Maraš i Vuković na spisku za hapšenje?

Specijalno državno tužilaštvo namjerava da proširi istragu i protiv bivše izvršne direktorice “Plantaža” Verice Maraš i nekadašnjeg direktora Sektora pravnih i opštih poslova Miroslava Vukovića zbog sumnje da su i oni, sa juče uhapšenim članovima nekadašnjeg Odbora direktora, zloupotrijebili službeni položaj prilikom zaključenja ugovora o poravnanju s firmom “OMP Engineering”.

Tim poslom državna kompanija navodno je oštećena za 350.000 eura, ali i 37.000 kvadrata zemlje u Donjim Kokotima.

Po nalogu tužioca Vukasa Radonjića pripadnici Specijalnog policijskog odjeljenja uhapsili su bivše članove Odbora direktora Veselina Vukotića, Boža Mihailovića, Đorđija Rajkovića, Seada Šahmana, Duška Perovića i Anicu Hajduković, čija će saslušanja početi danas zbog sumnje da su počinili krivično djelo “zloupotreba položaja u privrednom poslovanju”.

”Zbog postojanja osnova sumnje da su učinili krivično djelo zloupotreba položaja u privrednom poslovanju iz čl. 272 st. 3 u vezi st. 1 Krivičnog zakonika Crne Gore, jer su kao članovi odbora direktora donijeli odluku da se zaključi štetni ugovor o vansudskom poravnanju između oštećenog privrednog društva ‘13. Jul - Plantaže’ AD i ‘OMP Engineering’ iz Podgorice, čijim djelimičnim izvršenjem je oštećenom društvu nanijeta šteta, a ‘OMP Engineeringu’ pribavljena korist”, piše u saopštenju SDT-a.

Otvaranje istrage uslijedilo je nakon izviđaja SDT-a, koje je formiralo predmet nakon što je novo rukovodstvo, tokom februara podnijelo krivičnu prijavu protiv bivšeg predsjednika Odbora direktora Veselina Vukotića, bivše izvršne direktorice Verice Maraš, nekadašnjeg člana odbora direktora Boža Mihailovića i bivšeg direktora Sektora pravnih i opštih poslova Miroslava Vukovića, zbog sumnji da su iskorišćavanjem i zloupotrebom svog položaja pribavili višemilionsku protivpravnu imovinsku korist firmi “OMP Engineering”.

Šestoro glasalo, Jovićević protiv

Tokom sačinjavanja poslovne dokumentacije prilikom postupka poravnanja između “Plantaža” i “OMP Engineering” od marta do aprila 2020. godine, a nakon neuspjelog posla s fabrikom briketa, državna kompanija obavezala se da firmi, koju su 2009. godine osnovali Oleg Obradović, Miodrag Ivanović i Predrag Bošković, koji je kasnije izašao iz posla, plati 350.000 eura i prenese im u vlasništvo 37.000 kvadrata zamljišta u Donjim Kokotima.

Prema ugovornoj obavezi, firma “OMP Engenering” obavezala se da na “Plantaže” prenese 50 odsto udjela u zajednlčkoj firmi “Plant OMP”, koja nikada nije radila niti ostvarila bilo kakav prihod.

Prilikom glasanja na tadašnjem Odboru direktora osumnjičeni članovi glasali su za takvo zaključenje poravnanja, a samo je član Samo Jovićević, ispred tadašnjeg akcionara Podgoričke banke, jedini bio protiv ugovora koji ide na štetu državne kompanije.

Prema podacima “Vijesti” Jovićević će u daljem krivičnom postupku biti jedan od svjedoka.

Iz SDT-a su nezvanično kazali da su štetno poravnanje predložili, a potom i usvojili većinom glasova tadašnjeg Odbora direktora “Plantaža” iako je pred Privrednim sudom u Podgorici u toku bio parnični postupak između dvije kompanije radi naknade štete po tužbi i protivtužbi, a u kojem su svi dokazi i izjave vještaka bile u korist državne kompanije s istorijom od preko 55 godina.

Vještaci su, tokom parničnog postupka pred privrednim sudom, naveli da vrijednost novca i zemlje prenijete na firmu “OMP Engineeringa”, uznosi najmanje 1,4 miliona eura štete za državnu kompaniju.

Oduzeli novac, ugovore, spisak zajmova

Službenici SPO su po nalogu tužioca Radonjića juče izvršili pretres stanova i kancelarija osumnjičenih bivših članova borda direktora “Plantaža” tokom kojeg su oduzeli novac, telefone, ugovore i spiskove pozajmica drugim osobama.

”Oduzeti predmeti će biti vještačeni tokom daljeg postupka”, kazao je sagovornik “Vijesti” iz istrage.

