Savo Kentera - partijski obavještajac ili profesionalac

Dio vladajućih partija pozdravio je jučerašnju odluku Vlade da imenuje predsjednika Atlantskog saveza Crne Gore Sava Kenteru za v. d. direktora Agencije za nacionalnu bezbjednost (ANB), dok je dio opozicije to oštro kritikovao, navodeći, između ostalog, da Kentera nema profesionalni autoritet da upravlja agencijom.

Njegovo imenovanje nisu komentarisali iz Demokratske partije socijalista (DPS), koju Demokratski front (DF) dovodi u vezu s njim. Oćutale su Demokrate i Socijalistička narodna partija (SNP), čijih je šest ministara (Vladimir Joković, Aleksandar Damjanović, Marko Kovač, Dragoslav Šćekić, Vasilije Lalošević i Miomir Vojinović) glasalo protiv postavljenja Kentere za v. d. šefa agencije.

On će na funkciji u ANB-u naslijediti Dejana Vukšića (advokata), kojeg je Vlada juče razriješila, a koji je na mjesto šefa službe došao 17. decembra 2020. najprije kao v. d. direktora a od juna 2021. i kao direktor.

Lider i poslanik opozicionog Demosa, Miodrag Lekić, rekao je “Vijestima” da prilikom izbora šefa ANB-a treba imati u vidu tri važna kriterijuma.

”Prvo, treba težiti pravom profesionalnom rješenju. Bez obzira na raniju nerijetko negativnu praksu da su stručnjaci u formalnom smislu bili funkcionalne sluge vladajuće stranke. Drugo, treba ispoštovati zakonski postupak koji podrazumijeva učešće Skupštine, posebno nadležnog Odbora (za bezbjednost i odbranu). Prethodna Vlada - kako iz svoje nedoraslosti, tako i iz političke drskosti - zaobilazila je Skupštinu i u ovoj tako osetljivoj oblasti. Treće, i jako važno - treba po svaku cjenu spriječiti imenovanje prvog čovjeka ANB-a ako za takavog kandidat postoje bilo kakve sumnje da pripada službama neke druge države, ili namjerava da s bilo kojom stranom državom - ma kako se ona zvala - sarađuje van interesa i zakonskih koordinata crnogorske države i interesa njenih građana”, istakao je.

Kentera se na v. d. funkciji može zadržati najviše pola godine nakon čega će premijer, prema Zakonu o ANB-u, predložiti direktora te institucije, kog će Vlada imenovati pošto Skupština da mišljenje o njemu.

Direktor tajne službe imenuje se na period od pet godina, za rad je odgovoran Vladi, a ne može biti član partije, niti politički djelovati.

Imenovanje Kentere najoštrije su kritikovali iz DF-a, čiji je jedan od lidera, Nebojša Medojević, ocijenio da je premijer Dritan Abazović “na mjesto devastirane, diskreditovane, kriminalizovane, obavještajno ‘izbušene’ Agencije, doveo krajnje problematičnu ličnost koja ne zadovoljava niti jedan od kriterijuma koje iziskuje složenost bezbjednosnih rizika i izazova u Crnoj Gori”.

Tvrdi da postoje ozbiljne bezbjednosne smetnje koje Kenteru čine nepodobnim za funkciju direktora službe. “Od saradnje i komunikacije sa službama drugih zemalja, saradničkog statusa u samom ANB-u, komunikacije sa švercerskim klanovima, pa do sasvim jasnog aktivnog političkog angažmana u izbornim kampanjama DPS-a”, saopštio je Medojević.

Teškim optužbama pridružile su se njegove kolege iz DF-a, Milan Knežević i Slaven Radunović, koji su naveli da je Kentera “registrovani agent CIA” i da bi “poštenije prema građanima bilo da je Vlada imenovala direktno nekog CIA agenta iz američke ambasade”.

Kentera je predsjednik Atlantskog saveza od 2008.. Takođe je gostujući saradnik na fakultetu “Džon Kenedi” pri Univerzitetu Harvard, Akademiji za odbranu Ujedinjenog Kraljevstva i Kings koledžu u Londonu.

Područja ekspertize, kako se navodi u njegovoj biografiji, uključuju međunarodne odnose, politike i upravljanja obavještajne zajednice, kao i bezbjednosna pitanja koja utiču na obavještajnu zajednicu, druge bezbjednosne studije i terorizam.

Prije dolaska u Atlantski savez, bio je direktor Centra za međunarodne odnose Crne Gore.

