EU može smiriti “bure baruta”

To što je Zapadni Balkan našao svoje mjesto u Rezoluciji Evropskog parlamenta (EP) dobar je signal i EU treba da shvati da da integracija regiona, a prije svega Crne Gore, treba da bude jedan od prioriteta, jer to će doprinijeti stabilnosti, smatraju sagovornici Vijesti.

Evropski parlament usvojio je u srijedu veče Rezoluciju o stranom uplitanju u demokratske procese kojom osuđuje napore Rusije da, kako je navedeno, iskoristi etničke tenzije na Zapadnom Balkanu u cilju rasplamsavanja sukoba i podjela, što bi moglo dovesti do destabilizacije čitavog regiona.

Potpredsjednica Skupštine Branka Bošnjak (PzP) za "Vijesti" kaže da je Balkan i dalje bure baruta.

"U ovim nestabilnim i izazovnim vremenima nikada nijeste sigurni šta može da bude okidač koji bi rasplamsao sukobe i doveo do nemira na ovim prostorima. Crna Gora, mala, a potpuno polarizovana po nacionalnim i vjerskim šavovima, politički konfliktna i ekonomski oslabljena, laka je meta za razne uticaje koji podgrijavaju tenzije za rad nečijih interesa, a na štetu naroda koji zive u Crnoj Gori", rekla je Bošnjak.

Potpredsjednica GP URA Jovana Marović očekuje da se EU više posveti regionu u svjetlu novonastalih bezbjednosnih izazova zbog rata u Ukrajini.

Smatra da je dobro što je Zapadni Balkan našao svoje mjesto u Rezoluciji EP, ne samo u svjetlu bezbjednosnih prijetnji koji postoje zbog ruskog uticaja, već i zbog shvatanja da su ovo problemi koji mogu imati dalekosežne posljedice ne samo po region, nego i po EU.

"Rezolucija je jasno identifikovala probleme, ali na drugim EU institucijama je da pokrenu konkretne korake", rekla je Marović "Vijestima".

Branka Bošnjak poručuje da EU treba da shvati da je Balkan srce Evrope.

"Rat u Ukrajini gdje imamo, nažalost, krvave sukobe između dva pravoslavna naroda, umjesto da nam bude opomena i da se apeluje na jedinstvo i slogu, dodatno nas je podijelio. Zato EU treba da shvati da je Balkan srce Evrope i da integracija Balkana, a prije svega Crne Gore koja je najviše odmakla u procesu pristupanja EU treba da bude jedan od prioriteta, jer to će doprinijeti stabilnosti. Nama treba pružena ruka i podsticaj za jače i intenzivnije integracije, a rezolucijama i deklaracijama se, nažalost, ne rješavaju ovi problemi", kazala je Bošnjak.

Ali prije svega, kako je dodala, na političkim elitama u Crnoj Gori je da sve ove izazove shvate ozbiljno i učine sve kako bi ispunili kriterijume i ispoštovali volju naroda koja je je nedvosmislena kada se radi o podršci evropskim integracijama.

Jovana Marović kaže da Rezolucija EP u svjetlu novonastalih bezbjednosnih izazova, a zbog agresije Rusije na Ukrajinu, identifikuje potencijalne rizike na više nivoa i u samoj Uniji i na Zapadnom Balkanu, daje smjernice u pravcu intenziviranja aktivnosti u cilju suzbijanja spoljnog uticaja i dezinformacija, ali i predlaže čitav set mjera u tom pravcu.

"Kao takva predstavlja važan i sveobuhvatan instrument i platformu za dalje korake koje treba preduzeti", kazala je Marović.

Podnosilac Rezolucije je Sandra Kalniete iz Letonije.

U Rezoluciji se, između ostalog, iskazuje zabrinutost zbog pokušaja Pravoslavne crkve u zemljama kao što su Srbija, Crna Gora i Bosna i Hercegovina, posebno u entitetu Republika Srpska, da promoviše Rusiju kao zaštitnika tradicionalnih porodičnih vrijednosti i jača odnose između države i crkve.

