Đurišić ponovo prvi vazduhoplovac

Dugogodišnji direktor “Montenegro erlajnsa” Zoran Đurišić postao je savjetnik - ekspert-konsultant za vazdušni saobraćaj premijera Dritana Abazovića.

Prema informacijama “Vijesti”, Đurišić će biti zadužen da premijeru i Vladi predlaže rješenja za unapređenje rada novog avioprevoznika “ToMontenegro”, rješavanje odnosa s “Montenegro erlajnsom” u stečaju, Aerodromima, civilnim vazduhoplovnim vlastima,... i za svoj posao odgovaraće samo Abazoviću, odnosno praktično će biti prvi vazduhoplovac Crne Gore.

Urgentna pitanja su odnosi između nove i bivše aviokompanije u stečaju koje se spore oko prava na logo, hangara, članstva u IATA,... što čini štetu objema kompanijama, kao i imenovanje novog odbora direktora “ToMontenegra” jer je sadašnjem trebalo da prestane mandat još prije pola godine zbog ostavke dva člana. Prema informacijama “Vijesti” Abazović je tražio urgentnu reakciju za sagladavanje stanja u “ToMontenegro” i stabilizaciju poslovanja, a predlog je da se izabere novi odbor direktora od domaćih stručnjaka iz vazduhoplovstva koji imaju znanje i iskustvo da doprinesu razvoju nove avio kompanije.

Đurišić je doktorirao na Mašinskom fakultetu prije 25 godina, a na temu vještačke inteligencije. Školsku 1989/1990. godinu proveo je na postdiplomskim studijama Mašinskog fakulteta u Finskoj, u jednoj od najpoznatijih laboratorija za vještačku inteligenciju u Evropi. Objavio je 25 naučno-istraživačkih radova u zemlji i inostranstvu.

Osnivač je prvog crnogorskog nacionalnog avio prevoznika “Montenegro erlajnsa”, kojim je rukovodio skoro 20 godina do kada ga je u junu 2013. smjenila tadašnja Vlada Mila Đukanovića. MA je uspješno poslovao od prvog leta 1997. godine do ekonomske krize izazvane recesijom 2008. godine, u kojoj je bankrotirao i prestao da radi veliki broj avioprevoznika, a svi su poslovali s ogromnim gubicima. Za vrijeme njegove uprave kompanija nije primala državnu pomoć, više puta proglašavana je najboljom kompanijom u regionu i najstabilnijom te ili slične veličine u Jugoistočnoj Evropi.

Država je prilikom osnivanja kupila dva aviona foker “F100”, a MA je kasnije iz svojih sredstava kupio još tri takva aviona, a od 2008. do 2010. svojim novcem i na lizing kupljenja su još tri “embraera 195”, a za četvrti je bio sklopljen ugovor o kupovini na finansijski lizing.

Nakon Đurišića upravu MA preuzima Daliborka Pejović i prema zvaničnim poslovnim izvještajima od tada počinje potpuni krah nacionalne avio kompanije. Kompanija je od 2013. do 2020. godine dobila državnu pomoć od 93 miliona eura, da bi, prema posljednjem finansijskom izvještaju, na kraju 2019. godine imala akumulirane gubitke od 97 miliona eura, kratkoročne i dugoročne obaveze od 104 miliona eura, a kapital kompanije je bio negativan i vrijedio je minus 59 miliona eura.

MA je 2013. godine imao osam svojih aviona, da bi 2020. imala “jedan i po avion”. Uprava Daliborke Pejović je protiv Đurišića podnijela više krivičnih prijava, a sve su odbačene nakon deset godina istraga.

Agencija za zaštitu konkurencije je u septembru 2020. zabranila dalju državnu pomoć kompaniji, i navela da je prethodna bila nezakonita. Tadašnja Vlada Zdravka Krivokapića je krajem decembra konstatovala da više ne može davati državnu pomoć avio kompaniji, a dan nakon toga uprava “Montenegro erlajnsa” prekida s letovima. Stečaj je uveden u aprilu prošle godine i još traje, a povjeriocima i radnicima nije uplaćen ni jedan euro duga. U pritvoru su i stečajni sudija u ovom slučaju Blažo Jovanić i stečajni upravnik Saša Zejak zbog optužbi da su članovi kriminalne grupe, koja je u više stečanih postupaka zloupotrebljavala službeni položaj.

Stečajna uprava MA je tužila “ToMontenegro” zbog upotrebe novog loga koji je sličan njihovom i onemogućavala članstvo u IATA, što otežava poslovanje nove kompanije.

”ToMontenegro” je osnovan u februaru prošle godine, dok je prve komercijalne letove imao četiri mjeseca kasnije, 10. juna. Osnovala ga je Vlada s kapitalom i državnim ulogom od 30 miliona eura. Kompanija je lani ostvarila gubitak od 4,9 miliona eura. U svom vlasništvu ima dva aviona, dok je treći iznajmljen.

( Goran Kapor )