Namještaju li se tenderi u RCC?
Službenici Evropske kancelarije za borbu protiv prevara provjeravaju kako je trošen novac EU u sekretarijatu organizacije na čijem je čelu bivša albanska političarka Majlinda Bregu i čije je sjedište u Sarajevu
Istražitelji Evropske kancelarije za borbu protiv prevara (OLAF) ušli su prošle sedmice u prostorije Sekretarijata Savjeta za regionalnu saradnju (RCC) u Sarajevu, u sklopu istrage navodnog namještanja tendera i sumnji u druge nepravilnosti u radu izvršnog organa ove međunarodne organizacije čija je članica i Crna Gora, saznaju “Vijesti” iz dokumenata i diplomatskih i izvora bliskih istrazi.
U diplomatskim krugovima spekuliše se da se istragom OLAF-a, koja je otvorena u martu ove godine, provjerava da li je kršenjem procedura javnih nabavki roba i usluga i eventualnom korupcijom tokom prošle i ove godine zloupotrijebljeno nekoliko stotina hiljada eura.
U jednom od spornih tendera za konsultantske usluge, navodno je iz menadžmenta sekretarijata RCC - na čijem je čelu od januara 2019. godine bivša albanska političarka Majlinda Bregu - naloženo da se ugovor dodijeli kompaniji iz Albanije koja nije prošla rangiranje interne komisije, a ne jednoj od dvije firme iz drugih država regiona koje su ispunjavale uslove.
Navodno se ispituje i pravilnost još nekoliko tendera, uključujući za organizaciju konferencija u regionu, kao i nabavku roba i usluga. Spekuliše se i da je dodjela grantova pod lupom istražitelja OLAF-a.
”Stiče se utisak da su na mnogim tenderima neopravdano favorizovane firme, organizacije i konsultanti iz Albanije”, rekao je “Vijestima” diplomatski izvor koji je želio da ostane anoniman da bi mogao otvoreno da komentariše.
”Vijesti” saznaju u Ministarstvu vanjskih poslova Crne Gore, koja od 1. jula predsjedava Procesom saradnje u Jugoistočnoj Evropi, da im je iz Sekretarijata RCC, koji je izvršni organ RCC i SEECP, prošle sedmice zvanično usmeno potvrđeno da se istražitelji OLAF-a nalaze u prostorijama Sekretarijata.
Jedan od diplomatskih izvora rekao je da OLAF vrši pretres i izuzimanje dokumentacije, računara i telefona zaposlenih u Sekretarijatu, uključujući i međusobne komunikacije elektronskom poštom.
OLAF “Vijestima” nije potvrdio ni demantovao postojanje istrage, niti odgovorio na pitanja u kojoj je ona fazi, kakva je odluka o rezultatima istrage ako su je donijeli, te da li su je proslijedili nadležnim institucijama. Nije odgovoreno ni na pitanja koliko su osoba iz Sekretarijata RCC saslušali tokom istrage i u kom svojstvu, kao ni da li su o istrazi obavijestili Generalni direktorat za proširenje i susjedsku politiku (DG NEAR) Evropske komisije, koja finansira veliku većinu aktivnosti RCC.
”Nijesmo u poziciji da odgovorimo na Vaša pitanja. OLAF obično ne daje komentare o predmetima koje moguće tretira ili ne. To je u cilju zaštite povjerljivosti bilo kakvih mogućih istraga i pravosudnih postupaka koji mogu iz njih proisteći, kao i u cilju obezbjeđivanja poštovanja podataka o ličnosti i prava u postupku”, saopšteno je “Vijestima” iz kancelarije za medije OLAF-a.
OLAF je nadležan da istražuje prevaru, korupciju i druga djela koja pogađaju finansijske interese Evropske unije, a tiču se trošenja novca poreskih obveznika EU, uključujući i spoljnu pomoć, kao i sumnje u ozbiljne zloupotrebe zaposlenih u EU i njenim institucijama.
”Nakon završetka istrage, OLAF preporučuje institucijama i nacionalnim vlastima kako da postupe: to obično obuhvata pokretanje krivičnih istraga, povraćaj novca i druge disciplinske i administrativne mjere. On potom prati kako se ove preporuke primjenjuju”, piše na sajtu OLAF-a.
Bregu nije odgovorila na pitanja “Vijesti” u vezi sa navodnim nepravilnostima i istragom, uključujući i da li su ona i njena zamjenica Tanja Miščević na bilo koji način učestvovale u postupcima javnih nabavki pod istragom OLAF-a, da li su saslušane u istrazi i u kom svojstvu, te da li su obavijestile DG NEAR o navodnim neregularnostima i istrazi.
