Opštine izgubile 2,7 miliona zbog "Evrope sad": Vlada novac mora da im nadoknadi iz tekuće budžetske rezerve

Zbog primjene projekta “Evropa sad” opštine su za tri mjeseca ove godine izgubile 2,67 miliona eura prihoda, zbog čega Vlada taj novac mora da im nadoknadi iz tekuće budžetske rezerve.

Ovi podaci su sadržani u Vladinoj informaciji o nadoknadi novca lokalnim samoupravama po osnovu manje prihoda od poreza na dohodak fizičkih lica, prireza na dohodak fizičkih lica i Egalizacionog fonda.

Za pokriće gubitaka opština po osnovu ova tri osnova u ovogodišnjoj budžetskoj rezervi planirano je 15 miliona eura.

Dio projekata “Evropa sad” su izmjene zakona o porezu na dohodak fizičkih lica kojim je uveden neoporezivi dio zarade do 700 eura bruto, što je oko 570 eura neto.

Ovaj dio poreza se dijeli između države, lokalnih samouprava i Egalizacionog fonda, a što je opština nerazvijenija dobijala je veći procenat novca.

U nerazvijenijim opštinama rijetke su zarade preko 570 eura, tako da su opštine izgubile značajan dio prihoda od poreza i prireza na njega. Manje novca ide i u Egalizacioni fond koji služi za pomoć manje razvijenim opštinama.

Na zarade preko hiljadu eura uvedena je poreska stopa od 15 odsto, ali to ne pomaže značajno opštinama naročito onima sa nižim razvojem. Gubitke po ovom osnovu ima čak i Glavni grad.

Najveći gubitak Podgorice i opština na sjeveru

Od 2,67 miliona eura koje će se isplatiti opštinama nešto više od pola miliona eura dobiće Glavni grad (556 hiljada), slijede Bijelo Polje (350,12 hiljada), Pljevlja (294,02 hiljade), Nikšić (264,75 hiljada), Berane (235,45 hiljada)... Od 24 opštine jedino Budva i Tivat neće dobiti novac iz tekuće rezerve po ovom osnovu jer one jedine nemaju gubitke po ovom osnovu.

Problem je što je većina opština svoje budžete planirala i usvojila prije programa “Evropa sad”, u čijoj izradi nisu bili konsultovani. Opština Berane je planirala budžet od 9,7 miliona eura, a samo za tri mjeseca ima gubitak po ovom osnovu od 235 hiljada eura, što znači da bi gubitak za cijelu godinu mogao biti milion eura ili oko deset odsto budžeta. Mojkovac je planirao svoj budžet na 3,6 miliona eura, a gubitak za tri mjeseca je 120 hiljada eura, odnosno gubitak za cijelu godinu bi bio oko pola miliona ili skoro 15 odsto budžeta.

Računica Ministarstva bila pogrešna

Iz Ministarstva finansija su prvo tvrdili da će ova poreska reforma imati neznatan uticaj na opštine, da bi na sjednici Odbora za ekonomiju, koju je tražila Zajednica opština,doskorašnji ministar finansija i socijalnog staranja Milojko Spajić kazao da bi gubici opštinama mogli iznositi jedan do osam odsto njihovih budžeta, dok su opštinari tvrdili da će biti znatno veći što se na kraju i pokazalo tačnijim.

Ministarstvo je naknadno prihvatilo da opštinama nadokandi gubitak tako što će uračunati nekoliko njihovih kapitalnih projekata u budžet i stvoriti posebnu stavku unutar budžetske od 15 miliona eura za pokriće očekivanih gubitaka.

Kada je riječ samo o gubicima po osnovu poreza na dohodak fizičkih lica za prva tri mjeseca ove godine najveći gubitak je pretrpjela lokalna uprava iz Pljevalja u iznosu 233,38 hiljada, Bijelo Polje 216,45 hiljada, Berane 160,32 hiljade, Nikšić 131,75 hiljada, Mojkovac 88,153 hiljade...

Više prihoda po osnovu ovog poreza za prva tri mjeseca ove u odnosu na uporedni prošlogodišnji period imale su opštine Budva 19,24 hiljade, Bar 6,52 hiljade i Tivat 3,29 hiljada. Ukupno su po osnovu poreza na dohodak fizičkih lica opštine su za tri mjeseca izbubile 1,21 milion eura.

Podaci pokazuju da je od prireza za porezu na dohodak fizičkih lica izgubljeno za prva tri mjeseca ove godine 985,19 hiljada i da su svih 24 opštine imale gubitke. Glavni grad izgubio je nešto više od pola miliona eura (513,68 hiljada), Nikšić 77,56 hiljada, Bijelo Polje 66,64 hiljade, Danilovgrad 41,89 hiljada, Cetinje 36,16 hiljada, Kotor 35,14 hiljada, Ulcinj 25,64 hiljade...

Iz Zajednice opština “Vijestima” je sredinom marta rečeno da nadoknada izgubljenih prihoda opštinama povremenim uplatama iz sredstava tekuće budžetske rezerve nesistemsko, iznuđeno i privremeno rješenje na kojem opštine ne trebaju i ne mogu da zasnivaju svoje poslovanje”, naveli su iz Zajednice opština.

Oni očekuju da će Skupština uskoro usvojiti predlog izmjena i dopuna Zakona o finansiranju lokalne samouprave kojim bi se opštinama dugoročno obezbijedila nadoknada izgubljenih prihoda.

Manjak u Egalizacionom fondu 434 hiljade eura

Zbog sprovođenja programa “Evropa sad” Egalizacioni fond je u manjku 434,44 hiljade. Od 24 opštine njih 17 koristi novac iz ovog fonda.

Od 434,44 hiljade najviše novca u fondu za tri mjeseca fali Bijelom Polju 67,03 hiljade, Nikšiću 55,43 hiljade, Rožajama 44,66 hiljada, Beranama 41,48 hiljada, Pljevljima 36,92 hiljade...

Egalizacioni fond, kao jedan od izvora finansiranja opština, ustanovljen je Zakonom o finansiranju lokalne samouprave i koristi se kao instrument za ujednačavanje prihoda finansijski slabijih opština.

( Marija Mirjačić, Goran Kapor )