Plaćenici Vagnera dovedeni u vezu s masakrom u Maliju

Pripadnici ruske privatne paramilitarne grupe Vagner dovedeni su u vezu s masakrima i ubistvima civila u Maliju i drugim afričkim zemljama, dok raste zabrinutost zbog prisustva Vagnerovih plaćenika i uticaja Moskve u nekim afričkim zemljama, pišu svjetski mediji.

'Ruski instruktori'

Ruski plaćenici u Africi dovedeni su u vezu s masakrima u kojima je ubijeno nekoliko stotina civila, budeći nove strahove o uticaju intervencija Moskve na stabilnost i bezbjednost zemalja širom tog kontinenta, piše Gardijan.

Zapadni zvaničnici su dosad uglavnom izbjegavali da navedu ko je počinio ubistava, ali svjedoci, lideri lokalnih zajednica, diplomate i lokalni analitičari za mnoge od tih ubistava okrivljuju borce koje je angažovala grupa Vagner, mreža privatnih kompanija za koju se vjeruje da je vodi Jevgenij Prigožin, koji je blizak ruskom predsjedniku Vladimiru Putinu.

Incidenti s ubistvima civila dogodili su se ove godine u Maliju gdje je Vagner došao u dogovoru s novim vojnim vlastima. Britanski list navodi da je imao uvid u interni dokumenti malijske vojske koji pokazuje da su pripadnici Vagnera – koji se nazivaju "ruskim instruktorima" – bili u "mješovitim misijama" s malijskim vojnicima tokom operacija u kojima je ubijeno mnogo civila.

Prema podacima koje je prikupila nevladina organizacija ACLED (Armed Conflict Location and Event Data Project), 456 civila je ubijeno u devet incidenata u kojima su učestvovale malijske snage i Vagner između januara i sredine aprila ove godine. Najozbiljniji incident dogodio se u martu kada je Vagner grupa navodno bila umiješana u masakr u Muri, selu koje kontrolišu islamistički ekstremisti, gdje je ubijeno između 350 i 380 muškaraca u roku od četiri dana.

Vagner, koji je, kako navodi Gardijan, povezivan i sa zvjerstvima tokom ruske invazije na Ukrajinu, bio je aktivan u desetak zemalja širom Afrike i više puta je optužen za kršenje ljudskih prava u tim državama. Hjuman rajts voč je 3. maja naveo u izvještaju da su u Centralnoafričkoj Republici snage identifikovane kao ruske izgleda ubijale i mučile civile od 2019, što je takođe tvrdila grupa eksperata Ujedinjenih nacija prošle godine.

Istraživač Amnesti internešnala u Maliju Usmane Dialo rekao je da su Muri pripadnici Vagnera sprovodili operaciju malijske vojske kada su ubijeni nenaoružani islamski militanti ali i civili. Istraživač ACLED-a Heni Nsaibia rekao je da je došao do sličnog zaključka dok je zapadnoafrički diplomata u Maliju rekao da su "istraživanja o događajima u Muri potvrdila da su snage Vagnera sarađivale s malijskim snagama".

Hjuman rajts voč je ocijenio da su događaji u Muri "najgori pojedinačni zločin o kojem je izvještano u decenijskom oružanom sukobu u Maliju". Vojska Malija saopštila je da je ubila 203 militanata tokom operacije u Muri i demantovala izvještaje o pogubljenjima. Rusija je stavila veto na pokušaj u Ujedinjenih nacija (UN) da se osnuje nezavisna istraga masakra, dok je Mali spriječio UN da pošalje tim u Muru.

'Lažna masovna grobnica'

Vladajuća hunta u Maliju povukla se iz odbrambenih sporazuma s Parizom i njegovim evropskim partnerima, pošto je optužila francusku vojsku za ugrožavanje suvereniteta zemlje, piše Mond.

