Palestinci da „ustupe” zemlju za izraelski vojni poligon

Oko 1200 Palestinaca u regionu Maser Jata u okupiranoj Zapadnoj obali suočava se s rizikom od prisilnog iseljenja kako bi ustupili mjesto za vojni poligon nakon višedecenijske pravne bitke koja je okončana prošlog mjeseca u najvišem izraelskom sudu.

Presudom Vrhovnog suda otvoren je put za jedno od najvećih iseljavanja od kako je Izrael zauzeo tu teritoriju u ratu 1967. Međutim, stanovnici odbijaju da odu, nadajući se da će njihov otpor i međunarodni pritisak spriječiti Izrael da sprovede izbacivanje.

”Žele da nas otjeraju s ove zemlje kako bi gradili naselja”, kazala je za Rojters Vada Ajub Abu Saba, stanovnica Al Fakeita, jedne od grupe zaseoka u kojima palestinski poljoprivrednici i stočari tvrde da su istorijski povezani sa zemljom.

”Ne idemo nigdje”, kazala je ona.

Izrael je 1980-ih godina ovu oblast proglasio zatvorenom vojnom zonom poznatom kao “Zona vatre 918”. Na sudu je tvrdio da su tih 3000 hektara duž granice Izraela sa Zapadnom obalom “od ključnog značaja” za svrhe obuke i da su Palestinci koji tamo žive samo sezonski stanovnici.

”Ovo je godina ogromnog bola”, kazala je Abu Saba plačući dok je sjedjela u jednom od svega nekoliko preostalih šatora.

Zajednice u ovom dijelu brda Južnog Hebrona tradicionalno žive u podzemnim pećinama. Tokom protekle dvije decenije oni su počeli da prave kolibe i male prostorije na površini.

Izraelske snage su godinama uništavale nove građevine, kazala je Abu Saba za britansku agenciju i dodala da će se sada nakon odluke suda prisilno iseljavanje intenzivirati.

Nedaleko od nje, imovina njene porodice je pretvorena u gomilu ruševina nakon što su vojnici stigli s buldožerima i porušili građevine. Ona žali zbog gubitka, ali više od namještaja žali za stokom koju će izgubiti.

Tokom većeg dijela prolongiranog suđenja utvrđivalo se da li su Palestinci koji žive u toj oblasti stalni stanovnici ili dolaze samo sezonski.

Vrhovni sud je zaključio da stanovnici “nijesu uspjeli da dokažu tvrdnje o stalnom prebivalištu” prije nego što je ta oblast proglašena poligonom. Sud se oslonio na fotografije iz vazduha i odlomke iz knjige iz 1985. godine koju su obje strane predočile kao dokaz svojih tvrdnji.

Knjigu pod naslovom “Život u pećinama Planine Hebron”, napisao je izraelski antropolog Jakov Havakuk, koji je proveo tri godine proučavajući život palestinskih poljoprivrednika i stočara u Masafer Jati.

Havakok je odbio da ovu temu komentariše za Rojters i uputio novinare na njegovu knjigu. Međutim, on je kazao da je pokušao da predoči ekspertski stav u ime stanovnika nakon zahtjeva jednog od njihovih advokata, ali da ga je u tome spriječilo izraelsko ministarstvo odbrane, gdje je tada bio zaposlen.

Ujedinjene nacije i Evropska unija osudile su sudsku presudu i pozvale Izrael da prestane s rušenjem i izbacivanjem stanovnika.

”Uspostavljanje poligona i strelišta ne može biti smatrano “imperativnim vojnim razlogom” za transfer populacije koja je pod okupacijom”, navodi se u saopštenju portparola Evropske unije.

U transkriptu sa sastanka ministara iz 1981, koji su otkrili izraelski istražitelji, tadašnji ministar poljoprivrede Arijel Šaron, koji je kasnije postao premijer sugerisao je da izraelska vojska proširi zone obuke na Južni Hebron kako bi na taj način oduzela zemlju palestinskim stanovnicima.

”Želimo da vam ponudimo više poligona, imajući u vidu širenje arapskih seljaka s brda u pustinju”, kazao je tada Šaron.

Iz izraelske vojske za Rojters je saopšteno da je oblast proglašena zonom vatre iz “niza relevatnih operativnih razloga” i da su Palestinci godinama kršili dekret o zatvaranju gradeći bez dozvola.

Prema podacima UN izraelske vlasti odbacuju većinu palestinskih prijava za građevinske dozvole u “Oblasti C”, dijelu zemlje koja predstavlja dvije trećine Zapadne obale gdje Izrael ima punu kontrolu i gdje se nalazi većina jevrejskih naselja. U drugim oblastima Zapadne obale, Palestinci imaju ograničenu samoupravu.

Podaci UN takođe pokazuju da je Izrael skoro 30 odsto Oblasti C označio kao vojnu zonu vatre. Rojters ističe da je usljed toga 38 najranjivijih palestinskih zajednica izloženo visokom riziku od prisilnog iseljavanja.

U međuvremenu, jevrejska naselja u toj oblasti su nastavila da se šire, dodatno ograničavajući kretanje Palestinaca i prostor koji bi stanovnicima bio dostupan za bavljenje poljoprivredom i stočarstvom.

”Sve ove masline su moje”, kazao je Mahmud Ali Nadžadžreh iz Al Markeza, još jednog ugroženog zaseoka. “Kako da odemo”, kazao je on.

Tri i po hiljade stabala maslina koje je zasadio prije dvije godine - i svaku prebrojao - počele su da pupe.

”Sačekaćemo da se slegne prašina i onda ponovo graditi”, kazao je Nadžadžreh za Rojters. “Prije ćemo umrijeti nego otići odavde.”

( Nada Bogetić )