Jonica: Zakoni nisu švedski sto

Mišljenje Ministarstva javne uprave (MJU) o tome da li će odluke lokalnih parlamenata u gradovima u kojima su odloženi izbori biti obavezujuće i legitimne nakon isteka mandata skupština, sporno je po više osnova, smatra bivša poslanica i kandidatkinja za sudiju Ustavnog suda, Snežana Jonica.

Ona je “Vijestima” kazala da je očigledno da to misle i svi predsjednici opština kojima u narednih mjesec ističe mandat, a koji žure da budu ponovo izabrani, kako bi “uhvatili termin” prije nego što istekne mandat skupštini opštine (SO).

”Moj komentar na Mišljenje MJU je da zakoni nisu švedski sto, pa da uzmeš iz jednoj zakona jednu normu koja ti odgovara a ostale ignorišeš, a onda iz drugog uzmeš jednu normu za koju misliš da ti odgovara a ostale ignorišeš”, rekla je Jonica.

MJU je u tumačenju izmjena zakona obavijestilo lokalne skupštine da imaju legitimitet da odlučuju o poslovima od lokalnog značaja.

Iz MJU su “Vijestima” rekli da je na predlog grupe poslanika Skupština usvojila dopune Zakona o lokalnoj samoupravi su izbori u SO Pljevlja, Rožaje, Plav, Tivat, Budva, Plužine, Žabljak, Bijelo Polje, Šavnik, Bar, Danilovgrad, Kolašin, Glavni grad Podgorica i u Skupštini opštine Golubovci u okviru Glavnog grada odloženi za 23. oktobar.

”Kod ovakvog zakonskog određenja, a posebno imajući u vidu da je Zakonom o izboru odbornika i poslanika, odredbom člana 14 stav 3, propisano da mandat odbornika, odnosno poslanika prethodnog saziva prestaje danom potvrđivanja mandata odbornika, odnosno poslanika novog saziva, proizilazi da odlaganje izbora podrazumijeva i produženje mandata odbornicima koji sve do potvrđivanja mandata odbornicima novoizabrane skupštine, nakon održanih izbora 23. oktobra, imaju legitimitet da odlučuju o poslovima od lokalnog značaja”, kazali su iz MJU.

SO Žabljak aktuelnog saziva već je izabrala starog - novog predsjednika Opštine Veselina Vukićevića (DPS). U Podgorici je sjednica, čija je prva tačka dnevnog reda izbor gradonačelnika, zakazana za 5. jul. S obzirom na to da Opštinom rukovodi Ivan Vuković (DPS), očekuje se da će on ponovo biti izabran.

Jedan broj pravnika upozorava da bi tako, na pravno sporan način, kandidati DPS-a mogli da ostanu na vlasti u opštinama bez obzira na rezultate izbora u oktobru.

Jonica navodi da je Zakonom o izboru odbornika jasno definisano da mandat odbornika traje četiri godine i da može prestati i ranije, ali ne piše da može prestati kasnije, a zatim i u samom članu 14 istog zakona, na koji se MJU poziva, piše da mandati odbornika prethodnog saziva prestaju danom potvrđivanja mandata odbornika novog saziva, a ne da im mandat traje do potvrđivanja mandata novih odbornika.

”Istim članom se iz razloga poštovanja trajanja mandata od četiri godine i propisuje da se izbori moraju održati najkasnije 15 dana prije isteka izbornog perioda odbornika. Nije potreban veliki trud da se i samim jezičkim tumačenjem jasno utvrdi da se njome ne daje legitimitet produženju mandata odbornicima do izbora novih odbornika”, rekla je Jonica.

Ona je dodala da razumije da su zbog nemogućnosti ostvarivanja dvotrećinske većine za izmjenu izbornog zakona, izbori odloženi samo kroz intervenciju na Zakon o lokalnoj samoupravi.

”Međutim, ne razumijem zašto i pitanje mandata lokalnih skupština i predsjednika nije uređeno makar u Zakonu o lokalnoj samoupravi do detalja u paketu sa normom o odlaganju izbora, te zašto to danas ne riješi MJU predlažući odgovarajuća rješenja”, kazala je Jonica.

Nesporno je, kako navodi, da bi i tada imali dva zakona koja na različit način uređuju isto pitanje “ali to ne bi bilo prvi put”.

Podsjetila je da je “akcija reizbora predsjednika opština” krenula nakon što je ona tokom saslušanja na Ustavnom odboru u svojstvu kandidatkinje za sudiju Ustavnog suda ukazala na činjenicu da će se ubrzo dobiti obezglavljene lokalne samouprave jer ističu mandati i skupštinama i predsjednicima opština.

”Na žalost, umjesto da MJU predloži dodatne korekcije Zakona o lokalnoj samoupravi kojim bi se uredila ova pravna situacija, kao i pitanje načina funkcionisanja odbora povjerenika u produženom mandatu zbog Tivta i Budve, mi imamo situaciju da se pristupilo pojedinačnom rješavanju ovog pitanja od grada do grada, te se ovih dana predsjednici opština biraju ponovo na četvorogodišnji mandat. Ovi izbori mogu imati upitan politički legitimitet, ali ja taj dio neću komentarisati već dio koji govori o na zakonu zasnovanom legitimitetu”, navela je Jonica.

Moguće kohabitacije u opštinama nakon izbora

Jonica je kazala da je Zakonom o lokalnoj samoupravi propisano da se predsjednik opštine bira na vrijeme od četiri godine, što znači da, bez obzira na političku većinu koja može biti uspostavljena u tim opštinama, ostaju na funkciji do kraja mandata izuzev u slučaju da se desi jedan od četiri preostala zakonska osnova za prestanak mandata - razrješenje od strane skupštine, razrješenje od strane Vlade, podnošenje ostavke ili da im mandat prestane po sili zakona.

”Činjenica da je jasno zakonom propisano koji se sve preduslovi moraju ispuniti da dođe do razrješenja od strane skupštine ili Vlade, kao i do prestanka po sili zakona govori da je veoma moguće da nakon lokalnih izbora za slučaj promjena struktura vlasti u nekim opštinama sticajem ovih okolnosti dobijemo opciju tzv. kohabitacije tj. da najveći dio mandata na čelu nekih opština bude predsjednik koji nije predstavnik parlamentarne većine. Za slučaj u kojem bi nove skupštinske većine željele da smijene nekog od ovih predsjednika u odluci o razrješenju bi se morali navesti i obrazložiti zakonom propisani razlozi koji su prilično precizni i ukoliko to ne bi bilo urađeno na takav način takve odluke o razrješenjima bi mogao osporiti Upravni sud”, rekla je Jonica.

( Biljana Matijašević )