Francuska vojska je prema tri sporazuma s Malijem bila angažovana u toj zemlji da pomogne u borbi protiv džihadista, ali je francuski predsjednik Emanuel Makron u februaru, posle višemjesečnih eskalacija tenzija u odnosima s vladajućom huntom, potvrdio povlačenje francuske vojske.

Hunta koja je došla na vlast posle dvostrukog puča – u avgustu 2020. i maju 2021. – navela je da su francuske vazdušne snage kršile vazdušni prostor Malija. Prethodno je 27. aprila optužila francusku vojsku za "špijunažu" i "subverziju", pošto je francuska vojska objavila video snimke s drona za koje navodi da pokazuju da su plaćenici Vagnera sahranjivali tijela kako bi napravili lažnu masovnu grobnicu u blizini francuske baze Gosi, s ciljem da se optuži Pariz.

Francuska vojska je odbacila navode da je kršila suverenitet Malija pozivajući se na sporazum iz 2013. iz kojeg se Mali sada povukao.

Raskid odbrambenih sporazuma, kako navodi Mond, u Parizu predstavlja razlog za zabrinutost i postavlja pitanja o pravim namjerama hunte. "Da li je ovo beskorisni vojni gest, još jedan blef ili akcija smišljena s namjerom da se izazove bezbjednosni incident s našim snagama", rekao je francuski izvor.

Neki u Francuskoj vjeruju da iza povlačenja Malija iz sporazuma stoji Rusija i da to predstavlja odgovor Vagnerovih plaćenika na epizodu lažne masovne grobnice u Gosiju koju je razotkrila francuska vojska, navodi Mond, citirajući francuski izvor koji je rekao da je "to dio ruske strategije dezinformisanja i laži koje se mjesecima šire, kako bi se zajedno s huntom podstaklo antifrancusko raspoloženje u Maliju".

Rat riječima

Rat riječima oko navodne masovne grobnice u blizini vojne baze u Maliju koju su nedavno koristile francuske snage, uslijedio je dok raste zabrinutost Francuske i drugih evropskih zemalja zbog prisustva Vagnerovih plaćenika u nekim afričkim zemljama, navodi BBC, dodajući da ruska vlada negira bilo kakve veze s Vagnerom.

Francuska, koja je imala hiljade vojnika u Maliju od 2013, predala je vojnu bazu u Gosiju malijskim vlastima 19. aprila i istog dana su u nju ušli malijski vojnici. Francuska vojska je popodne 20. aprila navela da je njeno vazdušno izviđanje pokazalo da su brojni drugi vojnici, koje opisuju kao Evropljane "za koje se sumnja da pripadaju Vagner grupi", stigli u bazu i istovarali opremu s malijskim vojnicima.

Te večeri, po navodima Francuza, Tviter nalog DiaDiarra6, koji sebe opisuje kao "penzionisanog vojnika, malijskog patriotu i političkog analitičara", objavio je tvrdnju da su u Gosiju pronađeni leševi koje su ostavile francuske snage, ali bez snimka koji bi to ilustrovao.

Francuska vojska je saopštila da je poslije tog tvita poslala dron da provjeri šta se dešava. Sljedećeg jutra, 21. aprila, francuska vojska navela je da je napravila snimke iz vazduha baze u kojoj je bila grupa bijelaca blizu oko deset tijela na koja su neki ljudi nabacivali pesak, dok su drugi to snimali.

Otprilike dva sata kasnije, DiaDiarra6, za koji Francuzi navode da je "najvjerovatnije lažni nalog koji je kreirao Vagner", obavio je tvit sa snimkom izbliza, kako se čini, nekoliko leševa prekrivenih pijeskom ili zemljom, navodi BBC.

