Bokova: Odluka SAD je žalosna, konflikti razdiru društva širom svijeta

Sjedinjene Države su juče saopštile da se povlače iz Uneska, organizacije Ujedinjenih nacija za obrazovanje, nauku i kulturu, navodeći kao razlog nezadovoljstvo načinom upravljanja te agencije i, kako navodi Vašington, antiizraelskog stava.

„Ova odluka nije olako donijeta, i odražava zabrinutost SAD zbog rastućih dugovanja u Unesku, potrebe za suštinskom reformom organizacije i kontinuiranim antiizraelskim stavom“, navodi se u saopštenju Stejt departmenta. Zvaničnici

SAD su kazali za agenciju AP da je državni sekretar Reks Tilerson donio odluku i da o tome nije razgovarano s drugim državama.

Nekoliko sati nakon saopštenja SAD izraelski premijer Benjamin Netanjahu kazao je da se i Izrael priprema za povlačenje iz Uneska. Netanjahu je kako navodi Rojters kazao da je odluka SAD „hrabra i moralna“ i dao instrukcije svom ministarstvu vanjskih poslova da počne pripreme za izlazak iz organizacije.

Povlačenje SAD, od kojih je Unesko dobijao petinu ukupnih donaciju, je žestok udarac za organizaciju sa sjedištem u Parizu koja je počela sa radom 1946. i koja je poznata po dodjeljivanju statusa svjetskih baština određenim lokacijama.

U skladu sa pravilima Uneska, povlačenje stupa na snagu od kraja decembra 2018. Do tada SAD koje godišnje ovoj organizaciji uplaćuju 80 miliona dolara, ostaju punopravna članica.

Organizacija, koja ima 195 članica i zapošljava oko 2000 ljudi širom svijet dugo je na meti kritika zbog lošeg upravljanja resursima i zbog rezolucija koje Izrael i neke druge države smatraju pristrasnim.

Zvaničnik, koji je tražio da ne bude imenovan, kazao je za AP da su SAD posebno ljute na Unesko zbog rezolucija u kojima se negiraju jevrejske veze sa svetim mjestima i Izrael spominje kao okupacione sile.

Generalna direktora Irina Bokova izrazila je razočaranje zbog odluke SAD. „U trenutku kada konflikti razdiru društva širom svijeta, krajnje je žalosno što se SAD povlače iz agencije UN koja promoviše obrazovanje za mir i zaštitu napadnute kulture“, kazala je ona i dodala: „Ovo je gubitak za porodicu UN. Ovo je gubitak za multilateralizam“. U Unesku je u toku proces izbora novog generalnog direktora.

Rusko ministarstvo vanjskih poslova saopštilo je juče da žali zbog odluke SAD, dodajući da će taj potez poremetiti niz važnih projekata koje je planirala agencija. „Dijelimo zabrinutost mogih zemalja da je aktivnost Uneska u posljednje vrijeme previše politizovana“, navodi se u saopštenju. „Nadamo se da će novi generalni direktor uložiti napore da promijeni aktuelnu situaciju i fokusira se isključivo na humanitarna pitanja, što bi nam omogućilo da nastavimo korisnu saradnju sa svim državama, uključujući i SAD“.

Potez Sjedinjenih Država odražava skepticizam predsjednika Donalda Trampa o potrebi da SAD budu uključene u multilateralna tijela. On je, kako podsjeća agencija Rojters, zagovornik politike „Amerika na provom mjestu“, koja postavlja američke ekonomske i nacionalističke interese ispred međunarodnih obaveza.

( Nada Bogetić )