Radko Polič Rac - svestrani velikan SFRJ i slovenačkog glumišta

Veliki slovenački pozorišni i filmski glumac Radko Polič Rac, koji je igrao u više od stotinu predstava i stotinak filmova i TV drama na prostoru bivše Jugoslavije, preminuo je 15. septembra u 81. godini, saopštilo je Udruženje dramskih umjetnika Slovenije (ZDUS).

”Danas je Radko, naš prijatelj, kolega i svestrani pozorišni, filmski i radijski stvaralac, zaista otišao. Zbogom, Radko”, saopštilo je ZDUS, prenijela je RTV Slovenije.

Velikan slovenačkog glumišta rođen je 1942. godine u Črnomlju, a profesionalnu karijeru započeo je 1965. godine u Studentskom aktuelnom pozorištu, nakon što je diplomirao na ljubljanskoj Akademiji za pozorište, radio, film i televiziju (AGRFT). Igrao je na scenama različitih pozorišnih kuća, među kojima su i Glej i E.P.I. Centar, a nastupao je i na hrvatskom i srpskom govornom području u filmovima i pozorištu. Ubrzo je postao član Drame Slovenskog narodnog gledališča Ljubljana.

Prvo veće priznanje stručne kritike i publike dobio je 1970. godine na Borštnikovim susretima za ulogu Baltasara u “Osvajaču” Andreja Hinga, kao i za ulogu Slobodana Begovića Bobana u “Palim anđelima”. Već 1972. godine dobio je nagradu Prešernovog fonda (1972). Uslijedile su nagrade za filmske uloge i nove Borštnikove nagrade - za ulogu Zorana u Jovanovićevom “Oslobođenju Skoplja” (1979), Jermana u Cankarevim “Hlapcima” (1981), Dedalusa u istoimenoj Jančarevoj drami (1988), Leopolda u Jovanovićevom “Don Žuanu na psu” (1991), te za uloge Reformatora svijeta u Bernhardovoj Tragičnoj farsi (2003) i Valmonta u Miletevom “Kvartetu” (2006).

Dobitnik je i dvije Sterijine nagrade (1979. i 1982.), nagrade “Zlatni lovorov vijenac” sarajevskog MESS-a (1987), Župančičeve nagrade Grada Ljubljane (1991), nagrade za najbolju predstavu na Festivalu monodrame u Ptuju (2001)… Prešernovu nagradu za životno djelo dobio je 2007.

Igrao je najrazličitije uloge - bio je proleter, partizan, revolucionar, radnik, propali idealista, kmet, student, aristokrata, birokrata, belogardista, gestapovac, luzer, intelektualac, grof, migrant, direktor, ministar, upravnik zatvora, filozof, lord…

I na filmu i televiziji pojavljuje se već šezdesetih godina. Veliki uspjeh donijela mu je glavna uloga u slovenačkom filmu “Idealista” (1976) Igora Pretnara, za koju je nagrađen kao najbolji glumac na Internacionalnom filmskom festivalu u Moskvi 1977. godine.

Najšira publika u regionu posebno će ga pamtiti po ulozi kapetana Ditriha u “Balkan ekspresu” (1983) Branka Baletića, te u nastavku “Balkan ekspres 2” i istoimenoj TV seriji (1989), u režiji više autora. Poznat je i po ulogama u filmovima “Osvajanje slobode” (1979) i “Igmanski marš” (1983) Zdravka Šotre, “Partizanska eksadrila” (1979) Hajrudina Krvavca, “U raljama života” (1984) i “Čaruga” (1991) Rajka Grlića, (1984), “Tajvanska kanasta” (1985) i “Falsifikator” (2013) Gorana Markovića, “Gluvi barut” (1990) Bate Čengića, “Država mrtvih” (2002) Živojina Pavlovića i Dinka Tucakovića...

Društvo slovenačkih filmskih režisera mu je 2015. godine dodijelilo nagradu za životno djelo.

U njegovom biografskom romanu “Rac”, koji potpisuje Petra Pogorevc, njegovo glumačko umijeće opisano je kao kameleonsko.

Dio njegovog života predstavljen je u predstavi “Boris, Milena, Radko” Dušana Jovanovića, u kojoj je udružio glumačke moći sa Borisom Kavacom i Milenom Župančič, sa kojom je svojevremeno bio u braku. Predstava govori o ljubavnom trouglu Poliča, Milene i Jovanovića, koga igra Boris Kavaca, njihov kum u stvarnom životu. O nastanku te predstave snimljen je dokumentarni film “Svaka dobra priča je ljubavna priča” Rajka Grlića i Matjaža Ivanišina.

Poliču su odali poštu, osim slovenačkih pozorišta, i Kinoteka Slovenije, kao i Ministarstvo kulture, koje ga je istaklo kao jednog od stubova slovenačke dramske umjetnosti. “Slovenački teatar i kultura izgubili su velikog umjetnika i čovjeka, koga nikada nećemo zaboraviti”, saopštilo je Ministarstvo kulture povodom Poličeve smrti.

(SEEcult.org)

( (SEEcult.org) )