Plaćanje rata mora ući u budžet
Dospjeli dug po kreditu od 2,8 miliona dolara prema Abu Dabi Fondu biće izmiren čim se u okviru izmjena i dopuna budžeta stvore pretpostavke za uvećanje javnog duga po osnovu ovog zaduženja. Ministarstva finansija, poljoprivrede i Investiciono-razvojni fond zajednički rade predlog mjera za rješenje ovog problema. Iz Specijalnog državnog tužilaštva nijesu odgovorili na pitanja “Vijesti” koje su posljednje aktivnosti koje su sprovedene u predmetu koji se odnosi na nezakonite radnje prilikom raspodjele i trošenje 23 miliona dolara i da li imaju informacije gdje je državne garancija za ovo zaduženje
Ministarstvo finansija platiće dospjele rate kredita od 2,8 miliona dolara prema Abu Dabi Fondu (ADF) čim se u okviru izmjena i dopuna budžeta stvore potrebne pretpostavke za uvećanje javnog duga po osnovu ovog kreditnog zaduženja, a sa ADF-om je počelo pregovore u vezi dalje otplate duga po ovom kreditu.
To je za “Vijesti” kazala državna sekretarka Mila Kasalica, koja je objasnila da ministarstvo sprema izmjene zaključka Vlada od prošle sedmice u vezi ovog kredita.
Zaključkom je bilo definisano da ministarstvo sa privremenog računa Prve banke do 1. juna prebaci novac na novootvoreni račun i da plati dospjele obaveze kreditoru, kao i da joj resorna ministarstva finansija i poljoprivrede i Investiciono-razvojni fond(IRF) dostave predlog mjera u vezi sa ovim projektom koji se odnosio na podršku poljoprivredi.
”Zaključci Vlade se pripremaju za izmjene i dopune kako bi se ukupan aranžman sa međunarodnim povjeriocem zaokružio unutar budžeta u okviru izmjena i dopuna u narednom periodu. Uz posvećenu odgovornost resornog direktorata za dug, Ministarstvo finansija u ovom trenutku treba da dopuni modele da se prevaziđe rizik nekonzistentnog obligacionog i računovodstvenog odsustva postupanja potpisnika ugovora sa ADF-om koje traje više od sedam godina. Ministarstvo nije u mogućnosti da koristi novac na privremenom računu u banci. Bez obzira što ministarstvo ima načelnu saglasnost pravosudnih organa da ne postoji blokada, takvo postupanje bi bilo nastavak nepravilnih postupanja oko otvaranja i raspolaganja sa novcem iz prethodnog perioda, a što je bilo suprotno strogim procedurama državnog trezora i pravilima upravljanja obavezama unutar privrednih subjekata u državnom vlasništvu”, kazala je Kasalica.
Gdje je garancija države
Iz Specijalnog državnog tužilaštva (SDT) nijesu odgovorili na pitanja “Vijesti” koje su posljednje aktivnosti koje su sprovedene u predmetu koji se odnosi na nezakonite radnje prilikom raspodjele i trošenje 23 miliona dolara koje je prije pet godina Ministarstvo poljoprivrede dobilo iz ADF-a, da li je tužilaštvo saslušalo neke od korisnika kredita i da li ima informaciju gdje se nalazi državna garancija na iznos od 50 miliona koju je država dala za ovaj projekat u budžetu 2015. godine.
”Plaćanje dospjelog iznosa u vrijednosti od 2,85 miliona dolara biće izvršeno u skorom roku, čim se ispune potrebne pretpostavke identifikovanja uvećanja javnog duga po osnovu ovog zaduženja, kao i završe cjelokupne provjere uparivanja/ ugovornog aneksiranja, koje se usaglašavaju sa međunarodnim investitorom, kao i drugim potpisnikom originalnog ugovora. Ministarstvo je otpočelo pregovore sa međunarodnom povjeriocem, uvjeravajući drugu ugovornu stranu da je, kao što svi ostali međunarodni povjerioci već znaju, Crna Gora na međunarodnom tržištu odgovorni dužnik koji ispunjava obaveze, saglasno ugovorenim i budžetskim okvirima”, kazala je Kasalica.
