Desetine hiljada žrtava, patnja i ekonomski haos

Invazija Rusije na Ukrajinu odnijela je desetine hiljada života, raselila milione i izazvala ekonomsku krizu širom svijeta.

ŽRTVE

Od 24. februara zabilježeno je da je stradalo 5.237 civila, a povrijeđeno 7.035, iako je stvarni broj žrtava puno veći, saopštio je 25. jula visoki komesar Ujedinjenih nacija za ljudska prava. Većina ubijenih ili povrijeđenih su žrtve eksplozivnog oružja poput artiljerije, raketa i vazdušnih napada, saopštio je OHCHR.

Ni Rusija ni Ukrajina nisu saopštile detalje o vojnim žrtvama sukoba. Američki zvaničnici procjenjuju da broj ruskih žrtava rata iznosi desetine hiljada.

"Obaviješteni smo da je više od 75.000 Rusa ubijeno ili povrijeđeno, što je ogroman broj", izjavila je za CNN Elisa Slotkin, članica Predstavničkog doma iz redova demokrata, koja je prethodno prisustvovala tajnom brifingu vlade SAD.

Portparol Kremlja Dmitrij Peskov je odbacio tu cifru kao "lažnu" tvrdeći da su to medijski izvještaji, a ne podaci američke vlade, prenio je "Gardijan".

Prema zvaničnim podacima Kremlja, broj ruskih vojnih žrtava i dalje iznosi 1351.

CIA je nedavno iznijela procjenu da je na ruskoj strani stradalo 15.000 ljudi.

Nisu jasni ni gubici ukrajinske strane. Savjetnik predsjednika Oleksij Arestovič je početkom juna izjavio da gubici iznose "do 10.000".

Direktor CIA Vilijam Berns rekao je ovog mjeseca da su vojni gubici Ukrajine takođe veliki, ali vjerovatno malo manji od ruskih.

Šef britanske obavještajne službe MI6 Ričard Mur izjavio je da vjeruje da će ruska invazija početi da gubi zamah narednih nedjelja jer su njene trupe znatno smanjene.

Sukob na istoku Ukrajine počeo je 2014. nakon što je u ukrajinskoj Majdan revoluciji zbačen proruski predsjednik, a Rusija pripojila Krim, pri čemu se proruske snage bore protiv ukrajinske vojske. U tom sukobu je poginulo 14.000 osoba između 2014. i 2022, prema podacima OHCHR-a, uključujući 3.106 civila.

PATNJA

Od 24. februara trećina građana Ukrajine, koja ima više od 41 milion stanovnika, primorana je da napusti domove, što je najveća trenutna kriza raseljavanja ljudi u svijetu, prema agenciji UN za izbjeglice. Trenutno je više od 6,16 miliona izbjeglica iz Ukrajine zabilježeno širom Evrope, pri čemu je najveći broj u Poljskoj, Rusiji i Njemačkoj, prema podacima te agencije.

UKRAJINA

Pored ljudskih žrtava Ukrajina je izgubila kontrolu nad 22 odsto teritorije u korist Rusije od aneksije Krima 2014, prema procjenama agencije Rojters. Izgubila je veliki dio obale, njena ekonomija je poharana, a neki gradovi su sravnjeni sa zemljom u ruskom granatiranju. Prema podacima Svjetske banke i Međunarodnog monetarnog fonda, ekonomija Ukrajine će pretrpjeti pad od 45 odsto 2022. godine.

Tačan obim štete koji je pretrpjela Ukrajina nije jasan. Premijer Denis Šmihal je ovog mjeseca rekao da će ukupni troškovi obnove nakon rata približno iznositi 750 milijardi dolara. Oni bi mogli iznositi puno više.

Nije poznato koliko je Ukrajina potrošila na ratovanje.

RUSIJA

Rat je puno koštao i Rusiju, mada ona ne iznosi podatke o troškovima koji su državna tajna.

Pored vojnih troškova, Zapad pokušava da kazni Rusiju uvođenjem oštrih sankcija - što je najveći šok za rusku ekonomiju od raspada Sovjetskog Saveza 1991.

