Virtuelni fudbal kao opsesija

Kada je Konami 1995. godine lansirao svoj, ispostaviće se, najveći projekat, niko nije ni slutio da može biti konkuretan tada sasvim inovativnoj fudbalskoj FIFA simulaciji u produkciji EA Sportsa.

Godine 1998. kada sam dobio prvu konzolu PlayStationa na poklon, a uz nju i igricu kupljenu “nausput”, zauvijek sam se nesvjesno opredijelio za svoj gejming pogled na svijet. Preteča Pro Evolutio Soccera, Winning Eleven - J League, učinila je da se cijeli raspust ljeta ‘98. ne pomjerim sa stolice ispred televizora. Kockasta lica igrača, japanski timovi za koje tada niko nije znao, pružali su mi neviđeno zadovoljstvo i osjećaj totalne hipnoze zbog koje sam bio spreman da žrtvujem buran život dječaka predškolskog uzrasta. Godine su odmicale, a moja zaljubljenost u Konamijev izum postajala je sve veća. Naravno, u školi sam žestoko branio svaki japanski tim u odnosu na EA FIFA već licencirane igrače i klubove, koji su zbog toga bili u kakvoj-takvoj prednosti, makar kada je broj ljudi koji je konzumiraju u pitanju.

PES i FIFA najveći rivalitet u gejming industriji

O rivalstvu koje je nastalo između ove dvije franšize povodom fudbalskih simulacija koje su izdali, najbolje govori činjenica da ih je “The Guardian” proglasio “najvećim rivalitetom” u gejming industriji ikada. I zaista je utisak da jeste, kako su godine odmicale, a Japanci i Amerikanci izdvajali sve veće budžete za dvije igrice kako bi nadmašili jedni druge, doveli su do toga da je danas gotovo svejedno da li gledate pravi ili e-fudbal.

Pro Evolution Soccer pod ovim imenom nastaje novembra 2001. godine, kada doživljava totalnu ekspanziju na svim platformama koje su ga podržavale. Do današnjeg dana, prodato je oko stotinu miliona primjeraka CD-a, a pojavljivanjem digitalnog “skidanja”, ova igrica je preuzeta više od 400 000 000 puta. Sama igrica sadrži više modova, kako u singlu tako i u multiju. Teško se može reći koja je trenutno najigranija, ali je sigurno da su počeci svih igrača vezani za oflajn - 1vs1.

U Crnoj Gori je takođe dugo vremena postojala argumentacija “za” i “protiv” između PES-a i FIFA, ali je u posljednjih nekoliko godina primat u organizaciji igrača i takmičenja itekako uzeo Konamijev izum, a sve su prilike i u međunarodnoj gejming zajednici.

Crna Gora je u PES zajednici prepoznatljiva po tome da bilježi nevjerovatno dobre rezultate u svim modovima sa tako malom bazom igrača, koja je tolika da čini tek desetak procenata od bilo koje države prosječne veličine.

1vs1

Služeći kao “početna tačka” svakog PES igrača na svijetu, tako su i crnogorski igrači morali sve svoje znanje da pokažu u ovom modu u kojem igrač kontroliše cijeli tim koji odabere. Jaki regionalni turniri su se godinama organizovali u crnogorskim gradovima gdje su nerijetko učestvovala najeminentnija imena balkanske PES scene. Da li zbog “domaćeg terena” ili zbog mnogo sati provedenih uz televizor i konzolu, crnogorski igrači su se uvijek dobro kotirali na pomenutim turnirima. Vruća atmosfera u igraonicama širom Crne Gore išla je naruku našim igračima koji su gotovo uvijek osvajali turnire sa preko 50 prijavljenih igrača, koji su sve, samo ne laici ili amateri u ovoj simulaciji. Pandemija je donijela momenat gdje se oflajn svijet premjestio na onlajn, a najbolji pokazatelj snage crnogorske PES zajednice je činjenica da se Crna Gora dva puta zaredom kvalifikovala na evropsko prvenstvo u organizaciji UEFA i Konamija.