Ugovor o zajmu za razvoj poljoprivrede, čiji je korisnik Ministarstvo poljoprivrede je potpisan u julu 2015. godine na iznos od 50 miliona dolara od čega je ministarstvo na račun u Prvoj banci povuklo 29,5 miliona eura u dvije tranše - prva u avgustu 2015. godine od 15 miliona na potpis bivšeg ministra poljoprivrede i aktuelnog poslanika Petra Ivanovića i druga u maju 2017. od 14,6 miliona dolara na potpis bivšeg ministra poljoprivrede Milutina Simovića. Doskorašnji ministar poljoprivrede Aleksandar Stijović je objelodanio da je novac u državu ušao mimo sistema državnog trezora i da je Ivanović otvorio posebni račun u Prvoj banci. Na ovaj račun je uplaćen novac i sa njega su izvršeni svi prenosi po odobrenim kreditima i sva dosadašnja plaćanja obaveza prema ADF-u.
Kao potpisnici dokumentacije pojavljuju se i aktuelni guverner Centralne banke (CBCG) Radoje Žugić, koji je tada bio ministar finansija i nekadašnji izvršni direktor Investiciono-razvojnog fonda(IRF) Zoran Vukčević. IRF je u ugovoru o kreditu naveden kao zajmoprimac, a piše i da sve radnje koje se zahtijevaju od zajmoprimca može da preuzme ili potpisuje ministar finansija, pa se u članu 10 ugovora našlo i Žugićevo ime. On je negirao da ima veze sa ovim ugovorom, dok se u dokumentaciji nalazi informacija da je Žugić u februaru 2015. godine informisao Vladu da u ovom trenutku nije moguće naći povoljnije uslove kreditiranja poljoprivrede u odnosu na ADF. Po nalogu guvernera Žugića ovaj je račun ugašen.
Po nalogu SDT-a Skupština je prošle skinula poslanički imunitet Ivanoviću koga sumnjiči da je stekao nezakonitu imovinsku korist tokom dodjele novca iz ovog kredita.
Naplatiti novac od korisnika kredita
Prema podacima koje je “Vijesitma” saopštio IRF korisnici dolarskog kredita su kompanije “Milkraft Leche” (tri miliona), “Mesopromet” (tri miliona), “Agro carine” (2,5 miliona), “HM Durmitor” (dva miliona), “Vektra Jakić” (tri miliona), “IM Gradina”(tri miliona), “Eko-Per” (2,5 miliona) “Goranović” (tri miliona), “F.M.L. (1,2 miliona) i “Amanda” (tri miliona). “Mesopromet”, “Agro carine” /”Carine” i “F.M.L”su izmirili u potpunosti obaveze po kreditima.
”Smatramo značajnim da Zaštitnik imovinsko-pravnih interesa države, u saradnji sa ministarstvima poljoprivrede i finansija, IRF-om, uvažavajući činjenicu da je u toku izviđaj SDT-a u ovom projektu, učini sve što je moguće kako bi se novac kredita naplatio od korisnika, u korist računa državnog trezora, čime bi se stvorili preduslovi za dalje izmirivanje obaveza po zajmu. Reprogram zajma bi omogućio da se u periodu odlaganja plaćanja eventualno naplate određeni novac od korisnika kredita”, rekli su u IRF-u.
Iz fonda navode da nakon što se plate dvije dospjele rate iz 2021. godine od 2,8 miliona dolara stanje duga glavnice zajma biće 21,46 miliona.
