Savjet Evrope bez Rusije – jedinstveno protiv netrpeljivosti

Ona je plod dugogodišnjeg intenzivnog rada, a njeno usvajanje rezultat je povoljnog trenutka: Savjet Evrope je usvojio "Preporuku o prenošenju sjećanja na Holokaust i sprječavanju zločina protiv čovječnosti".

Njome se 46 država-članica te organizacije pozivaju da promovišu podučavanje i učenje o istoriji Holokausta i obeljižavaju zločine nacista, njihovih saučesnika i saradnika kao sastavni dio javne i politike obrazovanja. Jer, taj zločin protiv čovječnosti dio je znanja i svijesti građana našeg kontinenta. U tekstu je naglašen izuzetan karakter uništenja jevrejske zajednice u Evropi.

Više članova – više raznolikosti

To je važno zato što ima sve manje preživjelih koji mogu da svjedoče o tom planiranom, sistematskom, masovnom ubistvu Jevreja. Pošto uskoro više neće biti direktnih svjedoka, Savjet Evrope preporučuje da pristup sjećanju na to bude kombinovan: Kroz memorijalna mjesta i istorijska dokumenta, medije i muziku, umjetnost i književnost. Na taj način se poruka "Nikad više!" konkretno ispunjava.

Odluka je važna i zbog toga što veći broj članova u Savjetu Evrope (46) u odnosu na Evropsku uniju (27) podrazumijeva i veću raznolikost. U Savjetu Evrope su i muslimanske zemlje poput Turske i Azerbejdžana, ali i Srbija sa nacionalističkom slikom o sebi.

Neke od država koje su članice i Evropske unije i Savjeta Evrope, poput Poljske i Mađarske, posljednjih godina imale su poteškoće sa osnovnim pravima manjina. I to je sada dio rezolucije. Posebnost Holokausta je u njoj u toj mjeri eksplicitno naglašena i objašnjena, da Savjet Evrope može u tom kontekstu da ukaže i na druge oblike prijetnje diskriminacije, a da se pritom ne pojavi sumnja da je riječ o relativizaciji.

Protiv svih oblika netolerancije

Rezolucija je, kako se navodi, "potencijalni bedem protiv rasizma, antisemitizma, ksenofobije i svih oblika netolerancije". Jer, u vremenima krize i promjena, društva bi mogla da postanu sklona da "stigmatizuju dijelove svog stanovništva, praveći od njih žrtvene jarce i na taj način legitimišu obrasce mržnje, diskriminacije i isključenosti".

To je podsjetnik da se bilo kakav oblik različitosti ne koristi kao razlog za diskriminaciju. U nekim od 46 država-članica Savjeta Evrope, članovi LGBTQI-zajednice ubuduće će na to moći da se pozivaju. (To međutim ne važi Vatikan, koji ima samo status posmatrača u Komitetu ministara Savjeta Evrope).

Bez Rusije, konačno jedinstvo

Rezolucija je donijeta zahvaljujući povoljnom trenutku, ali ona je i znak nove ere u Evropi. Jer, neposredno prije nego što je preporuka prihvaćena, Rusija se poslije 26 godina oprostila od članstva u Savjetu Evrope i tako preduprijedila da bude izbačena zbog napada na Ukrajinu i rata koji je u toku.

Rusija je godinama blokirala odluku koja je sada donijeta, između ostalog i zato što je zahtijevala da iz teksta budu isključene određene grupe žrtava. Sada je jasno: Savjet Evrope ne dozvoljava nikome da se izvuče s diskriminacijom manjina, bilo da je riječ o Jevrejima, muslimanima ili drugim vjerskim grupama, bilo da su u pitanju lezbejke ili gejevi.

Ruska agresija će svakako, kao što je to učinila na nivou EU, ojačati i solidarnost među članicama Savjeta Evrope. U sadašnjoj situaciji, države se drže zajedno, pune brige, pune straha, možda i zbog sudbinske povezanosti u zajednici. To koliko-toliko daje nadu u ovim mračnim danima.

( Deutsche Welle )