Decenijama crnogorski ponos kompanija “Plantaže” je 2009. raspisala javni poziv u kojem su tražili partnera za fabriku briketa. Javio se “OMP Engineering”, firma koja je osnovana tačno tri dana nakon raspisivanja oglasa.

U julu 2011. godine organizovano je svečano otvaranje fabrike - pred kamerama, crvenu vrpcu presjekli su tadašnji gradonačelnik Podgorice Miomir Mugoša i Verica Maraš. I pored velikih planova, proizvodnja briketa nikada nije pokrenuta iako su “Plantaže” i privatna firma u fabriku, prema nalazu vještaka, uložili u novcu i zemlji 1.467.029,02 eura, dok je ulog “OMP Engineeringa” bio 1.278,674,47 eura.

”OMP Engineering” je 2014. pokrenuo tužbu protiv “Plantaža”, gdje je na na početku traženo obeštećenje od šest miliona eura tvrdeći da su “Plantaže” nudile nekvalitetnu lozovinu i u nedovoljnim količinama, dok je ova državna kompanija naknadno pokrenula kontra tužbu tvrdeći da je “OMP Engineering” u zajedničku fabriku instalirao opremu koja nije odgovarajuća za preradu lozovine.

Tokom postupka u Privrednom sudu vještak mašinske struke Goran Dedić donio je nalaz u korist “Plantaža”. On je utvrdio da oprema “OMP Engineeringa”, koja je bila njihov ulog, ne bi uopšte mogla da se koristi u toj vrsti proizvodnje.

I pored takvog mišljenja vještaka bivši menadžment “Plantaža” je pokrenuo 2020. godine postupak sporazumnog poravnanja, a advokati kompanije Ana Đukanović i Marko Hajduković su otkazali punomoćje.

”Zaključivanje ovakvog poravnanja dodatno čudi i zabrinjava pri činjenici da su nalazi i mišljenja vještaka mašinske, ekonomske i poljoprivredne struke, kao i iskazi vašeg menadžmetna i vaših zaposlenih, u cjelosti išli u korist ‘Plantaža’”, upozorili su advokati Đukanović i Hajduković.

Sudija u višegodišnjem sporu pred Privrednim sudom bio je uhapšeni bivši predsjednik Blažo Jovanić.

Na zahtjev novog rukovodstva “Plantaža” krajem 2021. godine obnovljen je postupak pred Privrednim sudom između “OMP Engineering” i “Plantaža” jer nova uprava nije željela da realizuje ugovor o poravnanju zbog sumnje da je ugovor štetan za kompaniju.

Slobodne procjene umjesto analize

Prilikom zaključenja ugovora o poravnanju tadašnja uprava “Plantaža” nije angažovala neku advokatsku kancelariju ili pravnog savjetnika, koji bi analizirao spor i dao preporuku da li treba prihvatiti poravnjanje ili nastaviti spor, već se sve svelo na procjenu Miroslava Vukovića i stavova članova uprave Maraš, Mihailovića i Vukotića.

”Vuković je na sjednicama bio protiv pribavljanja drugog pravnog mišljenja, dok je pribavljeno mišljenje advokatske kancelarije koja je zastupala suprotnu stranu”, pisalo je u krivičnoj prijavi novog mendažmenta “Plantaža”.

Namještaljkama do poravnanja

U krivičnoj prijavi, koju je podnijelo novo rukovodstvo državne kompanije, piše da su prijavljeni Vukotić, Maraš, Mihailović i Vuković iskorišćavanjem svog službenog položaja, odnosno zloupotrebom položaja u privrednom poslovanju, pribavili drugome protivpravnu imovinsku korist, a nanijeli štetu kompaniji - djelujući organizovano kao članovi kriminalne grupe.

U toj prijavi navodi se da je Vukotić formirao kriminalnu grupu koja je planirala način na koji će pristupiti izvršenju krivičnog djela i da su to učinili zaključenjem ugovora o poravnanju i ugovora o prenosu udjela.

”Radi realizacije kriminalnog plana više desetina puta sastajali su se s predstavnicima privrednog društva ‘OMP Engineering’ u čiju korist su zaključeni sporni ugovori, a sve u cilju izvlačenja novca od kompanije ‘13 Jul Plantaže’ AD”, piše u prijavi.

Optužuju ih da su zloupotrijebivši svoj položaj i ovlašćenja, upodobljavali bitne činjenice od kojih je zavisila odluka Odbora direktora kompanije o zaključenju spornih ugovora.

