najmodernmijih armija Evropi, te izgradnji impresivnog vojno-industrijskog privrednog kompleksa u nekadašnkjoj državi. Stručno se usavrašavao u Velikoj Britaniji, a napisao je ukupno osam knjiga među kojima i više stručnih knjiga iz oblasti vođenja rata na moru. Objavljivao je naučne radove u brojnim domaćim i stranim publikacijama, a američki stručni mornarički časopis "US Navy Proceedings“ dodijelio mu je godišnju nagradu za 1973. godinu.

Branko Mamula bio nosilac je 11 jugoslovenskih visokih odlikovanja, te još deset drugih visokih ordena kojima su ga odlikovale Poljska, Sudan, Italija, Francuska, Indonezija, Nepal, Tunis, Grčka, Austrija i Jordan. Dobitnik je i više spomen-medalja u SFRJ, SSSR, Ruskoj Federaciji i Crnoj Gori.

( Siniša Luković )