Folker Tirk – ko je novi visoki komesar UN za ljudska prava?

Za većinu ljudi ime Folker Tirk ne znači mnogo. Taj 57-godišnji Austrijanac gotovo je nepoznat javnosti. Njegovo imenovanje za visokog komesara Ujedinjenih nacija (UN) za ljudska prava stoga možda iznenađuje, s obzirom na to da su tu funkciju ranije obavljale visoke međunarodne ličnosti, čak i bivši šefovi država. Tirkova prethodnica, Mišel Bačelet, ranije je bila predsjednica Čilea.

Rasadnik UN

Ali, Tirk u okviru Ujedinjenih nacija nije nepoznat i tamo je obavljao važne funkcije. U svjetskoj organizaciji angažovan je 30 godina, uključujući i ogranak UN za izbjeglice – UNHCR, gdje je od 2015. do 2019. bio na mjestu zamjenika visokog komesara. Taj doktor međunarodnog prava potom se preselio u kancelariju generalnog sekretara UN Antonija Gutereša u Njujorku i smatra se da je on njegov čovjek od povjerenja.

Zbog svoje nove funkcije, Tirk sada odlazi u Evropu, u Ženevu, drugo sjedište Ujedinjenih nacija. Od početka septembra postalo je jasno da će on biti nasljednik Mišel Bačelet, nakon što ga je na tu funkciju predložio Gutereš i potvrdila Generalna skupština UN. On je deveti komesar za ljudska prava od osnivanja kancelarije 1993. godine.

Raznovrsni zadaci

Visoki komesar za ljudska prava najvažniji je povjerenik Ujedinjenih nacija za tu oblast. On je na čelu Kancelarije visokog komesara Ujedinjenih nacija za ljudska prava (OHCHR) i odgovoran je za sve aktivnosti i administraciju OHCHR.

Visoki komesar odgovara direktno generalnom sekretaru. Savjetuje ga o politici UN o ljudskim pravima, predstavlja ga na sastancima organa za ljudska prava i drugim događajima za ljudska prava i obavlja posebne zadatke po njegovoj odluci. On mora da osigura podršku projektima, aktivnostima, tijelima i odborima programa za ljudska prava.

„Potrebni su nam svi na brodu“

Kada je stupio na dužnost, Folker Tirk je rekao da se nada „da možemo da iskoristimo sva sredstva koja su nam na raspolaganju da promovišemo ljudska prava svih ljudi“. Proveo je dugi niz godina „braneći prava nekih od najugroženijih ljudi na svijetu – izbjeglice, osobe bez državljanstva, interno raseljene osobe, ali i ljude koji su se našli u sukobima i nestabilnim situacijama“. U današnjem podijeljenom svijetu važno je, kaže, da postoji „izrazit glas savjesti, razuma i mudrosti. Visoki komesar za ljudska prava mora biti taj glas“.

U video-snimku objavljenom na Tviteru, Tirk je naveo da se univerzalnost ljudskih prava mora povratiti. Takođe je istakao da želi da posebno stupi u kontakt s mladima i da ih zainteresuje za tu temu. „Kada su u pitanju ljudska prava, svijetu su na ovom brodu u ovoj fazi potrebni svi!“

Kriza ne manjka

S druge strane, Tirk se nije pozabavio konkretnim izazovima u oblasti ljudskih prava – poput ruskog agresorskog rata u Ukrajini ili protesta u Iranu izazvanih smrću 22-godišnje Jine Mahse Amini. Navodna kršenja ljudskih prava u kineskom regionu Sinđijang takođe će vjerovatno pratiti novog visokog komesara za ljudska prava tokom njegovog četvorogodišnjeg mandata.

Njegova prethodnica Mišel Bačelet objavila je dugo očekivani izvještaj samo nekoliko minuta prije kraja svog mandata krajem avgusta – a Kina je te navode odbacila. Tirku zato ostaje težak zadatak. Grupe za ljudska prava zahtijevaju da sljedeći komesar UN za ljudska prava ima hrabrosti da se bori protiv najmoćnijih zemalja i osudi kršenja ljudskih prava.

Generalna sekretarka „Amnesti internešenela“ Agnes Kalamar izjavila je u septembru o Tirkovom imenovanju za visokog komesara: „On mora odmah da doprinese efikasnom odgovoru na ruski agresorski rat protiv Ukrajine, kineskom progonu miliona Ujgura i previše zaboravljenih kriza, od Jemena, preko Demokratske Republike Kongo, do Mjanmara i šire. Jačanje ljudskih prava u uslovima klimatskih promjena i rastuće nejednakosti takođe bi trebalo da bude na njegovom dnevnom redu.“

( Deutsche Welle )