Država ne radi ništa da se suprotstavi dezinformacijama

U Crnoj Gori djeluje razgranat i snažan dezinformacioni ekosistem, koji se koristi za ostvarenje geopolitičkih, regionalnih i unutrašnjih političkih ili ekonomskih ciljeva. Njegov ključni dio čine stranice i pojedinci na društvenim mrežama, tabloidi i desničarski portali iz Srbije, kao i neki portali iz Crne Gore.

“Tradicionalni” mediji koji su registrovani u Crnoj Gori i koji poštuju pravila transparentnosti i uređivačke kontrole rijetko su izvori ili kreatori lažnih vijesti. Problemi koji se prepoznaju u dijelu njihovog rada, naročito online medija, su pristrasno izvještavanje, učešće u podgrijavanju političkih tenzija ili prenošenje dezinformacija.

Na nivou čitavog društva, jako je nizak stepen razumijevanja o tome da se demokratski procesi moraju štititi, da se stalno moraju unapređivati, da se u njih mora ulagati. A kod nas je proces upravo suprotan - ključni akteri se ponašaju kao da ne vide slona u prostoriji.

Nema razumijevanja za to da je borba protiv dezinformacija u stvari borba za profesionalno novinarstvo, ono koje djeluje u javnom interesu. Zbog toga je ona dio šireg konteksta i potrebe stvaranja povoljnijeg ambijenta za rad medija.

U Crnoj Gori se dezinformacija svi politički akteri gnušaju javno, ali je veoma malo onih koji za njima ne posežu tajno. Zato je borba protiv dezinformacija svedena tek na dnevnopolitičke obračune.

Vlada, Skupština, političke partije, regulatorne agencije i drugi važni akteri, sudeći makar prema njihovom odnosu prema ovom problemu, nijesu mnogo pogođene stalnim podrivanjem društvenih i demokratskih procesa kroz dezinformacione i propagandne kampanje različitih aktera.

Crna Gora nema strategiju borbe protiv dezinformacija, a prvi strateški dokument koji bi trebalo da tretira ovaj problem je Medijska strategija koja je u procesu izrade. Crnogorsko medijsko, izborno i krivično zakonodavstvo ne prepoznaju ovu prijetnju niti sadrže odredbe za zaštitu od njihovog pogubnog uticaja.

Državne institucije već godinama pokazuju pasivnost i nezainteresovanost za bavljenje ovom pojavom. Skupština Crne Gore se do sada nije bavila temom dezinformacijama, a naš predlog za osnivanje posebnog Odbora za praćenje stranih uticaja, i pored većinski izražene podrške, još je na čekanju. Izvršna vlast i regulatorne agencije se oglašavaju nenadležnim i uspješne su jedino u pronalaženju izgovora da ponovo ne urade ništa. I dok država toleriše ove pojave, nacionalistički, šovinistički, kleronacionalni pokreti koriste lažne informacije da pojačaju identifikaciju kroz izazivanje straha i ugroženosti. Zato su naglašene i ekstremne identitetske politike idealno sredstvo za podizanje tenzija.

Informacije koje imaju emocionalni efekat snažno utiču na primaoca. Izazivanjem ljutnje, mržnje, straha ili bijesa, može se uticati na ponašanje cijelih društava i grupa. Lažne vijesti I njihova zloupotreba nijesu novi izum, ali ih moć današnjih sredstava komunikacije čini veoma efikasnim. Onaj ko uspješno kontroliše medijski prostor ima moć da kontroliše ljudsko ponašanje koristeći emocije i instinkte.

Ovo su ključni zaključci analize Mreža dezinformacija u Crnoj Gori: “Vidimo li slona u prostoriji” koju je Centar za demokrarsku tranziciju (CDT) pripremio uz podršku Balkanskog fonda za demokratiju (BTD). Autori publikacije su predstavnici CDT-a Goran Delić i Milica Kovačević i psiholog Radoje Cerović. Kompletnu analizu možete pročitati OVDJE.

( Promo sadržaj )