Sukob biznisa i vlade zbog Kine

Kada su njemački poslovni lideri prošlog mjeseca saznali za predlog ministarstva ekonomije da se kontrolišu sva ulaganja kompanija koja idu u Kinu kao dio novih mjera, uslijedile su burne reakcije.

Od ovog investicionog predloga se ubrzo odustalo, piše Rojters, pozivajući se na jedan izvor u ministarstvu i na jednog biznismena.

Poslovni lideri, ljuti što nisu dovoljno konsultovani oko predloga se se biznis sa Kinom učini manje privlačnim, što bi imalo velike posljedice po njemačke firme, suprotstavili su se toj ideji na sastanku sa ministrom ekonomije Robertom Habekom 21. septembra.

Rojters je prenio da su sastanku prisustvovali, između ostalih, čelnici hemijskog giganta BASF, Dojče banke i industrijske grupe Simens.

Stranka Zeleni, koja upravlja ministarstvom, odavno se zalaže za zauzimanje tvrđeg stava prema Kini, a Habek je prošlog mjeseca saopštio da će Njemačka zauzeti oštriji pristup u oblasti trgovine.

Predlog za skrining investicija koji je iznijelo ministarstvo, podstaknut je željom da se ograniče transferi određenih tehnologija i da se izbjegne produbljivanje zavisnosti u nekim sektorima, prenio je Rojters.

"Mi možemo samo da upozorimo da Njemačka ne odbija Kinu," rekao je Markus Jerger, lider Mittelstand udruženja, dijela saveza koji predstavlja više od 900 hiljada malih i srednjih firmi koje su okosnica najveće evropske ekonomije.

Zeleni i Slobodne demokrate su oštriji od Šolcovih Socijaldemokrata, koji žele da izbjegnu hladni rat sa Kinom u stilu SAD

"Zaustavljanje kineskih aktivnosti njemačke ekonomije, što želi ministarstvo privrede, ili što pokušava da uradi, je pogrešan put," rekao je Jerger, koji je takođe pristustvovao sastanku sa Habekom.

Rojters navodi da se političari i rukovodioci uglavnom slažu da država treba da smanji ekonomsku zavisnost od Kine, jer su zabrinuti povodom industrijske špijunaže, nelojalne konkurencije ili kršenja ljudskih prava. Peking kategorično odbacuje sve te optužbe.

"Nemoguće je potpuno razdvojiti Kinu i Evropu"

Invazija Rusije na Ukrajinu takođe je udarac za njemačku maksimu da će ekonomska međuzavisnost ići naruku autoritarnim državama i povećala je usredsređenost Berlina na to kako da balansira profit sa rizikom od odnosa sa njima.

Međutim, kada je u pitanju Kina, biznismeni kažu da je problem u tome kako da Njemačka smanji zavisnost a da ne nanese dodatnu štetu ekonomiji koja je već suočena sa recesijom sljedeće godine, kao i da ne izazove negativnu reakciju Pekinga.

Pukotine se pojavljuju i tročlanoj koalicionoj vladi koja bi sljedeće godine trebalo da objavi prvi njemački strateški dokument o Kini.

Rojters navodi da su manji partneri, Zeleni i Slobodne demokrate, oštriji od Socijaldemokrata (SPD) kancelara Olafa Šolca, koji žele da izbjegnu hladni rat sa Kinom u stilu SAD.

"Razdvajanje je pogrešan odgovor. Ne moramo da se razdvojimo od nekih država," izjavio je u utorak Šolc, koji planira da posjeti Kinu kasnije ove godine. "Kažem odlučno da moramo da nastavimo da poslujemo sa Kinom."

Njemačka ulaganja i trgovina u Kini dostigli su rekorde u prvoj polovini 2022, a velike kompanije kažu da povlačenje iz druge po veličini svjetske ekonomije ne dolazi u obzir.

Giganti poput BASF-a i proizvođača automobila BMW, "Mercedes benz" i "Folksvagen" ulažu više novca u Kinu da bi stvorili nezavisne lokalne lance snabdijevanja, da bi zaštitili svoje operacije od geopolitičkih sporova i trgovinskih ratova, piše u analizi britanske agencije. Dodaje se da iza trećine ukupnih ulaganja u Kinu 2018-2021, stoje "Mercedes", "Folksvagen", BMW i BASF, prema studiji Rodijum grupe sa sjedištem u Njujorku.

