Moćna mreža protivnika abortusa u Evropi

Mreža ultra-hrišćanskih, desničarskih organizacija koje se zalažu za ukidanje prava na abortus dobija zamah u Evropi, dok američki Vrhovni sud razmatra ukidanje presude u slučaju Rou protiv Vejda iz 1973. kojom je abortus legalizovan u Americi.

Mreža je prvobitno nastala pod imenom “Agenda Evropa”, piše britanski “Gardijan” i dodaje da su članovi održavali godišnje samite širom kontinenta u periodu između 2013. i 2018. kada je imala oko 300 učesnika, uključujući političare i vatikanske diplomate.

Među organizatorima samita grupe Agenda Evropa su prema pisanju britanskog lista bili Terens Mekigen, bivši pravni savjetnik misije Svete stolice u UN u Njujorku, i Gudrin Kugler, katolička teološkinja, poslanica u austrijskom parlamentu i portparolka za ljudska prava u Austrijskoj narodnoj partiji.

U izvještaju Evropskog parlamentarnog foruma iz 2018. godine navodi se da je grupa blisko povezana sa bogatim konzervativnim donatorima širom svijeta među kojima je meksički milijarder Patrik Slim Domit, sin Karlosa Slima jednog od najbogatijih ljudi na svijetu i ujedno osnivač pokreta za borbu protiv abortusa u Meksiku. U izvještaju se takođe pominju i austrijski nadvojvoda Imre i njegova supruga Ketlin iz dinastije Habzburg Loren.

Kao jedan od organizotora međunarodnih projekata grupe pominje se Aleksej Komov, blizak Ruskoj pravoslavnoj crkvi i desničarskom oligarhu Konstantinu Malofejevu.

Cilj grupe je bio da “povrati prirodni poredak” osmišljavanjem načina da postepeno podrije pravo na abortus, gej prava, politike za borbu protiv nasilja nad ženama, kao i da smanji pristup kontraceptivnim sredstvima, piše “Gardijan”.

”To je prilično labava mreža koja je okupila različite grupe koje sebe identifikuju kao protivnike abortusa i zagovornike porodice”, kazao je Nil Dejta, sekretar Evropskog parlamentarnog foruma za seksualna i reproduktivna prava koji je sproveo istragu o mreži i objavio dokumenta u kojima se navode detalji o ciljevima grupe, programima i učesnicima.

Preinačenje odluke Rou protiv Vejda nije odraz društvenih promjena u SAD. To je rezultat dvodecenijske ili trodecenijske strategije američke hrišćanske desnice da utiče na cijeli američki pravosudni sistem kroz obrazovanje svojih ljudi i njihovo imenovanje na visoke funkcije

Danas, ljudi koji su se povezali preko “Agende Evropa” djeluju unutar Političke mreže vrijednosti (PNfV), globalne platforme koja počiva na sličnim načelima, a njihov četvrti transatlantski samit održava se ove nedjelje u Budimpešti.

Povodom prava na abortus, mreža navodno pokušava da ponovi uspjeh desničarskih aktivista u SAD koji su vremenom uspjeli da na visoke pravosudne i političke funkcije postave ljude koji dijele njihove stavove.

Dejta smatra da će dešavanja u SAD ohrabriti mrežu u Evropi i dodaje da moguća odluka američkog Vrhovnog suda o ukidanju istorijske presude zapravo nije odraz društvenih promjena. “Ovo je rezultat 20-godišnje ili 30-godišnje strategije američke hrišćanske desnice da utiče na cijeli američki pravosudni sistem kroz obrazovanje svojih ljudi i njihovo imenovanje na visoke funkcije.”

Vjeruje se da mreža već uticala na promjenu politika u Evropi, uključujući i uvođenje skoro potpune zabrane abortusa u Poljskoj, kao i na ishode referenduma o istopolnim brakovima u državama poput Hrvatske, Rumunije i Slovenije.

