„Prodaja” crnogorskih pasoša rizik za EU

Evropska komisija pomno prati situaciju na Zapadnom Balkanu, uključujući situacije koji se mogu shvatiti kao zaobilaženje mjera u okviru spoljne i bezbjednosne politike Evropske unije.

To je “Vijestima” rekla portparolka EK Ana Pisonero Hernandez komentarišući to što Vlada Crne Gore, uprkos preporukama iz EU, nastavlja da sprovodi program ekonomskog državljanstva.

”EK je dosljedno savjetovala Crnu Goru da ukine šemu dodjele državljanstva investitorima zbog rizika koje ona predstavlja (kao što su pranje novca, utaja poreza, finansiranje terorizma, korupcija i infiltracija organizovanog kriminala). U 4. izvještaju Mehanizma za suspenziju viza, Komisija je preporučila Crnoj Gori da što prije ukine šemu investitorskog državljanstva”, kazala je Pisonero Hernandez.

Ona je dodala da, kao zemlja kandidat za članstvo u EU, Crna Gora treba da se uzdrži od bilo kakvih mjera koje bi mogle ugroziti postizanje ciljeva EU, uključujući povlastice za dodjelu državljanstva.

”Pozdravljamo kontinuirano i puno usklađivanje Crne Gore sa spoljnom i bezbjednosnom politikom EU i posvećenost potpunoj primjeni restriktivnih mjera EU”, navela je Pisonero Hernandez.

Program, s planom da traje tri godine, 2019. godine osmislila je i sprovela prethodna Vlada Demokratske partije socijalista (DPS), koja je smijenjena na izborima u avgustu 2020. godine. Prvi zlatni pasoš izdat je u februaru 2020.

Prema programu investitori, u zamjenu za crnogorski pasoš, ulažu u razvojne projekte u turizmu, poljoprivredi i prerađivačkoj industriji. Za poljoprivredne projekte je interesovanje slabo (jedan projekat), a za prerađivačku industriju nije ni raspisan javni poziv. Na listi razvojnih projekata iz oblasti turizma, u okviru programa, trenutno je 12 projekata koji se odnose na izgradnju hotela po kondo ili mješovitom modelu, što znači da sadrže stanove za prodaju.

Uslovi za dobijanje crnogorskog pasoša su prvobitno bili ulaganje najmanje 450.000 eura u jedan od razvojnih projekata u Podgorici i primorju, ili 250.000 eura u sjevernom ili središnjem regionu, kao i donacije manje razvijenim opštinama, da bi ih ove godine Vlada pooštrila. Sada svi investitori u roku od mjesec moraju da dostave Vladi bankarsku garanciju u vrijednosti od 50 odsto investicije. Uz to, aplikanti će za državljanstvo, osim 100.000 eura za Fond za razoj nerazvijenih opštine, morati da izdvoje još 100.000 eura u Fond za inovacije.

Državljanstvo Crne Gore je prema programu, koji je pokrenut 2019. godine, ukupno dobilo 409 stranaca, od čega najviše Rusa, 241 ili skoro dvije trećine, pokazuju podaci koje je nedavno objavio Centar za istraživačko novinarstvo Crne Gore (CIN-CG).

Programom je bilo predviđeno da se za tri godine (od januara 2019. do kraja 2021) “proda” dvije hiljade pasoša, pa je zbog slabog interesovanja Vlada Zdravka Krivokapića planirala da ga ukine krajem 2021. godine. Međutim 30. decembra 2021. donijela je odluku da program produži do kraja 2022. uz obrazloženje da investitori zbog kovid krize nijesu imali vremena da završe projekte.

Ipak, tri nova projekta su uvrštena u listu razvojnih – izgradnja hotela Liko Soho Bar, Magnum Kolašin i hotel “B” u Kolašinu, po kondo modelu poslovanja.

Vlada Zdravka Krivokapića odobrila je 301 rješenje o prijemu u crnogorsko državljanstvo, po osnovu posebnog programa ulaganja, dok je prethodna Vlada Duška Markovića dala 108 “zlatnih pasoša”.

Prema podacima Agencije za investicije (MIA), od početka sprovođenja posebnog programa ulaganja od posebnog značaja za ekonomski interes Crne Gore u svrhu troškova postupka uplaćeno je 28.250.000 eura.

( Biljana Matijašević )