Mag za šačicu privilegovanih

Vukotić - mag crnogorske ekonomije - kako je godinama označavan, najzaslužniji je što je crnogorska politička i ekonomska elita zdravo za gotovo prihvatila tezu o kraju istorije i nepostojanju alternative za (neo)liberalni koncept.

Profesor Vukotić je poznat kao veliki protivnik državnog intevencionizma i protekcionizma i promoter ideje o mikrodržavi.

Dobri poznavaoci prilika reći će da je Vukotićeva vizija da Crna Gora postane mediteranski tigar bila magična za šačicu privilegovanih, koji su za vrijeme propagiranja njegove ideologije neoliberalizma došli do ogromnog bogatstva.

Vukotić je snažno zagovarao privatizaciju, a kreator je programa masovne vaučerske privatizacije, u kojem su građanima besplatno podijeljeni vaučeri koje su mogli mijenjati za akcije preduzeća. Međutim, veliki broj tih vaučera, u nedostatku pravih informacija, završio je kod privatizacionih fondova koji su zatvorili veliki broj državnih preduzeća, da bi došli do vrijedne imovine.

Za veliki broj građana Vukotićeva vizija bila je više nego pogubna - stotine uništenih fabrika, hiljade radnika na ulici, mrvice socijali, mrvice penzionerima...

”Privatna svojina je mehanizam koji i neprijatelje pretvara u prijatelje”, “Ne prodajemo preduzeća, nego kupujemo strateške partnere”, samo su neke od rečenica koje su se mogle čuti od Vukotića.

Ovaj zagovornik slobodnog tržišta i inspirator crnogorske ekonomske škole cijeli taj period ipak ostaje na državnom budžetu.

Vukotić je bio u kabinetu crnogorskog premijera Vuka Vukadinovića od 1985. do 1988. godine, a bio je i ministar za privatizaciju i preduzetništvo u saveznoj Vladi Ante Markovića od 1989. do 1992.

On je 1992. godine osnovao međunarodne Postdiplomske studije “Preduzetnička ekonomija” na Ekonomskom fakultetu u Podgorici.

I dok je ubjeđivao studente da je budućnost u preduzetništvu, biznis idejama i otvorenom tržištu, čvrsto je držao poziciju u Bordu direktora u “Plantažama”, koje su ostale u većinskom vlasništvu države. On je u toj kompaniji bio predsjednik borda direktora od 2006. godine.

Takođe je bio dio grupe “pametnih, mladih i lijepih” i dugogodišnji potpredsjednik Savjeta za privatizaciju i tako učestvovao u privatizaciji velikog broja crnogorskih preduzeća.

Vukotić snažno vjeruje u konkurentnost zbog čega je, barem se u početku činilo, s partnerima (između ostalih i višegodišnji premijer i aktuelni predsjednik države Milo Đukanović i Dragan Vukčević, sadašnji predsjednik Crnogorske akademije nauka i umjetnosti) osnovao Univerzitet Donja Gorica (UDG).

”U temelje građevine UDG ugrađena je knjiga “Opasne riječi”, odnosno riječnik slobodne tržišne ekonomije. Znak da će diplomirani studenti ovog Univerziteta biti slobodni (traženi) na širem tržištu... To je naša priprema za ulazak u EU! Naš cilj je da pomognemo da Crna Gora postane Mediteranski tigar u EU!”, govorio je Vukotić. Ipak, o njegovom shvatanju slobode ponešto govori i autoritarni, maltene biblijski rječnik, pa na UDG tako postoje “13 zapovijesti za polaganje ispita i kolokvijuma”.

Brzo se Vukotić požalio da je sistem finansiranja visokog obrazovanja u Crnoj Gori, a i u regionu, “nedemokratski i diskriminatorski prema studentima privatnih fakulteta”, jer ti studenti nemaju pristup budžetskim sredstvima svih studenata.

Podržao ga je Milo Đukanović, tada premijer, pa je UDG ubrzo “postao konkurentan” uz pomoć budžetskih sredstava, što je negativno uticalo na Univerzitet Crne Gore kojem su smanjena davanja i broj studenata i povećani dugovi.

Abazović: Iza histerije se krije korupcija

Ohrabrujem Specijalno državno tužilaštvo da nastavi s aktivnostima protiv lica koja su oštetila državni budžet, saopštio je predsjednik Vlade Dritan Abazović.

”Evropa traži rezultate, a ne fašizam. Kao što rekoh, politički procesi nemaju veze s Temeljnim ugovorom nego s pravdom. Iza svake nacionalne histerije zapravo se krije korupcija”, naveo je Abazović povodom akcije SDT-a u kojoj su uhapšeni članovi bivšeg Odbora direktora “Plantaža”.

( Biljana Nikolić, Jelena Jovanović )