Velike kompanije kažu da povlačenje iz druge po veličini svjetske ekonomije ne dolazi u obzir

"Nemoguće je potpuno razdvojiti Kinu i Evropu", rekao je Tobijas Just, portparol "Mercedes-Benza", koji prodaje tri puta više automobila u Kini nego u Sjedinjenim Državama, a dva kineska entiteta su njegovi najveći akcionari.

BMW i Folksvagen su takođe rekli Rojtersu da ostaju pri planovima da dodatno investiraaju u svoje dugogodišnje kineske operacije.

Manje firme opreznije

U studiji Rodijum grupe je navedeno da manje evropske kompanije sve više oklijevaju da prihvate sve veće rizike od investiranja u Kinu.

Ministarstvo ekonomije je saopštilo da pažljivo prati investicione poteze njemačkih kompanija u okviru strateškog razmatranja kako da se odnosi prema Kini.

Tokom sastanka sa Habekom, lideri velikih kompanija su kazali da nisu naivni kada je u pitanju Kina i da nastoje da diverzifikuju, istovremeno povećavajući postojeće operacije, rekla su Rojtersu dva učesnika koji su htjeli da ostanu anonimni.

Habek je obećao da će nastaviiti dijalog sa poslovnom zajednicom a za početak sljedeće godine je zakazan još jedan sastanak, kazali su ti izvori.

Poslovni lideri žele da vlada više sarađuje sa njima povodom bilo kakvih mjera prema Kini. Neki rukovodioci su kazali da lobiraju kod vlade da ohrabri firme da traže nova tržišta, na primjer putem novih sporazuma o slobodnoj trgovini, umjesto da nastoje da ograniče njihovo poslovanje sa Kinom.

"Umjesto kažnjavanja kompanija zbog poslovanja sa Kinom, pravi pristup bi bio da se podstakne poslovanje sa drugim zemljama", rekao je Ulrih Akerman iz njemačke mašinske industrije VDMA.

Rizik za reputaciju

Poslovni lideri su izjavili za Rojters da su zabrinuti da čak i debata o mogućim promjenama politike već utiče na njihove odnose sa Kinom, koja je pozvala Berlin da ne politizuje trgovinu.

Agata Krac iz Rodijuma kaže da njemačke kompanije možda takođe potcjenjuju rizik koji intenziviranje poslovanja u Kini predstavlja za njihovu reputaciju, posebno u smislu kako se njihove akcije tumače u Sjedinjenim Državama, koje su sada najveće njemačko izvozno tržište.

"Oni se i dalje previše nadaju da će moći da se odupru pritisku Kine, ali i pritiscima SAD u smislu trgovinskih barijera," izjavila je Krac.

Kina je 2016. postala najveći trgovinski partner Njemačke i činila je skoro 10 odsto trgovine te zemlje od 2,6 biliona eura prošle godine.

Međutim, kako piše Rojters, čak i tokom vladavine bivše kancelarke Angele Merkel, koja je vodila velike poslovne delegacije prilikom brojnih posjeta Kini, taj odnos se pogoršavao dok je vladajuća Komunistička partija Kine jačala kontrolu nad društvom i ekonomijom pod predsjednikom Sijem Đinpingom.

Porast kinesko-američkih tenzija oko Tajvana bio je još jedan poziv na buđenje za Berlin ove godine.

Poslovni lideri žele da vlada više sarađuje sa njima povodom bilo kakvih mjera prema Kini

Dok vladini zvaničnici kažu da ekonomske veze Njemačke sa Rusijom nisu spriječile Berlin da insistira na sankcijama zbog Ukrajine, neki poslanici strahuju da bi moglo biti teže kazniti Peking u slučaju bilo kakvog sukoba oko Tajvana.

"Ako bi se dogodilo nezamislivo, upravo sada, ne bismo mogli da uvedemo sankcije, mogli bismo samo da prekorimo i kažemo 'ne možete to da radite'", rekao je poslanik SPD-a Markus Toens.

( A. Šofranac )