Promocija sloge i borba protiv nasilja

Revija regionalnih pozorišnih predstava tokom proteklih dana više puta je podigla podgoričku publiku na noge i izmamila duge aplauze, smijeh, pa i suze, pokrenula razmjenu mišljenja i razgovore, kako o teatru, tako i o društvu, okolnostima u kojima živimo, regiji, umjetnosti.

Moglo bi se reći da je ovogodišnje izdanje festivala Regionalne unije teatara RUTA grupa Triglav čiji je domaćin bilo Gradsko pozorište Podgorica, a fizički, u višegodišnjem iščekivanju zgrade, Kulturno-informativni centar “Budo Tomović” obilježeno promocijom sloge, zajedništva i tolerancije, ali i borbom protiv svih vrsta nasilja i podjela.

Popularne predstave, novije ali i starije produkcije iz regiona, zainteresovale su publiku i ponovo dokazale da je Crna Gora željna pozorišne komunikacije i razmjene ideja na tom polju. No, ono što je posebno interesantno jeste da su čelnici regionalnih pozorišnih kuća, koje su članice Rute, u Podgorici zvanično potvrdili i koprodukciju svih šest teatara.

Direktor Gradskog pozorišta Stevan Koprivica kazao je da je ovogodišnja produkcija regiona pokazala izuzetan vitalitet i kvalitet.

"Tačno je da su različiti poetički imenitelji, ali se može naći i jedna zajednička tačka, a ovo je teatar krize, ali teatar koji se bavi društvenom krizom i svim onim civilizacijskim obrušavanjima na razne načine", kazao je Koprivica.

Prioritet Regionalne unije teatara je, istakli su, kvalitet, ali u istoj mjeri je važno i povezivanje različitih teatarskih prostora njihovo umrežavanje i eventualno stvaranje koprodukcija.

"Srećan sam što je uspostavljena snažna konekcije između aktera i publike, imamo kvalitetne programe i dogovoreno je na nivou festivala da se i dalje predstavljamo sa najboljim predstavama", dodao je umjetnički direktor Gradskog pozorišta Podgorica Dušan Kovačević.

Regionalnu premijeru na RUTA grupa Triglav festivalu u Podgorici imala je predstava “My name is Goran Stefanovski”, u produkciji Dramskog teatra iz Skoplja, a u režiji crnogorskog reditelja Branislava Mićunovića, koja je i svojevrstan omaž jednom od najpoznatijih makedonskih dramskih pisaca koji je preminuo je 2018. godine. Predstava je izvedena svega nekoliko dana nakon premijere u Skoplju, kazala je direktorica Dramskog teatra Katerina Kocevska, pa pozitivne i ohrabrujuće reakcije crnogorske publike znače još i više.

”Svi tekstovi koji su obrađeni u predstavi su i danas aktuelni, jer smo mi uvijek u potrazi za identitetom i strašno je kada si u svojoj kući tuđinac, kada dom boli...”, rekla je o toj predstavi glumica Jelena Žugić.

Za razliku od tog komada, festival je zatvorila predstava “Trpele” koja je svoju premijeru imala još 2013. godine u Beogradskom dramskom pozorištu, a prošle godine je premašila stotinu igranja. “Trpele” je predstava nastala po “ispovijestima” žena koje su trpjele nasilje od svojih partnera, a koje su ih onda i ubile i čije je izjave dokumentovao Helsinški odbor za ljudska prava.

Glumica Slađana Vlajović istakla je da je predstava, u režiji Bobana Skerlića, društveno odgovorna, a da je inicijalno polazište bilo da skrenu pažnju na probleme koje žene imaju na balkanskom području gdje još uvijek vlada patrijarhalna matrica i prilično primitivan sistem vrijednosti.

Takve, društveno odgovorne, ali i angažovane, bile su i druge izvedene predstave. Posebne ovacije i dug, stojeći aplauz zavrijedio je komad “Šindlerov lift” Kamernog teatra 55 iz Sarajeva, a koja je izvedena u petak. Sarajlije svojim prepoznatljivim teatarskim izrazom evociraju rat i njegove užase u fantastičnoj režiji Kokana Mladenovića koji je na sceni oživio roman Darka Cvijetića.

”Nekakav razlog našeg rada na ovom komadu je taj da smo mi još uvijek dovoljno ludi da vjerujemo u neku promjenu kod ljudi koja bi probudila gram razuma kod njih i spriječila ponavljanje ovakvog užasa”, zaključio je tada glumac Admir Glamočak.

Monodrama “Zemlja vukova” Ullysses teatar iz Zagreba, a koju je izvela mlada Tonka Mršić koautorka sa rediteljkom Galom Nikolić, objedinila je više tema i ispričala ih kroz iskustvo žene iz male sredine. Podsjećaju autorke da se traume rata i dalje žive u našem regionu, ali i da je žena i dalje potčinjena patrijarhalnim obrascima i muškim figurama.

Komad “Ulje crnog kima” u produkciji Mestnog gledališča ljubljanskog predstavio je publici nesvakidašnju porodičnu dramu, a autorka i rediteljka Barbara Zemljič kazala je da je pisala o porodici u kojoj se ističu generacijske razlike istovremeno razmišljajući šta bi htjela reći o vremenu u kom živimo.

Festival je otvorila predstava domaćina “Konji ubijaju zar ne?” u režiji Kokana Mladenovića koja na tragikomičan način prikazuje društvo današnjice koje je u neprestanoj potrazi za spektaklom i brzim rješenjem materijalnih problema dok na površinu ne isplivaju oni stari.

Ideja o ujedinjenu gradskih pozorišta regiona potekla je baš iz Gradskog pozorišta Podgorica čiji umjetnički direktor Dušan Kovačević nije sumnjao da će, kada se svi okupe oko jedne plemenite ideje, unija prerasti u tradicionalni festival regionalnog, možda čak i evropskog značaja. Sa svakim izdanje RUTA festivala u to je sve uvjereniji.

”Kada, kroz par godina, festival RUTA grupa Triglav pređe u tradiciju i formira svoj repertoarski život, uz prateće programe, siguran sam da će diktirati jedan pravac pozorišnog djelovanja, ne samo u regionu, već i u ovom dijelu Evrope. Činjenica da se na festivalu izvode najbolje predstave sa repertoara gradskih pozorišta ima i poseban značaj za kulturološki razvoj umjetnika, jer ja kao glumac, znam koliko je značajno kada se igra pred drugom publikom, a isto tako i koliko za publiku znači da vidi druge umjetnike”, kazao je on.

Unija je nastala 2019. s ciljem uspostavljanja saradnji, komunikacija i razmjena ideja, umjetnika i projekata. Povezuje šest teatara iz regiona kroz seriju revijalnih festivala najboljih produkcija učesnica u matičnim gradovima.

Naredno izdanje festivala RUTA Grupa Triglav biće održano u Sarajevu, u junu.

( Jelena Kontić )