”Obaveze po zajmu su, u prethodnom periodu, izmirivane sa posebnog računa Ministarstva poljoprivrede, otvorenog kod Prve banke u polugodišnjim intervalima, u skladu sa obračunima zajmodavca. Od 2015. do 2018. plaćena je kamata u grejs periodu, od 2019. godine otpočela je otplata glavnice, kroz anuitete koji polugodišnje dospijevaju 15. juna i 15. decembra. Ukupno je do sada plaćeno (ne uključujući planirano plaćanje u iznosu 2,85 miliona) 9,77 miliona dolara”, rekli su u IRF-u, dodjaući da će u svemu postupti po posljednjem zaključku Vlade i daljim instrukcijama nadležnih ministarstava u dijelu otpočinjanja pregovora sa ADF-om Abu Dabi Fondom za razvoj.
”U ovom trenutku ne možemo da prejudiciramo uslove reprograma koji bi bili predmet pregovora sa ADF-om, posebno zbog zaštite komercijalnih interesa i pregovaračke pozicije države. Svakako će se nastojati da se obezbijede što povoljniji uslovi plaćanja i reoprogram zajma koji bi omogućio njegovo uredno servisiranje”, kazali su iz IRF-a, čiji je izvršni direktor Irena Radović.
Iz IRF-a podsjećaju da fond nije bio korisnik zajma, već tadašnje Ministarstvo poljoprivrede, koje je zaključilo ugovore o kreditima sa krajnjim korisnicima, osim jednog koji je zaključio fond u svoje ime a za račun Ministarstva poljoprivrede.
”Komisiona uloga IRF-a je definisana posebnim ugovorima o poslovnoj saradnji, koji su zaključeni sa tadašnjim Ministarstvom poljoprivrede, a na koje je saglasnost dala Vlada. Ovi ugovori su predvidjeli obavezu IRF-a da u saradnji sa Ministarstvom poljoprivrede aktivira garanciju za uredno izmirenje obaveza. Garancija je planirana zakonom o budžetu za 2015. godinu, iako je kasnije njeno postojanje dovedeno u pitanje.
Zaštitnica imovinsko-pravnih interesa države Bojana Ćirović je nedavno “Vijestima” kazala da su po raskinutim ugovorima pokrenuta izvršenja nad sredstvima obezbjeđenja i da kroz taj postupak pokušava da da ostvari što je moguće veću vrijednost kroz prodaju založenih sredstava obezbjeđenja. Ona je rekla da nema informaciju o statusu postupka koje je tužilaštvo formiralo povodom ovog slučaja.
IRF likvidan i dobro kapitalizovan
Na pitanje “Vijesti” u kakvom su sada stanju finansije IRF-a i da li ima problema u svom radu odgvoreno je da je fond likvidan, dobro kapitalizovan, posluje sa profitom i sve obaveze izmiruje uredno po dospijeću.
”Prethodnu godinu IRF je završio sa rezultatom koji je najbolji u posljednjih deset godina. Aktuelna situacija na finansijskom tržištu, uzrokovana posljedicama pandemije i ratom u Ukrajini, utiče na rast cijena (kamatnih stopa) izvora finansiranja.To je jedan od najznačajnijih izazova za sve finansijske institucije, pa i IRF koji se finansira zaduživanjem kod međunarodnih kreditora...”, kazali su iz fonda.
Iz IRF su naglasili da će se truditi, kao i do sada, da koncipiraju programe podrške tako da pruži što kvalitetniju i povoljniju podršku privredi u uslovima krize i evidentnih inflatornih pritisaka.
”Istovremeno vodeći računa i o održivosti fonda, u partnerstvu sa međunarodnim finansijskim institucijama i uz punu odgovornost prema osnivaču-Vladi, koja u krajnjem jemči za sve obaveze fonda. Ostali izazovi su povezani sa problemima privrede koji se nedvosmisleno transferišu na cio finansijski sektor, pa i IRF, s tim da stabilna finansijska pozicija omogućava da se uspješno suočimo i sa navedenim izazovima”, rekli su iz IRF-a.
( Marija Mirjačić )