Otvorena izložba “Foto hronika Marka Anzulovića – Budva u osvit XX vijeka (1902-1938)”

Likovni program XXXVI festivala Grad teatar nastavljen je 7. avgusta u crkvi Santa Marija u budvanskom Starom gradu otvaranjem izložbe “Foto hronika Marka Anzulovića – Budva u osvit XX vijeka (1902-1938)”.

Na izložbi su po prvi put predstavljene fotografije iz zaostavštine Budvanina Marka Anzulovića, aktivnog sudionika u društvenom životu grada Budve, ali i pasioniranog ljubitelja fotografije kao umjetnosti.

Uvodnu riječ dala je Svetlana Ivanović, glavna urednica programa “Grada teatra”, koja je kazala da smo u prilici da se po prvi put upoznamo sa životom grada Budve viđenim kroz fotografski objektiv Marka Anzulovića.

“O životu i radu Marka Anzulovića, kao i o životu grada Budve tog vremena, reći će nam nešto više Slobodan Bobo Mitrović, arhitekta, zahvaljujući kome smo došli u mogućnost da produkujemo i javnosti učinimo dostupnim Anzulovićevo fotografsko umijeće. Ujedno, dio autorskog teksta, koji je štampan u pratećem katalogu, pročitaće nam Mirjana Dabović Pejović, istoričarka umjetnosti, koja će nam ukazati na značaj i doprinos Anzulovićeve fotografske zaostavštine i umjetnički domet fotografija, koje su, evo sada, po prvi put ugledale svjetlost dana, istoriji fotografije Crne Gore. Pomenućemo i to da da je Slobodan Bobo Mitrović jedan od priređivača pomenute izložbe, zajedno sa Lazarom Pejovićem, profesorom fotografije, koji je dao i nemjerljiv doprinos kako u tehničkoj realizaciji i valorizaciji izložbe i pratećeg materijala, tako i u smještanju u kontekst Anzulovićevog rada u okvire tradicije fotografije u Crnoj Gori i istorije fotografije uopšte. U ime JU “Grad teatar” iskazaću zahvalnost porodici Anzulović Čukvas na ukazanom povjerenju JU “Grad teatar” da izradi otiske fotografija sa ustupljenih staklenih negativa, kao i Gradskoj muzici Budve, koja će nas svojim dobrovoljnim učešćem na ovom prigodnom događaju, podsjetiti i na lijepu praksu obilježavanja gradskih dešavanja iz vremena Marka Anzulovića i na taj način simbolički uspostaviti kontinuitet među epohama”, kazala je Ivanović.

Uslijedio je nastup Gradske muzike Budve, nakon kojeg se prisutnima obratio jedan od priređivača izložbe, Slobodan Bobo Mitrović, koji je kazao da je pravo čudo i tajna kako su četiri generacije Anzulovića preko 120 godina čuvale oko 150 negativa na staklu koje su danas dragocjeno svjedočanstvo kako je Budva nekada izgledala.

“Imati fotografije iz perioda od 1902. do 1938. godine, od kada one datuju, svakako je rijetko bogatstvo. Početkom dolaska Mletaka u Budvu 1442. godine, počele su da se doseljavaju i stare budvanske porodice među koje, pored Anzulovića, spadaju i Antonioli, Mikule, Belafuze, Fjorenini, Pegazi, Ivaniši, Srzentići i Madžarevići, koji su ostavili traga Budvi i mi smo dužni da ih ne zaboravimo jer mi njima dugujemo”, naglasio je Mitrović i dodao da je Marko Anzulović u dva mandata bio predsjednik Opštine Budva.

“Pobijedio je na izborima 1933. godine i vrlo je pokrenuo razvoj Budve. Njegova je bila inicijativa i komunikacija za gradnju hotela Avala, elektrocentrale u Avali, sa Društvom prijatelja Budve u Parizu je pokretao pitanje razvoja grada, dočekivao je kraljevski par Karađorđevića na Miločeru, bio je porotnik kotorskog suda, bio je u odboru za podizanje spomenika Stefanu Mitrovom Ljubiši u budvanskom parku. Marko Anzulović je bio izuzetna ličnost. Potpuna je tajna da je on bio fotograf, da je u počecima prošlog vijeka bilježio događaje na autentičan način. On je svojim fotografijama uspio da integriše sve to što čini identitet ovog grada i našu finu, plemenitu istoriju kojom se mi možemo inspirisati za dalji razvoj Budve, sa posebnim osjećanjem za kulturnu baštinu”, kazao je Mitrović zahvalivši se Svetlani Anzulović, unuci Marka Anzulovića, koja im je ukazala povjerenje i dala materijal od kojeg je nastala izložba, ali i JU “Grad teatar” koja je osjetila cjelokupnu ideju.

Mirjana Dabović Pejović, istoričarka umjetnosti je kazala da su na našim prostorima rijetke fotografske izložbe koje obuhvataju i dokumentarni i umjetnički aspekt autorovog rada, a da je još je manje onih koje osvijetljavaju određeni period naše prošlosti.

“Nakon jednog vijeka pohranjen u porodičnim albumima, privatni arhiv uglednog Budvanina Marka Anzulovića najzad je dostupan javnosti i to najviše zahvaljujući istrajnosti i posvećenosti još jednog istaknutog stanovnika ovog grada, Slobodana Boba Mitrovića. Večeras je pred vama izbor iz Anzulovićeve fotografske hronike posvećene životu i ljudima Budve s početka prošlog vijeka, sačinjen sa posebnom pažnjom i vještinom. Iako se o njemu malo zna kao javnoj ličnosti, a još manje kao fotografu, nameće se misao da je u pitanju bio istinski građanin svijeta, ali i talentovani pojedinac. Iako nije moguće ustanoviti da li je bio upoznat sa tadašnjim fotografskim praksama znatno većih sredina, snimci predijela, sugrađana i njemu bliskih ljudi svjedoče o dobrom poznavanju načela fotografije. Mada je u pitanju djelo fotografa amatera, ovi radovi mogu komunicirati sa nekim od važnih autora iz istorije svjetske fotografije s početka prošlog vijeka. Predstavljanjem djela Marka Anzulovića crnogorskoj kulturnoj javnosti, istorija fotografije na ovim prostorima upotpunjena je novim, po svim kriterijumima, izuzetnim djelom. Njegov opus traži i zaslužuje ozbiljniji istraživački pristup koji bi otvorio dublja čitanja, stavio ga u širi kontekst, a posebno fotografskih praksi u Dalmaciji i Istri, ali i u odnosu na lokalnu fotografsku scenu”, kazala je Dabović Pejović.

Izložbu je zvanično otvorio jedan od priređivača, profesor Lazar Pejović koji je kazao da je tokom procesa stvaranja ove izložbe cijela ekipa postala svjesna važnosti i značaja Anzulovićevog rada.

“Jedna ovako krupna stvar za istoriju crnogorske fotogorafije je nešto što se rijetko pruža, sa čim se čovjek rijetko susreće u svojoj profesionalnoj karijeri i meni je bila čast i zadovoljstvo da budem dio tima koji je predstavio Marka Anzulovića crnogorskoj umjetničkoj javnosti”, kazao je on.

Izložba će biti otvorena do 21. avgusta, ujedno i kraja XXXVI festivalskog izdanja.

( Vuk Lajović )