Potpredsjednik Socijaldemokrata Danilo Orlandić ocijenio je da je Rezolucija EP jasna poruka novoj većini u Crnoj Gori da saradnje sa "antievropskim, anti-NATO i proruskim snagama ne smije biti".

"Crnoj Gori treba evropska, evroatlantska Vlada, sa jasnim programskim principima u kojoj niko neće imati dilemu da jasno saopšti stav povodom nekih civilizacijskih pitanja, poput toga da Rusija jeste izvršila agresiju na Ukrajinu”, napisao je Orlandić na Twitteru.

Generalni sekretar Socijaldemokratske partije (SDP) Ivan Vujović rekao je da je, nakon usvajanja Rezolucije, sasvim sigurno da će svaka država regiona, koja bude koketirala sa ruskim uticajem i zloupotrebom religije, biti isključena iz procesa pridruživanja EU.

"Rezolucija jasno i precizno definiše mehanizme ruskog vanjskog uticaja na destabilizaciju ovdašnjih društava, čija je jedna od ključnih poluga uloga i djelovanje Srpske pravoslavne crkve”, rekao je Vujović.

"EP uznemiren što Mađarska i Srbija pomažu Kini i Rusiji u njihovim geopolitičkim ciljevima"

U Rezoluciji se navodi da je EP uznemiren što Mađarska i Srbija pomažu Kini i Rusiji u njihovim geopolitičkim ciljevima i preporučuje se sazivanje dijaloga sa civilnim društvom Zapadnog Balkana i privatnim sektorom radi koordinacije napora protiv dezinformacija u regionu, sa naglaskom na istraživanje i analizu i uključivanje regionalne ekspertize.

Poziva se Evropska komisija da izgradi infrastrukturu potrebnu za izradu odgovora zasnovanih na dokazima na kratkoročne i dugoročne prijetnje dezinformacijama na Zapadnom Balkanu, a Evropska službae za spoljne poslove (EEAS) na proaktivniji stav, "fokusirajući se na izgradnju kredibiliteta EU u regionu, a ne na njegovu odbranu, u proširenju StratCom monitoringa kako bi se fokusirao na prekogranične prijetnje dezinformacijama koje potiču iz zemalja Zapadnog Balkana i njihovih susjeda".

Rezolucijom se "primjećuje da strano uplitanje može da se sprovodi i uticajem i instrumentalizacijom vjerskih instituta, kao što je ruski uticaj u pravoslavnim crkvama, posebno u Srbiji, Crnoj Gori, Bosni i Hercegovini, a naročito u BiH entitetu Republici Srpskoj, Gruziji i donekle Ukrajini, između ostalog sijanjem podjela među lokalnim stanovništvom, razvijanjem pristrasnog pisanja istorije i promovisanjem antievropskih programa, kao i uticajem turske vlade u džamijama u Francuskoj i Njemačkoj ili uticajem Saudijske Arabije putem salafističkih džamija u cijeloj Evropi koje promovišu radikalni islam".

Poziva se Evropska komisija i države članice da obezbijede bolju koordinaciju zaštite vjerskih instituta od spoljnog uplitanja, kao i da ograniče i povećaju transparentnost finansiranja. Države članice pozivaju se i da pažljivo prate aktivnosti u vjerskim institutima te da, prema potrebi i ako postoje dokazi, preduzmu mjere, između ostalog uskraćivanjem finansijskih sredstava ili oduzimanjem licenci.

Rezolucija ima 155 tačaka, uz mali broj amandmana, svega deset, od kojih su četiri usvojena i odnose se na "rusko dezinformisanje tokom rata u Ukrajini", potrebu pomoći Kijevu protiv sajber napada, dok se istovremeno pozdravlja i zabrana rada ruskih medija Sputnjik i Raša Tudej u EU.

Podnosilac Rezolucije je Sandra Kalniete iz Letonije.

( Biljana Matijašević )