Kvalifikacije su se odvijale kao u pravom fudbalu, gdje je svaka federacija imala svoje predstavnike. Naši reprezenti - Vučeta Šćepanović i Rade Pavićević su u dva ciklusa kvalifikacija ostavili iza sebe PES gigante, poput Italije, Portugala, Hrvatske i drugih. U samim završnicama učestvovalo je po 16 reprezentacija, a Crnogorci su oba puta osvojili 9. mjesto, što zaista predstavlja svojevrstan uspjeh, iako je ostao gorak ukus zbog osjećaja da se moglo ići i na titulu prvaka Evrope u ovom modu.

Na prvom šampionatu održanom u junu 2020. godine, koje se, za razliku od fudbalskog takmičenja EURO 2020 nije odložilo za 2021. godinu, Crna Gora se našla u grupi sa Holandijom, Luksemburgom i Hrvatskom. Pobijeđen je Luksemburg, poraženi smo od Holandije, a onda je meč sa komšijama odlučivao ko će u nokaut fazu. Uprkos tome što smo Hrvate direktno poslali na evropsko prventsvo, eliminišući Portugal koji im je bio direktan konkurent za plasman, pobijedili su nas u penal ruletu i tako sebi obezbijedili plasman među osam najboljih ekipa Evrope. Šampion je na kraju bila Italija, koju smo pobijedili u kvalifikacijama.

Na drugom prvenstvu, koje se odigralo uporedo sa odloženim prvenstvom Evrope u fudbalu, Crna Gora se našla u grupi sa, ispostaviće se na kraju, šampionom i vice-šampionom drugog izdanja eEuro2020. Grupu A sačinjavale su Crna Gora, Poljska, Turska i Srbija. Šampionat smo otvorili nesrećnim porazom od Poljske, a utisak se popravio u utakmici protiv Turske koju smo pobijedili, da bi se, zbog sistema takmičenja, opet našli sa Poljskom u meču koji je odlučivao putnika u četvrtfinale EURO takmičenja. Poraženi smo od budućih “srebrnih” Evrope, te smo se tako morali zadovoljiti još jednim devetim mjestom, uz sigurnost da će se na sljedećem takmičenju u ovom modu vratiti svaka propuštena šansa za nešto više.

3 vs 3

O ovom modu najmanje možemo da kažemo s obzirom na to da su crnogorski igrači dugo bili samo u oflajn svijetu, dok je onlajn zajednica bila još uvijek nesrazmjerna današnjoj. U ovoj verziji, tri igrača razmjenjuju kontrolu nad timom. Pored činjenice da se u onlajn modovima igralo tek sporadično, licencirani klubovi PES-a su u saradnji sa Konamijem organizovali jedino profesionalno takmičenje, gdje su šansu dobili tada “najkompetentniji” igrači Pro Evolution Soccera u onlajn zajednici.

Klubovi poput Barselone, Mančester junajteda, Rome, Seltika i drugih sami su birali igrače koji će ih predstavljati na PRO sceni. Ovo takmičenje bilo je aktuelno svega u dvijema sezonama, nakon čega je, usljed rasta popularnosti drugih modova, prestalo postojati.

11 vs 11 i EFC Budućnost

Već dvije godine unazad, primat u PES-u, što se tiče broja igrača, preuzima ova verzija e-fudbala, koja je najpribližnija pravom fudbalu. Igra se tako da svako kontroliše jednog igrača na terenu, koji je napravljen uodređenim okvirima definisanim pravilnicima na takmičenjima. Tako se, zavisno od pozicije koju ćete igrati, pravi najidealniji igrač za potrebe pozicije za koju ste se opredijelili, a naravno, u skladu sa ličnim vještinama. U ovom popularnom modu, Crna Gora i njeni predstavnici su u samom vrhu svjetskih takmičenja. Grčka PES federacija je, kao federacija sa najviše igrača na svijetu, ljeta 2020. godine organizovala prvu sezonu Lige šampiona, za koju se prijavilo oko 30 klubova iz Evrope, a svaki tim je brojao oko 20 igrača. Crna Gora, kao relativno mlada onlajn zajednica na PES sceni, nije imala svog predstavnika u vidu kluba, ali je imala preko 10 igrača u klubovima širom Evrope. Tako je pet crnogorskih igrača u prvu sezonu ušlo u tim koji je osnovan sa namjerom da se takmiči na najvećem nivou. Momci iz naše države su ubrzo postali nosioci igre tima za koji su igrali, te je pehar šampiona Evrope završio upravo u njihovim rukama. Tim je ispisao anale pomenutog moda, kao osvajač premijerne sezone u takmičenju koje će - sve su prilike - trajati još dugo. Osvajači “zlata” iz Crne Gore bili su Drago Mandić, Marko Vuletić, Bojan Tatar, Boris Bajović i Rade Pavićević.

