Presuda ruši i Vukovićeve odluke?

Sve odluke koje je nezakonito reizabrani gradonačelnik Podgorice Ivan Vuković donio nakon isteka mandata na koji je prvobitno izabran, ništavne su po Zakonu o upravnom postupku (ZUP), jer ih je usvajao nenadležni organ.

To je za “Vijesti” ocijenila advokatica Darka Kisjelica, komentarišući pravne konsekvence jučerašnje pravosnažne presude Upravnog suda, kojom je poništena odluka Skupštine Glavnog grada kojom je Vuković 5. jula, više od 20 dana prije isteka mandata, reizabran na funkciju.

S druge strane, neki pravnici koje su “Vijesti” konsultovale nezvanično kažu da Vukovićeve odluke u nelegalnom mandatu neće pasti po automatizmu, već da se moraju pokrenuti upravni postupci za njihovo preispitivanje.

Iz Demokrata, po čijoj je tužbi Upravni sud donio presudu, juče su saopštili da bi pokretanje postupka ocjene zakonitosti svih odluka koje je gradski parlament donio u spornom periodu, dovelo do njihovog poništavanja, što bi, kako su naveli, bilo u javnom interesu.

Sud je u presudi ocijenio da, shodno Zakonu o lokalnoj samoupravi i Statutu Glavnog grada, nije postojao osnov za reizbor Vukovića, jer mu, kako objašnjavaju, ni po jednom osnovu nije prestao mandat.

Povod za odluku gradske skupštine, koju su donijeli još neki lokalni parlamenti, bile su izmjene Zakona o lokalnoj samoupravi, kojima su izbori u 14 gradova gradova odgođeni za kraj ovog mjeseca.

Osim Vukovića, reizabrani su i predsjednik Opštine Žabljak Veselin Vukićević, predsjednik Opštine Bar Dušan Raičević i predsjednica Opštine Golubovci Tanja Stajović. Svo četvoro su iz Demokratske partije socijalista (DPS).

U obrazloženju presude piše da je neophodna pretpostavka za izbor gradonačelnika/predsjednika opštine prestanak mandata tom licu na jedan od zakonom propisani načina - istekom vremena na koje je izabran, razrješenjem od lokalnog parlamenta ili Vlade, podnošenjem ostavke i po sili zakona.

Naglašeno je i da je zakonitost odluke o reizboru Vukovića dovedena u pitanje činjenicom da njom nije utvrđeno na koji period se on bira na funkciju, što je, kako navode, suprotno prethodnoj odluci, kojom je odlučeno da se bira na četiri godine.

Navodeći da je Zakonom o upravnom postupku propisano da se, kad sud poništi akt zbog kog je bio pokrenut upravni spor, predmet vraća u stanje prije njegovog donošenja, pravnica i bivša poslanica Snežana Jonica kazala je “Vijestima” da to znači da je Podgorica u ovom trenutku bez prvog čovjeka.

”Statutom Glavnog grada propisano je da kad gradonačelniku, u slučajevima propisanim zakonom prestane mandat, funkciju gradonačelnika, do izbora novog, vrši zamjenik, kog odredi Skupština. Takođe, propisano je da se izbor gradonačelnika mora izvršiti najkasnije u roku od 30 dana od dana prestanka mandata”, objašnjava ona.

Predsjednik Skupštine Glavnog grada Đorđe Suhih za danas je zakazao sjednicu na kojoj će se ponovo birati gradonačelnik. Iz Demokrata su ocijenili da je to “nastavak pravnog divljaštva Vukovića i Suhiha”.

Iz Glavnog grada su saopštili da odluka Upravnog suda predstavlja “direktno uključivanje pojedinih nosilaca sudske funkcije u političku kampanju”, uoči izbora u Podgorici, čime se, kako navode, krši načelo samostalnosti lokalne samouprave, koje garantuje Ustav.

Poručili su da je gradski parlament podnio Vrhovnom sudu zahtjev za ispitivanje odluke, dodajući da ne sumnjaju da će ta instanca staviti van snage “nezakonitu i neustavnu odluku”.

Podsjećajući da je Vukoviću po ranijoj odluci mandat trajao od 2. avgusta 2018. do 2. avgusta ove godine (od objavljivanja u Službenom listu), Kisjelica kaže da je odlukom Skupštine Glavnog grada on reizabran za vrijeme trajanja madata, bez da mu je on prestao na način propisan zakonom, što, prema njenim riječima, pravno nije moguće - ni po Zakonu o lokalnoj samoupravi, ni po Statutu Glavnog grada.

”Pozivanje zastupnika Glavnog grada u upravnom postupku, da to nije zabranjeno, ne stoji jer se ponovno biranje funkcionera kome mandat traje, dok mu madat traje, na tu istu funkciju, osim toga što je nezakonito s obzirom na to da su način izbora, nadležnosti, trajanje i prestanak mandata strogo propisani zakonom, kosi se s elementarnom logikom i osnovama pravnog sistema”, ističe ona, dodajući da odluka nije sadržala rok na koji se Vuković ponovo bira, a trebalo je da sadrži po Zakonom o lokalnoj samoupravi.

Kisjelica takođe navodi da su pravne posljedice poništavanja odluke ogledaju u povratku pravnog stanja i statusa gradonačelnika u ono stanje prije donošenja spornog akta.

”Dakle, mandat gradonačelnika Glavnog grada trajao je do 2. avgusta, zaključno po odluci iz 2018, pa su svi akti koje je gradonačelnik donio u okviru svoje nadležnosti nakon tog datuma ništavi u smislu člana 139 stav 1 tačka 7 ZUP-a, jer je odluku donio nenadležni organ”, podvlači Jonica.

Poslanik Demokrata Danilo Šaranović, kazao je juče “Vijestima” da je Vuković “formalno i suštinski bivši gradonačelnik”. Naveo je da su Demokrate dokazale da su bile u pravu kad su tvrdile da je njegov izbor “na osnovu neustavnog zakona o bježaniji od izbora” i način kako je sproveden, apsolutno suprotan pravnom sistemu.

Izmjene Zakona o lokalnoj samoupravi krajem jula ukinuo je Ustavni sud, ali izborne radnje i reizbori čelnika opština kojima je isticao mandat - nisu obustavljeni.

Ministarstvo javne uprave tada je dalo “mig” lokalnim skupštinama da produžavaju mandate, saopštivši da one “imaju legitimitet da odlučuju o poslovima od lokalnog značaja”, i da iz izmjena zakona proizilazi da odgađanje izbora podrazumijeva i produženje mandata.

Kovač: Neprimjeren uticaj Glavnog grada na sudstvo

Ministar pravde Marko Kovač, pozvao je juče Glavni grad da se “vrati u okvire zakona” i postupi u skladu sa presudom.

”Današnje saopštenje Glavnog grada povodom presude Upravnog suda, kao i najava sjutrašnje (današnje) sjednice na kojoj bi se birao novi gradonačelnik, čin je nepimjerenog i neprihvatljivog uticaja na rad sudstva i istovremeno nepoštovanje odluke Upravnog suda”, napisao je na Tviteru.

( Nikola Dragaš, Željka Vučinić )