Državni organi ćute o uplatama za oglašavanje
Institucije ne poštuju zakonsku obavezu da dostave informacije o uplatama medijima za oglašavanje i javne usluge, pa je to uradilo tek devet odsto javnog sektora
Očigledno je da je u prvoj godini primjene normi iz Zakona o medijima, kojom se organi javnog sektora obavezani da dostave podatke o sredstvima koja su uplaćivali medijima po osnovu oglašavanja i javnih usluga, došlo do zanemarivanja ove obaveze, koju je ispunilo svega devet odsto institucija.
Sa druge strane, podatke je dostavilo 37 odsto medija.
To se navodi u izvještaju godišnjeg izvještaja Ministarstva kulture i medija o transparentnosti finansiranja medija iz javnih prihoda.
U dokumentu se navodi da je zbog velike razlike u procentima dostavljenih izvještaja između medija i organa javnog sektora očekivano došlo i do razlike u prijavljenim iznosima. Tako su mediji prijavili ukupno 3.987.504,92 eura od javnih usluga, oglašavanja i drugih ugovorenih usluga, a organi javnog sektora 3.475.473,41 eura bez PDV-a.
”Nadležno Ministarstvo je tokom 2021. i početkom 2022. godine organima javnog sektora upućivalo obavještenja o sadržaju obaveza koje imaju po Zakonu o medijima, kako bi se pokušala preduprijediti opasnost da većina ne dostavi podatke. Vidljivo je da ta aktivnost nije donijela potreban rezultat”, piše u izvještaju Direktorata za medije, koji potpisuje Neđeljko Rudović.
Prema analizi ovog resora, mediji su pokazali određeni nivo transparentnosti, pa je od ukupnog broja upisanih u evidenciju i registrovanih kod Agencije za elektronske medije (AEM) podatke o finansiranju iz organa javnog sektora dostavilo njih 75, što je oko 37 odsto.
”Mediji koji su dominantni na tržištu Crne Gore su dostavili podatke. Oni koji nijesu dostavili podatke su uglavnom internetske publikacije koje su osnovane tokom 2022. ili prethodnih nekoliko godina, kao i veći dio radio stanica”, navodi se u dokumentu.
Sa druge strane, organi javnog sektora pokazuju kritično nizak nivo transparentnosti, tvrde autori izvještaja i pojašnjavaju da je od ukupno 663 organa, izvještaje dostavilo njih 60, što je svega devet odsto.
Zakon o medijima usvojen je u Skupštini 27. jula 2020, a stupio je na snagu 14. avgusta iste godine. Ovim Zakonom između ostalog je propisana obaveza organima javnog sektora i medijima da dostavljaju podatke o dodjeli odnosno dobijanju sredstava po osnovu javnih usluga i po osnovu oglašavanja i drugih ugovorenih usluga. Podaci se dostavljaju na obrascima koje je propisalo ministarstvo i objavljeni su na internet stranici ministarstva, a Ministarstvo je u obavezi da u formi godišnjeg izvještaja objavi ukupno izdvajanje sredstava javnog sektora medijima, na svojoj internet stranici, zaključno sa 1. junom tekuće za prethodnu godinu.
Izvještaj je, kako se navodi u njemu, pokazao da je potrebno kontinuirano i aktivnije upozoravanje organa javnog sektora i medija sa njihovim zakonskim obavezama.
Prema podacima organa javnog sektora, iz budžeta lokalnih samouprava izdvojeno je ukupno 2.819.863,74 eura za javne usluge, a za oglašavanje su uplatile 61.696.
Ministarstva i državni organi su prema dostavljenim podacima medijima uplatili ukupno 542.662 eura, nezavisni regulatori 11.331, obrazovne ustanove oko 17.752, a preduzeća u većinskom državnom vlasništvu 20.324 eura.
U zaključcima objavljenog izvještaja piše da Zakon o medijima nalaže da će se protiv organa javnog sektora i osnivača medija, za koje se utvrdi da nijesu poštovali odredbe koje se odnose na transparentnost finansiranja medija iz javnih prihoda, pokrenuti prekršajni postupak i primijeniti kaznene odredbe ovog zakona.
Članom 62 Zakona propisano je da će se novčanom kaznom od 300 do 2.000 eura kazniti za prekršaj odgovorno lice u organu državne uprave i organu lokalne samouprave, ako organ javnog sektora ne podnese Ministarstvu podatke o iznosu finansijskih sredstava dodijeljenih mediju za pružanje javnih usluga u skladu sa ovim zakonom, u roku od 30 dana od dana dodjele tih finansijskih sredstava, do 31. marta tekuće godine za prethodnu godinu, na svojoj internet stranici ne objavi evidenciju o uplatama medijima po osnovu oglašavanja i drugih ugovorenih usluga i ako ne dostavi Ministarstvu evidenciju o uplatama medijima po osnovu oglašavanja ili drugih ugovorenih usluga u roku od 15 dana od objavljivanja evidencije.
Članom 60 predviđena je i novčana kazna od 1.000 do 8.000 eura za pravna lica - osnivače medija ako ne prijavi Ministarstvu podatke o iznosu finansijskih sredstava dobijenih od javnog sektora u roku od 30 dana od dana dobijanja tih finansijskih sredstava i ne dostavi evidenciju o uplatama medijima po osnovu oglašavanja i drugih ugovornih usluga Ministarstvu najkasnije do 31. marta tekuće godine za prethodnu.
( Ana Komatina )