Izvršni direktor Građanskog pokreta (GP) URA, Zoran Mikić, rekao je “Vijestima” da Kenteru čeka mnogo posla, prije svega na planu reforme ANB-a.

”Nakon izbora 2020. kao GP URA i koalicija ‘Crno na bijelo’ rekli smo da su reforme u sektoru bezbjednosti u vrhu liste prioriteta. Očekujemo da se nastavi ono što je započela prethodna Vlada po pitanju borbe protiv organizovanog kriminala i korupcije na visokom nivou..Neophodne su nam reforme i u ANB-u. Sazrelo je vrijeme da se analizira i predloži novi zakon o ANB-u. Takođe, kadrovske reforme i kadrovsko osnaživanje u službi nisu zaokruženi”, poručio je.

Član Odbora za bezbjednost i odbranu (Socijaldemokrate) Ivan Brajović najavio je da će njegova partija vjerovatno podržati izbor Kentere. “Dobro je što je s funkcije direktora ANB-a razriješen g. Vukšić. Prije njegovog izbora nije ispoštovana procedura - nadležno skupštinsko tijelo, Odbor za bezbjednost i odbranu, nije raspravljao o tom predlogu. Što se tiče g. Kentere, on može tu funkciju obavljati na korektan način”, naveo je.

Kenteri je imenovanje čestitao novi ministar odbrane i vicepremijer Raško Konjević, koji je napisao na Tviteru da je očekivanje da ANB bude u službi građana, države i njenih nacionalnih interesa.

Abazović, koji je i predložio Kenteru, rekao je da su postignute neke stvari po pitanju reforme sektora bezbjednosti, “a da one prave”, kad je u pitanju pravda, tek slijede.Govoreći o dojučerašnjem čelniku ANB-a Vukšiću, on je rekao da je s njim imao dobar i profesionalan odnos i da je zadovoljan rezultatima službe.

”Uvijek u svakoj instituciji postoji prostor da se radi bolje, i u tom kontekstu nemam nikakvu primjedbu. Nova Vlada podrazumijeva imenovanja novih ljudi koji nose svoj krst, odgovornost, svoje profesionalne obaveze. Naša namjera je da se u tome snađu što bolje...”, poručio je premijer.

Formirano Vijeće za nacionalnu bezbjednost

Vlada je juče usvojila odluku o formiranju Vijeća za nacionalnu bezbjednost.

Po sili zakona, u Vijeću će biti premijer, kao predsjednik tog tijela. U tom tijelu su i potpredsjednik Vlade i ministar odbrane Konjević, ministar pravde Kovač, ministar unutrašnjih poslova Filip Adžić, ministar finansija Aleksandar Damjanović, ministar vanjskih poslova Ranko Krivokapić, v. d. direktora ANB-a Kentera, predsjednik Odbora za bezbjednost i odbranu Knežević, te zamjenik predsjednika Odbora Mevludin Nuhodžić. Abazović je najavio da će sjednica Vijeća biti održana uskoro i da će kao gosti biti pozvani v. d. vrhovne države tužiteljke Maja Jovanović i glavni specijalni tužilac Vladimir Novović.

DPS kadrovi u ANB godinama šefovali, Vukšić 17 mjeseci

Dok se Vukšić na čelu ANB zadržao nešto manje od 17 mjeseci, njegovi prethodnici su tokom mandata DPS vlasti godinama uglavnom pokrivali tu poziciju.

Od formiranja ANB kao posebnog organa na njenom čelu su bili Duško Marković, Vladan Joković, Boro Vučinić i Dejan Peruničić. Marković i Vučinić su bili kadrovi DPS-a koji su formalno napustili partiju preuzimanjem funkcije koja je po zakonu apolitična i profesionalna.

Marković je bio na čelu ANB-a od 2005. do 2010. godine. Naslijedio ga je Vladan Joković, koji se na toj funkciji zadržao do 2012.

Prvog marta te godine za direktora službe izabran je Boro Vučinić, koji je ostao na toj poziciji do 2015, kad ga je zamijenio Dejan Peruničić.

On je na tom mjestu bio do smjene vlasti DPS-a 2020, odnosno do dolaska Vukšića.

Peruničića, kao bivšeg šefa operative ANB, predložio je tadašnji premijer i lider DPS-a Milo Đukanović i on formalno nije iznjedrio iz DPS. Međutim, jedino su protiv njega pokrenuta četiri postupka zbog zloupotrebe službenog položaja, koji ukazuju da je ona mogla biti počinjena u ime vlasti DPS-a.

( Željka Vučinić, Nikola Dragaš )