Ruska centralna banka sada predviđa da će ekonomija od 1,8 biliona dolara doživjeti pad od četiri do šest odsto 2022, manje od pada od 8 do 10 odsto predviđenog u aprilu, piše Rojters.

Ipak, uticaj na rusku ekonomiju je žestok i još nije u potpunosti jasan. Ona je isključena sa zapadnih finansijskih tržišta, većina njenih oligarha je pod sankcijama i suočena je s problemima nabavke nekih artikala, poput mikročipova.

Rusija je prošlog mjeseca kasnila s plaćanjem stranog duga prvi put od katastrofalnih mjeseci nakon Boljševičke revolucije 1917.

CIJENE

Invazija i sankcije Zapada Rusiju su doveli do velikog porasta cijena đubriva, žitarica, metala i energenata, doprinoseći prehrambenoj krizi i inflatornom talasu koji pogađa globalnu ekonomiju.

Rusija je drugi najveći svjetski izvoznik nafte nakon Saudijske Arabije i najveći svjetski izvoznik prirodnog gasa, pšenice, azotnog đubriva i paladijuma. Ubrzo nakon invazije na Ukrajinu, međunarodne cijene nafte LCOc1 skočile su na najviši nivo od rekorda iz 2008.

Rojters piše da su pokušaji da se smanji zavisnost od ruske nafte, gasa i naftnih derivata, ili čak da se njihove cijene ograniče, pogoršali ionako najtežu energetsku krizu od arapskog naftnog embarga 1970-ih.

Nakon što je Rusija smanjila protok kroz gasovod Sjeverni tok 1 do Njemačke, porasle su veleprodajne cijene gasa u Evropi.

Prema procjeni banke Goldman Saks, potpuni prekid bi gurnuo eurozonu u recesiju, s oštrim ekonomskim padom i u Njemačkoj i u Italiji.

GLOBALNI RAST

Međunarodni monetarni fond sada predviđa rast svjetske ekonomije od 3,2 odsto ove godine, što je pad u odnosu na 6,1 odsto prošle i znatno niže od aprilske prognoze od 3,6 odsto, januarske od 4,4 i oktobarske od 4,9 odsto.

Prema "potencijalnom" alternativnom scenariju koji uključuje potpuni prekid isporuke ruskog gasa Evropi do kraja godine i dalji pad ruskog izvoza nafte za 30 procenata, MMF je predvidio da će se globalni rast usporiti na 2,6 odsto 2022. i dva odsto 2023. godine, s praktično nultim rastom u Evropi i Sjedinjenim Državama sljedeće godine.

Globalni rast je pao ispod dva odsto pet puta od 1970. godine, rekao je glavni ekonomista MMF-a Pjer-Olivije Gurinčas - tokom recesija 1973, 1981. i 1982, 2009. i pandemije kovida-19 2020. godine.

Za SAD se predviđa rast od 2,3 odsto ove godine i jedan odsto za 2023. MMF je znatno smanjio prognozu rasta kineskog BDP-a za 2022. na 3,3 odsto sa 4,4 procenta u aprilu.

Od izbijanja rata Evropska komisija je smanjila projekcije rasta BDP-a za 27-člani blok na 2,7 odsto ove godine i 1,5 odsto u 2023. sa četiri odnosno 2,8 odsto, u odnosu na ono što se očekivalo prije ruske invazije 24. februara.

ZAPADNO NAORUŽANJE

Sjedinjene Države su obezbijedile oko 7,6 milijardi dolara bezbjednosne pomoći Ukrajini od 24. februara, uključujući protivvazdušne sisteme "stinger", protivoklopne sisteme "džavelin", haubice od 155 mm i hemijsku, biološku, radiološku i nuklearnu zaštitnu opremu.

Sljedeći najveći donator Ukrajini je Britanija, koja je obezbijedila vojnu pomoć u iznosu od 2,3 milijarde funti. Evropska unija je postigla dogovor o 2,5 miljardi eura bezbjednosne pomoći Ukrajini.

( Angelina Šofranac )