Mali tvrdi da je, pošto je 19. aprila preuzeo kontrolu nad bazom, 20. aprila poslao pojačanje, kao i da su na bazu te nepoznati napadači otvorili vatru. Izviđačka patrola je poslata ujutru 21. aprila da provjeri okolnu oblast i tog dana je, prema tvrdnjama hunte, otkrivena masovna grobnica. Portparol malijske vojske rekao je da uznapredovalo raspadanja tijela znači da su ubijeni mrtvi već nekoliko dana, što isključuje umiješanost malijskih snaga.

Rusko ministarstvo spoljnih poslova izdalo je saopštenje o incidentu, izražavajući podršku Maliju i optužujući Francusku da krivicu za ubistva prebacuje na druge. U saopštenju su spomenute tvrdnje s društvenih mreža o tijelima pronađenim u Gosiju, kao i navodi lokalnih medija koji su događanja povezala s izvještajima o grupi stočara koje su francuski vojnici zarobili blizu Gosija.

BBC ukazuje da je sporni Tviter nalog nastao tek u januaru ove godine i da je objavljivao podršku malijskoj vojsci i Rusiji, kao i postove protiv prisustva Francuske. Slika profila, prema istrazi britanskog javnog servisa, može se pratiti do naloga na ruskoj društvenoj mreži VKontakte osobe iz Kolumbije. U vreme objave posta o tvrdnjama o masovnoj grobnici u Gosiju, promenjena je slika na profilu.

Međutim, kako navodi BBC, postavlja se pitanje zašto je prvi tvit s optužbama da su Francuzi krivi za ubistva poslat uveče 20. aprila, veče prije nego što su izgleda tijela zapravo sahranjena blizu baze.

Optužbe Hjuman rajts voča

Hjuman rajts voč je 3. maja saopštio da postoje "ubjedljivi dokazi" da ruske paravojne trupe ozbiljno kršile ljudska prava i ubijale civile u Centralnoafričkoj Republici (CAR), prenijela je agencija Frans pres.

Građanski rat u CAR-u koji je počeo 2013. između brojnih milicija i vlasti značajno je ublažen poslednjih godina, ali su prije otprilike godinu dana borbe naglo nastavljene kada su pobunjenici pokrenuli ofanzivu da svrgnu predsjednika Fostena Arkanža Tuadera .

Nakon što je predsjednik pozvao Moskvu u pomoć, stotine pripadnika ruskih paravojnih snaga pomogle su u suzbijanju pobunjenike koji još vladaju djelovima zemlje, ukazuje AFP, dodajući da su te paravojne snage opisivane kao pripadnici Vagner grupe, ruskog entiteta bez poznatog pravnog statusa.

"Snage u CAR, koje su svjedoci identifikovali kao Ruse, izgleda da su po kratkom postupku pogubile, mučile i tukle civile od 2019. godine", naveo je Hjuman rajts voč.

"Nekoliko zapadnih vlada, eksperti Ujedinjenih nacija i specijalni izvjestioci pronašli su dokaze da snage povezane s Rusijom koje djeluju u CAR-u uključuju značajan broj članova Vagner grupe, ruske privatne vojne firme izgleda povezane s ruskom vladom", dodala je nevladina organizacija sa sjedištem u Njujorku.

Hjuman rajts voč je naveo da su 21. jula prošle godine muškarci koji govore ruski ubili 12 nenaoružanih ljudi uhapšenih na kontrolnom punktu u blizini Bosangoe, sjeverozapadno od glavnog grada Bangija.

Ta organizacija je takođe je iznijela navode o pritvaranjima, mučenjima i ubistvima po kratkom postupku muškaraca koji su nasumično uhapšeni na ulici u centralnom gradu Alindao u junu prošle godine.

Prošlog mjeseca, Visoka komesarka UN za ljudska prava, Mišel Bašele, osudila je "ozbiljna kršenja ljudskih prava" u Centralnoafričkoj Republici, uključujući ubistva i seksualno nasilje nad civilima, koje su počinile pobunjeničke grupe, ali i vojska i njihovi ruski saveznici.

( Radio Slobodna Evropa )