Sekulović radio za GRU, ali nema dokaza za SDT?

"Ne bi bio prvi put u skorijoj istoriji da nadležni državni organi prvo nekoga uhapse, javno ga stigmatizuju i strpaju u pritvor, pa da tek onda krenu u pribavljanje dokaza koji bi potkrijepili dovoljan stepen sumnje u pravcu izvršenja krivičnog djela za koja ga formalno ili u javnosti terete".

Tako advokatica Andrijana Razić komentariše činjenicu da Specijalno državno tužilaštvo (SDT) nije tražilo pritvor za bivšeg diplomatu Ministarstva vanjskih poslova (MVP) Radomira Sekulovića, koji je krajem septembra bio priveden pod sumnjom za saradnju s ruskom obavještajnom službom. On je od tada u kućnom pritvoru, jer je zvanično pod istragom podgoričkog Osnovnog državnog tužilaštva (ODT) samo zbog posjedovanja pištolja.

Jedan od sagovornika "Vijesti" rekao je da navodni saradnik ruske službe nije u pritvoru jer mu je pozililo i zdravstveno je ugrožen, dok je drugi rekao da je Sekulović priznao špijunažu i odao tražene informacije, pa su istražitelji bili blagonakloni i zadovoljni ishodom akcije.

Prema nezvaničnim izvorima "Vijesti", Agencija za nacionalnu bezbjednost (ANB) je u posjedu informacija da je Sekulović bio dio špijunske mreže koju je formirao obavještajac ruske Vojne obavještajne službe GRU, Igor Jegorovič Zajcev. Ruski agent je vodio mrežu koja je navodno djelovala u više evropskih zemalja, u koju su uključeni i pripadnici administracija tih država.

ANB je, prema navodima izvora "Vijesti", evidentirao dolazak Zajceva u Crnu Goru 2018. godine kad je navodno imao kontakte sa Sekulovićem. Tada je navodno utvrđeno da je ruski obavještajac donio novu opremu za šifrovanu komunikaciju koju je predao Sekuloviću, ali ostaje nejasn - ako su nadležni raspolagali tim podacima, zbog čega tada i nakon toga Sekulović nije uhapšen.

"Vijesti" su pitale SDT koje je bilo uključeno u akciju razbijanja ruske obavještajne mreže krajem septembra, da li je upoznato s informacijama da je Sekulović bio dio mreže agenta GRU-a i da je ANB imao ta saznanja 2018. Takođe i da li je ANB dostavio te dokaze SDT-u, da li je Sekulović uopšte pod istragom za špijunažu i da li je bilo osnova da se traži pritvor za njega.

Specijalni tužilac i portparol SDT-a Vukas Radonjić je u odgovoru "Vijestima" naveo da SDT "ne daje podatke o činjenicama u utvrđenim postupcima, odnosno predmetima, informacije o licima protiv kojih se vodi postupak i o dokazima koji se prikupljaju ili su prikupljeni".

"Za predlaganje i određivanje pritvora je potrebno da se ispune uslovi predviđeni Zakonikom o krivičnom postupku", navodi se u odgovoru specijalnog tužioca.

U Zakoniku o krivičnom postupku (ZKP) se navodi da prvo treba da postoji osnovana sumnja za počinjeno krivično djelo. Zatim, da se ta osoba krije, da joj se ne može utvrditi identitet ili da postoje okolnosti koje ukazuju na opasnost od bjekstva.

Takođe, i okolnosti koje ukazuju da će uništiti tragove krivičnog djela, uticati na svjedoke, ponoviti krivično djelo... Pritvor se može odrediti za krivična djela za koje se po zakonu može izreći kazna zatvora od 10 godina ili teža kazna i koje je posebno teško zbog načina izvršenja ili posljedica, piše u ZKP-u.

Razić, koje je bila dio tima branilaca na početku slučaja "državni udar", objašnjava da krivično djelo "špijunaža" spada u korpus krivičnih djela protiv ustavnog uređenja i bezbjednosti Crne Gore, sa zaprijećenom zatvorskom kaznom od tri do 15 godina za osnovni oblik izvršenja.

"Naravno, ne mora se biti pravnik da bi se zaključilo da je to jedno od najozbiljnih i po državu najopasnijih krivičnih djela - jer na to upućuje sami njegov naziv, odnosno jezičko značenje riječi 'špijunaža'. U tom kontekstu, nedavno spektakularno hapšenje bivšeg portparola MVP-a Sekulovića zbog osnova sumnje da je izvršio krivična djela stvaranje kriminalne organizacije i špijunaža, s pravom je kod šire domaće i inostrane javnosti izazvalo ogorčenost, strah i zabrinutost. Ovo pogotovo imajući u vidu da je SDT, prema izvještavanju medija, za navedena krivična djela pored Sekulovića sumnjičilo još nekoliko naših i stranih državljana", navodi ona.

Uz ogradu da o navedenom postupku nema neposredna saznanja već samo ona iz medija, Razić podsjeća da je Sekulović trenutno formalno osumnjičen samo za krivično djelo nedozvoljeno držanje oružja i eksplozivnih materija, te da je zbog tog djela traženo i određivanje pritvora, koje je sudija za istragu odbio.

"To bi značilo da je postupak u nadležnosti ODT-a Podgorica, a da za navedena krivična djela iz djelokruga SDT-a nije bilo dovoljno dokaza čak ni za donošenje naredbe o sprovođenju istrage i eventualno predlaganje pritvora. Ukoliko je to tačno, odnosno ukoliko je rezultat spektakularnog hapšenja ovog čovjeka, koje je pratilo pretresanje njegovog stana i hapšenje njegovog kuma, uz senzacionalističke naslove da se radi o 'diplomati koji je šefovao mrežom ruskih špijuna', jedino i isključivo optužba za krivično djelo nedozvoljeno držanje oružja, onda se zaista radi o skandaloznoj blamaži države Crne Gore i brutalnom kršenju ljudskih prava gospodina Sekulovića", kaže Razić.

ANB je za akciju razbijanja ruske špijunske mreže dobio pohvalu zapadnih partnera, čije su službe takođe bile podrška crnogorskoj agenciji. Zvanično je to učinio i generalni sakretar NATO-a, Jens Stoltenberg.

MVP je krajem septembra šest diplomata Ambasade Ruske Federacije akreditovanih u Crnoj Gori proglasilo nepoželjnim osobama. Iz MVP-a je objavljeno da je odluka donijeta zbog aktivnosti koje su u suprotnosti s Bečkom konvencijom o diplomatskim odnosima i odnosima međusobnog uvažavanja i poštovanja između dvije države.

Ruska ambasada odmah potom je objavila da zbog, kako su naveli, neprijateljskog postupanja crnogorskih vlasti, obustavljaju rad konzularnog odjeljenja na neodređeno vrijeme.

MVP je prethodno u aprilu ove godine proglasio četvoro diplomata te ambasade nepoželjnim osobama, dok je početkom marta taj status dobio ruski diplomata u Crnoj Gori, Viktor Antipin.

( Mila Radulović, Nikola Dragaš )