Gostovanje Matijasa Enara na Trgu pjesnika praznik za ljubitelje književnosti

Književni program “Grada teatra” nastavljen je na Trgu pjesnika u utorak 12. jula gostovanjem Matijasa Enara, jednog od najznačajnijih pisaca savremene francuske književnosti i dobitnika Gonkurove nagrade za roman „Busola” iz 2015. godine.

Gosti večeri bili su profesor i književni prevodilac sa francuskog jezika Tamara Valčić Bulić, direktorica i glavna urednica izdavačke kuće “Akademska knjiga” Bora Babić i pisac i prevodilac proze sa španskog i katalonskog jezika Igor Marojević.

Marojević, koji poznaje Enara skoro 20 godina, kazao je da se znaju iz Barselone i da su zajedno bili dio časopisa “Lateral” koji je bio značajni književni časopis otvoren za pisce različitih kultura.

“Tako je tu bio Matijas Enar kao francuski piscac, pokojni Roberto Bolanjo kao čileanski pisac, urednik je bio Mađar. Objavljivali smo priče, eseje… A druženje s Matijasom sam intenzivirao nakon što sam se vratio u Beograd. Pozvao sam ga na književnu koloniju 'Čortanovci', kasnije smo nastupali zajedno u Barseloni i ovo je naše četvrto ili peto zajedničko književno veče", kazao je Marojević.

Marojević je ukazao i na “Brevijar za početnike”, koji je španski prevodilac preveo pod nazivom “Priručnik za teroriste”, po Marojevićevom mišljenju možda i najduhovitiji Enarov roman velike težine, budući da je anticipirao neke od događanja na svjetskoj geopolitičkoj sceni.

"Enarova umješnost je u tome što se sve vrijeme smijete dok čitate tekst, ali ste i i duboko zamišljeni. Glavna karakteristika Enarovog pisanja je velika lakoća kretanja oko smrti, čak sposobnost da piše o smrti na duhovit način", naglasio je Marojević i dodao da balans te dvije nepomirljive ravni i lakoća s kojom to postiže čine najznačajniji pečat njegovog pisanja.

Babić je kazala da je Matijas Enar savremeni evropski klasik, te da svaki izdavač u Evropi koji objavljuje njegova djela može biti samo počastvovan, a i da su ovakve književne večeri “pravi praznik za sve ljubitelje književnosti”.

Valčić Bulić, koja je bila i u ulozi moderatorke večeri, istakla je da je Bliski istok sveprisutan u Enarovim romanima, te da likovi njegovih djela izražavaju istinsku ljubav prema Orijentu.

"U ’Busoli’ je usvojena koncepcija 1001 noći, sve se dešava u jednoj noći, gdje jedan čovjek pokušava da preživi sve svoje muke i depresije”, kazala je ona nakon čega je i pročitala dio tog romana.

Enar se zahvalio na svim lijepim riječima tokom večeri i dodao da je jasno da je njegovo interesovanje za Orijent dio njegovog ličnog puta.

"Citirao bih jednog francuskog istoričara Fernana Brodela – Upravo zato što dolazim sa Atlantika ja sam tako strasno zainteresovan za Mediteran. Zato sam odlučio da studiram jezike istočnog Mediterana, gdje sam i boravio dosta, interesovao sam se za gradove poput Istanbula i Damaska."

Osim toga što je Orijent važan za Enarov život i književnost, autor je istakao, da je Orijent važan i za Evropu.

"Ta predstava o Istoku dolazi kroz predstavu odnosa moći Evrope i Istoka i neke vrste nametnute vizije. Priču 1001 noći vidimo kao klasik arapske književnosti i kao jednu srednjovjekovnu priču koja nam govori istinu o Orijentu. A te priče uopšte nisu postojale kao takve u originalu, već je jedan francuski prevodilac sakupio te priče i na taj način ih prezentovao. Radi se o jednoj posredovanoj viziji Orijenta”, kazao je Enar.

Na Trgu pjesnika je najavljen i novi Enarov roman koji je izašao u Francuskoj, a u radnoj verziji na našem jeziku nosi naslov “Godišnja gozba grobarskog bratstva”. Riječ je o prvom potpuno francuskom romanu, kazao je Enar i otkrio da se radnja dešava u njegovom rodnom kraju. Odlomak iz romana u prevodu prisutnima u publici pročitala je Tamara Valčić Bulić, koja je, inače, prevela sve Enarove romane na srpski jezik.

Prevodilac tokom ove večeri je bila vanredna profesorica Univerziteta Crne Gore Jasna Tatar Anđelić, dok je publika bila vrlo zainteresovana za razgovor koji se vodio na Trgu pjesnika i zaokružila je ovo veče svojim pitanjima.

( Vuk Lajović )