Sukob Azerbejdžana i Jermenije novi izazov za Moskvu

Novi sukob Azerbejdžana i Jermenije pojačao je strahove da bi Rusija mogla da se uplete u još jedan rat. Eskalacija neprijateljstva na Kavkazu je takođe donijela ruskom predsjedniku Vladimiru Putinu još jedan strateški problem, stavljajući na test uticaj i podršku Moskve tradicionalnim saveznicima dok je fokusirana na rat u Ukrajini, pišu svjetski mediji, prenosi Radio slobodna Evropa (RSE).

Višedecenijski sukob Azerbejdžana i Jermenije ponovo se rasplamsao 13. septembra blizu sporne teritorije Nagorno-Karabaha, ističe Vašington post.

Iako se obje strane optužuju za novi sukob, pojedini analitičari specijalizovani za južni Kavkaz smatraju da je Azerbejdžan možda pokušao da iskoristi priliku dok je ključni saveznik Jermenije, Rusija, svu pažnju usmjerila na invaziju na Ukrajinu gdje je prošle nedjelje pretrpjela strateški udarac.

Neki analitičari ocjenjuju i da je Baku sada u prednost jer se Rusija oslanja na tranzitne rute kroz Azerbejdžan da bi se povezala sa Iranom i Azijom dok je pod sve većom globalnom izolacijom, ukazuje list i navodi da se Evropska unija takođe više oslanja na Azerbejdžan za energiju dok traži alternative ruskom gasu.

Dugotrajni sukob u planinskom regionu Nagorno-Karabaha, koji je počeo kasnih 80-ih, preoblikovan je ratom 2020. kada je Azerbejdžan ponovo zauzeo teritorije koje je Jermenija decenijama okupirala, navodi Vašington post, ukazujući da je šestonedjeljni rat završen vojnom pobjedom Azerbejdžana i krhkim primirjem koji je podržala Moskva i u kojem je Jermenija predala velike djelove teritorije.

Najgora eskalacija neprijateljstava između dvije bivše sovjetske republike od 2020. pojačala je bojazan da bi Rusija mogla da se uplete u još jedan rat pored svoje invazije na Ukrajinu, piše Njujork tajms.

Moskva je, kako navodi list, godinama pokušavala da uspostavi ravnotežu između dvije zemlje, ali je to sve teži zadatak jer je rat u Ukrajini primorao Kremlj da pažnju i snagu usmjeri drugdje.

Budući da je Rusija blizak saveznik Jermenije neki vojni analitičari sugerišu da su nedavni neuspjesi Rusije na sjeveroistoku Ukrajine možda ohrabrili Azerbejdžan da pokrene novi napad.

Rusija i Jermenija su dio vojnog saveza Organizacija ugovora o kolektivnoj bezbjednosti koji predvodi Moskva i čija povelja nalaže da napad na jednu članicu treba da se smatra agresijom na sve. Ruski predsjednik Vladimir Putin je 2020. imao ključnu ulogu u postizanju primirja poslije rata u kojem je Azerbejdžan povratio dio teritorije koju je izgubio tokom drugog sukoba koji je počeo raspadom Sovjetskog Saveza kasnih 80-ih.

Novi sukobi Azerbejdžana i Jermenije donijeli su Putinu još jednu veliku "stratešku glavobolju", ocjenjuje Politiko.

U trenutku kada je Putin u defanzivi usljed neočekivano uspješne kontraofanzive ukrajinskih snaga, od Moskve se traži da se angažuje kako bi stabilizovala kriza na Kavkazu, navodi portal, ukazujući da Jermenija gleda na Moskvu kao na glavnog saveznika koji može da garantuje njenu krhku bezbjednost, dok je Turska ključni saveznik Azerbejdžana.

Sporazuma o prekidu vatre poslije rata 2020. sprovode ruske trupe na terenu, ali mirovne napore Kremlja dovode u pitanje obje strane, dok Evropska unija sve više radi na popunjavanju praznine, ukazuje Politiko. U organizaciji predsjednika Evropskog savjeta Šarla Mišela lideri Azerbejdžana i Jermenije su u maju u Briselu razgovarali kako da se izbjegnu budući sukobi. Nova runda sukoba između Jermenije i Azerbejdžana stavila je na test podršku Kremlja tradicionalnim saveznicima dok je preokupiran ratom u Ukrajini, ocjenjuje Volstrit džurnal.

Sukob je najnoviji bezbjednosni izazov u ruskoj sferi uticaja otkako je Moskva u februaru pokrenula invaziju na Ukrajinu, ukazuje američki list, dodajući da je uticaj Rusije na neke od njenih nekadašnjih partnera u postsovjetskom svijetu smanjen nakon što je izolovana sankcijama Zapada.

Rusija je u januaru poslala 2.000 vojnika da pomognu u suzbijanju protesta u Kazahstanu i podržala je vladu Belorusije tokom masovne antivladine pobune 2020.

Direktor tink-tenka Centra za regionalne studije iz Jerevana Ričard Giragosian rekao je da je eskalacija sukoba podstaknuta "i percepcijom i realnošću slabosti Rusije, posebno s obzirom na nedavna dešavanja na ukrajinskoj sceni".

"Azerbejdžan je osjetio jedinstvenu priliku", rekao je Giragosian.

Invazija na Ukrajinu je ograničila uticaj Rusije na neke postsovjetske države, ocjenjuje Volstrit džurnal, ukazujući da je Kazahstan, na primjer, ostao neutralan u sukobu u Ukrajini uprkos tome što je dobio podršku Kremlja tokom protesta u januaru.

Ukrajinska invazija takođe je, kako navodi list, testirala granice vojne snage Rusije, primoravajući je da crpi resurse sa periferije sfere svojih operacija iz mjesta poput Sirije i ruskog Dalekog istoka. Rat u Ukrajini je takođe zategao ekonomske i diplomatske odnose Rusije pošto su zapadne zemlje uvele opsežne ekonomske sankcije Moskvi.

Azerbejdžan je pobijedio u ratu 2020. dijelom zahvaljujući vojnoj podršci Turske, uključujući dronove Bajraktar TB-2 turske proizvodnje, koji su se pokazali efikasnim protiv Rusije i snaga koje podržava Rusija u nizu sukoba, uključujući rat u Ukrajini, ukazuje Volstrit džurnal uz ocjenu da je to stavilo vojni uticaj Rusije u regionu na dodatni test.

Jermenija, u kojoj se nalazi ruska vojna baza, i tokom rata 2020. za pomoć se obratila Organizaciji ugovora o kolektivnoj bezbjednosti, ali je alijansa ignorisala molbe Jerevana.

( Beta )