Mada je abortus legalan u Mađarskoj, pristup proceduri je znatno otežan za vrijeme desničarske populističke vlade Viktora Orbana, a posljednjih godina značajno su ograničena i prava LGBT zajednice.

U Italiji, vjeruje se da je mreža dobila uporište 2019. godine kada je u toj zemlji održan kontroverzni Svjetski kongres porodica, globalne koalicije koju podržava američka hrišćanska desnica. “Gardijan” podsjeća da su na tom događaju, održanom u Veroni, govorili lider desničarske Lige Mateo Salvini i Đorđa Meloni, liderka partije Braća Italije koja po istraživanjima ima najveću podršku građana.

Od tada, u mnogim regionima na čijem čelu su koalicije dvije partije i Forca Italija Silvija Berluskonija, uvedene su mjere za ograničavanje abortusa.

Mada je abortus u Italiji legalizovan poslije referenduma 1978, pristup bezbjednoj proceduri prekida trudnoće otežan je zbog toga što se veliki broj ginekologa, sedam od deset, poziva na prigovor savjesti.

Silvana Agatone, koja je do odlaska u penziju bila jedna od rijetkih ginekologa u Rimu koji su radili abortuse kazala je za “Gardijan” da se situacija u Italiji pogošava. “Uvijek je bilo ljekara koji se pozivaju na prigovor savjesti, ali je sada život ljekara koji rade abortuse otežan jer je aktivistima protiv abortusa dozvoljeno da ulaze u bolnice i vrše pritisak na ljekare i žene”, kazala je ona.

Jedan od uticajnih političara unutar Lige je Simone Pilon, koji je, dok nije izabran za senatora u martu 2018, bio savjetnik u bordu Novae Terrae, organizacije koja se bori protiv abortusa na čijem čelu je njegov bliski prijatelj Luka Volante, bivši predsjedavajući parlamentarne grupe Evropske narodne partije.

Novae Terrae je bila sastavni dio grupe Agenda Evrope, dok protiv Volantea nije otvorena istraga zbog pranja novca. On je nedavno oslobođen optužbi.

U izjavi za britanski list, Pilon je Agendu Evrope opisao kao “grupu prijatelja koji se okupljaju”, ali je kazao da nije prisustvovao nijednom sastanku.

Pilon je kazao da “zavidi” Sjedinjenim Državama zbog situacije u vezi s presudom u slučaju Rou protiv Vejda, dodajući da će se slična stvar dogoditi u Evropi “prije ili kasnije”.

”Ideološka struja je dovela do liberalizacije abortusa u SAD 1970-ih godina, usljed čega su i evropski zakoni prilagođeni tom načinu razmišljanja”, kazao je Pilon. “Uvjeren sam da će se novi talas razviti u Evropi. Ne znam kada, ali nadam se što prije”.

Budući da koalicija Lige, Braće Italije i Forca Italija imaju dobre šanse za pobjedu na parlamentarnim izborima sljedećeg proljeća, on bi uskoro mogao dobiti priliku da značajnije utiče na politiku o abortusu.

U međuvremenu, Politička mreža vrijednosti će nastaviti da talasa. Među govornicima na samitu u Budimpešti su političari iz Mađarske, Španije i Slovačke, Hrvatske, Meksika, Čilea i SAD.

Novoizabrana predsjednica Mađarske i bivša ministarka za porodicu, Katalin Novak, bila je član borda PNfV-a još od 2015. godine, a postala je predsjedavajuća 2019.

Međutim, ona je u martu podnijela ostavku na tu funkciju nakon što je izabrana za predsjednicu Mađarske. U komentarima za američku desničarsku novinsku mrežu Brajtbart ona je 2019. godine kazala da kada je u pitanju abortus “izbor ne postoji”. “Podržavati abortus je isto što i podržavati ubistvo, to je potpuno suprotno od prava na izbor”, kazala je ona.

( Nada Bogetić )