Umjesto toga, pres biro RCC je poslao tekst u kojem navode da je “Sekretarijat RCC-a... organizacija koja se ponosi svojim radom, kao i transparentnošću i polaganjem računa za svoje aktivnosti, koje pomno i redovno prate, revidiraju i cijene svi članovi Borda”, koje Sekretarijat “dosljedno izvještava”.
”U svom radu, oslanjamo se na... Statut, utvrđena pravila i procedure, uključujući i kodeks ponašanja, ali i na poštenje, integritet, pouzdanost i činjenice, za šta smo sigurni da Vi kao novinar najviše razumijete i cijenite - provjerene činjenice i pouzdane izvore”, stoji u tekstu potpisanom sa “Sekretarijat RCC”.
Navodi se i da “RCC visoko cijeni svoje stalno unapređivanje procedura i sve postupke revizije, administrativne, eksterne i interne, koji su prošli sa najboljim rezultatom tokom godina”.
”Sve gore navedeno predstavlja dodatnu vrijednosti i uvid, dajući RCC-u potrebne informacije kako bismo uvjerili naše donatore, članice i druge zainteresovane strane da vodimo dobru organizaciju. Naš fokus u narednim danima su pripreme za predstojeći samit Berlinskog procesa, na čijim rezultatima Sekretarijat RCC-a radi dugo i vrijedno, imajući na umu opipljive koristi za građane ovog regiona”.
Bregu ni “Sekretarijat RCC” nisu odgovorili na zahtjev “Vijesti” da dostave dokumentaciju o svim tenderima i postupcima javnih nabavki i dodijeljenim ugovorima u posljednjih pet godina.
DG NEAR nije do zaključenja broja odgovorio na pitanja “Vijesti” u vezi sa navodnim neregularnostima i istragom OLAF-a u RCC.
U programima RCC i borba protiv korupcije
RCC je organizacija nastala iz Pakta stabilnosti za Jugoistočnu Evropu 2008. godine, sa proklamovanim ciljem da usmjerava, prati i podržava saradnju u Jugoistočnoj Evropi, čija je svrha unaprjeđenje evropskih i evroatlantskih integracija regiona.
”RCC radi na razvijanju i održavanju političke klime dijaloga, pomirenja, tolerancije i otvorenosti za saradnju, u pogledu omogućavanja primjene programa regionalnog karaktera čiji je cilj ekonomski i socijalni razvoj na korist građana regiona”, stoji u statutu RCC.
Kao oblasti saradnje u okviru RCC navedeni su ekonomski i socijalni razvoj, energetika i infrastruktura, pravosuđe i unutrašnji poslovi, bezbjednosna saradnja i izgradnja ljudskog kapitala.
Na sajtu RCC je među njegovim ciljevima navedena podrška regionalnim akcijama u borbi protiv korupcije, povećanja transparentnosti, i pravosudne,a planiraju da “primijene antikorupcijska rješenja kako bi se povećala odgovornosti državnih institucija i ojačalo civilno društvo i vladavina prava u Jugoistočnoj Evropi”.
Pored Crne Gore, članice RCC su još 12 država Jugoistočne Evrope, uključujući pet zemalja Zapadnog Balkana, države članice EU i NATO kao i ove dvije organizacije, Švajcarska, Savjet Evrope, Razvojna banka Savjeta Evrope, Evropska banka za obnovu i razvoj, Evropska investiciona banka, IOM, OEBS, OECD, SEECI, UN i dvije njene institucije i Svjetska banka.
RCC je najpoznatiji po doprinosu pri ukidanju međusobnog rominga u mobilnoj telefoniji zemalja Zapadnog Balkana.
Prije Bregu, generalni sekretari RCC bili su hrvatski diplomata Hido Bišćević i srpski političar i diplomata Goran Svilanović.
Bregu odgovorna za trošenje novca
Generalni sekretar RCC je odgovoran za trošenje novca ove organizacije, koju velikim dijelom finansira Evropska unija, pored članica i donatora.
”(Generalni sekretar) obezbjeđuje i odgovoran je za pravilnu upotrebu budžeta Sekretarijata u skladu sa administrativnim i procedurama finansijskog upravljanja kojima se reguliše budžet Sekretarijata, uključujući nezavisnu reviziju, kao što je predviđeno Priručnikom za finansijsko upravljanje koji je odobrio Bord RCC”, stoji u statutu RCC.
Trogodišnji mandat Bregu istekao je 1. januara ove godine i ona obavlja tu funkciju do izbora novog generalnog sekretara.
Bregu je doktorka socioloških nauka, bivša novinarka albanske državne televizije, poslanica Demokratske partije u albanskom parlamentu u tri mandata, ministarka za evropske integracije, nacionalna koordinatorka za IPA fondove i portparolka dvije vlade bivšeg lidera DP Saljija Beriše, stoji u njenoj biografiji na sajtu RCC.
( Mihailo Jovović )