Uvidjevši sopstvenu snagu, a i priliku da promovišu svoju državu na najvećoj sceni u e-fudbalu, Vučeta Šćepanović, Marko Vuletić i Bojan Tatar osnovali su e-fudbalski klub Budućnost. U drugoj sezoni HFP (Hellenic PES Federation), a u prvoj za Budućnost, Crna Gora je dobila tim koji je postao prepoznatljiv u svijetu kao jedna od najtalentovanijih ekipa u najmnogoljudnijem takmičenju.

Na startu se pokazalo sve što se naslućivalo - nosioci igre su se i pored velikih problema u sastavljanju rostera postarali da ekipu izvedu na pravi put, što je krunisano trećim mjestom u najelitnijem takmičenju, pobjedom nad zagrebačkim Dinamom u meču koji je donosio “medalju”.

Treća sezona je donijela još veću popularnost, kako samoj ligi tako i podgoričkom klubu. Ono što se započelo u prethodnoj sezoni nastavljeno je i u sljedećoj, uz velika pojačanja Budućnosti u vidu igrača sa kojima su osvojili pomenutu Ligu šampiona. Igrači su ostali tokom još jedne sezone u primarnom klubu, kada je Budućnost u regularnom dijelu šampionata imala preko 20 bodova zalihe u odnosu na drugoplasiranog, pa je u nokaut fazu ušla kao izraziti favorit, iz svoje divizije. Princip, a i brojčanost grčkih klubova doveli su do toga da se regularni dio prvenstva odvija u dvjema “divizijama” - evropskoj i grčkoj. Iz grčke divizije, sličnu dominaciju je pokazao i atinski Panatinaikos, pa se očekivalo finale “iz snova”. Do njega ipak nije došlo, kiksom obije ekipe u istoj fazi takmičenja - četvrtfinalu playoffa. Plavi nijesu premostili jedini loš dan u sezoni, pa su i pored loše igre za njihove standarde, bili nadomak plasmana.

Nažalost, bolji je bio Apolon Paralimniou, koji je na kraju osvojio četvrto mjesto. Veliko razočaranje, a i perfekcionizam e-fudbalera Budućnosti doveli su do toga da se u tekućoj - četvrtoj sezoni HFP LŠ - smanji šansa za “lošim danima”, pa su iz formacije 4-3-3 prešli u 3-4-3, koja se pokazala kao nevjerovatno oružje u stilu koji forsiraju “plavi”.

Upravo završena prva faza prvenstva okončana je tako što su Podgoričani ponovo osvojili pol poziciju pred nokaut fazu, ispred aktuelnog vice-šampiona Turkic Khaganatea, što predstavlja još jednu potvrdu izuzetne forme u kojoj se nalaze. Sistem takmičenja je takav da se iz dvije divizije spajaju klubovi u otvorenom žrijebu, što znači da nema ograničenja u smislu protivnika - svako može da bude protivnik.

Treba istaći da je Budućnost tim sa najviše bodova i pobjeda u istoriji ovog takmičenja, a uz veliku sigurnost u sopstvenu igru i mogućnosti, vlada veliko raspoloženje i vjera da će se svi rekordi krunisati titulom šampiona Evrope u sezoni broj četiri.

( Marko Vuletić )