Sudije gube na sudu
Upravni sud donio je pilot-presudu kojom su odbili upravnu tužbu sutkinje Dragice Kovačević protiv Sudskog savjeta kojom je tražila poništenje odluke od 3. avgusta 2021. godine. Tada je većinom glasova članova tog tijela, za nju i još 22 kolega konstatovan prestanak sudijske funkcije jer su navodno ispunili uslove za starosnu penziju
Upravni sud donio je pilot-presudu kojom su odbili upravnu tužbu sutkinje Višeg suda za prekršaje Dragice Kovačević protiv Sudskog savjeta kojom je tražila poništenje odluke od 3. avgusta 2021. godine kada je većinom glasova članova tog tijela za nju i još 22 kolega konstatovan prestanak sudijske funkcije jer su navodno ispunili uslove za starosnu penziju.
Prva pilot-presuda u ovoj pravnoj stvari najvjerovatnije biće primijenjena kao model za izradu sudskih odluka u svim ostalim upravnim tužbama koje su pokrenute pred Upravnim sudom, a nakon što su Sudski savjet i kasnije Tužilački savjet donijeli odluke o prestanku funkcije mnogim sudijama i tužiocima zbog ispunjenja uslova za starosnu penziju.
”Donijeta je pilot-presuda u predmetu sudija osnovom tužbe zbog prestanka funkcije usljed sticanja uslova za penziju. Presuda je na sajtu Upravnog suda i u saznanju smo da je Vrhovnom sudu izjavljen zahtjev za ispitivanje sudske odluke. Predočavam Vam da smo limitirani u pružanju detaljnih informacija jer PRIS sistem nije u punoj funkciji još od sajber napada”, piše u odgovoru portparolke Upravnog suda Ane Perović Vojinović.
Presuda je donijeta 13. septembra ove godine, a sutkinja Kovačević izjavila je zahtjev za preispitvanje sudske odluke pred Vrhovnim sudom, a predmet je dodijeljen u rad v. d. predsjednici Vrhovnog suda Vesni Vučković.
Bivša sutkinja Vrhovnog suda Svetlana Vujanović, kojoj je istog dana odlukom Sudskog savjeta konstatovan prekid funkcije, komentarišući presudu Upravnog suda, kazala je “Vijestima” da je tužba sutkinje Kovačević “namjerno odabrana za pilot-odluku jer je njoj konstatovan prekid funkcije po oba zakonska osnova - godine života i godine staža”...
”Pretpostavljam da je upravna tužba suktinje Kovačević namjerno odabrana kako bi na taj način poslužila kao svojevrstan putokaz kako da se odluči i u ostalim tužbama u istoj pravnoj stvari. Tražili smo od Vrhovnog suda izuzeće v. d. predsjednice Vesne Vučković koja je zadužila predmet. Pretpostavljam i da Vrhovni sud što duže želi da drži predmet i ne odlučuje po zahtjevu za preisipitivanje sudske odluke Upravnog suda”, kazala je Vujanovićeva.
Navodi neosnovani
Pilot-presudom Upravnog suda navodi se da su svi zahtjevi sutkinje Kovačević navedeni u upravnoj tužbi neosnovani, te da je ona nesporno ispunila oba uslova za sticanje uslova na starosnu penziju kao razlog prestanka sudijske funkcije.
U obrazloženju presude vijeća Upravnog suda, kojom je predsjedavao sudija Fadil Kardović, navodi se da je sutkinji Kovačević konstatovan prestanak sudijske funkcije po dva osnova - jer je navršila 64 godine života, te da ima punih 40 godina staža.
”Odredbom člana 121 stav 1 Ustava Crne Gore propisano je da je sudijska funkcija stalna, dok je stavom drugim te odredbe, propisano da sudiji prestaje funkcija ako to sam zatraži, kada ispuni uslove za ostvarivanje prava na starosnu penziju i ako je osuđen na bezuslovnu kaznu zatvora. Sud zaključuje da je tumačenje ove odredbe jasno i iz nje proizilazi da sudiji prestaje funkcija kada ispuni uslove za ostvarivanje prava na starosnu penziju i u pitanju je imperativna norma čija se sadržina ne može otkloniti, izuzev promjene Ustava. S tim u vezi, izbor na funkciju sudije ne predstavlja stečeno, subjektivno pravo, već se sudijska funkcija, kao javna, stiče i prestaje na način i pod uslovima utvrđenim važećim Ustavom i zakonima koji su donijeti na osnovu njega”, piše u presudi.
U pilot-presudi navodi se i da sadržina osporene Odluke Sudskog savjeta ukazuje da je tužilja u momentu kada je podnijet predlog za prestanak sudijske funkcije imala 64 godine i ukupno 40 godina staža.
”Imajući u vidu da je tužilji konstatovan prestanak sudijske funkcije ne samo iz razloga što je navršila 64 godine života, već i iz razloga što ima 40 godina staža a koji uslov važi jednako za muškarce i žene, to ista ispunjava uslove za ostvarivanje prava na starosnu penziju, što je u skladu sa odredbama člana 17 stav 1 i 2 Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju. Kod imperativne odredbe člana 121 stav 2 Ustava Crne Gore, te navedenih odredbi Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju, tuženi je, po ocjeni suda, postupio saglasno ovlašćenjima propisanim navedenom Ustavnom odredbom, piše u odluci.
Sutkinja Kovačević u tužbi je navela da smatra da je odlukom Sudskog savjeta diskriminisana jer joj je bez njene saglasnosti prestala sudijska funkcija sa 64 godine, dok muškarci tu funkciju mogu obavljati do svoje 66 godine, pa je u tom pravcu ukazala na dvije presude Evropskog suda.
”Odredba Ustava je neposredne, imperativne primjene pa je s toga bez uticaja ukazivanje tužilje na presudu Evropskog suda pravde - Cresco investigation (C-193/17, EU:C:2019:43) i na presudu Komisija protiv Poljske C-192/18 EU:C:2019:924, na osnovu kojih bi proizilazio diskriminatorski aspekt odredbe člana 17 stav 1 Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju. Da je to tako, ukazuje i presuda Evropskog suda za ljudska prava u predmetu Steec i dr. protiv United Kingdom (broj predstavke 6573/01 i 65900/01) od 12.04.2006. godine, gdje je taj sud zaključio da nema povrede člana 14 Evropske konvencije, a zbog različitih starosnih granica za penzionisanje muškaraca i žena, te da nepostojanje zajedničkih standarda navodi sud da neko pitanje treba smatrati pitanjem koje je u domenu slobodne procjene države”, piše u presudi.
Oni su naveli da “o diskriminaciji se ne odlučuje u upravnom postupku i sporu”.
Nema zahtjeva za penzionisanje Radovića i Hasnije Simonović
Sudije Vrhovnog suda Miraš Radović i Hasnija Simonović navodno su isto ispunili uslove za prestanak funkcije, kao i kolege kojima je ranije Sudski savjet konstatovao prekid zbog ispunjenja uslova za starosnu penziju.
Upućeni tvrde da je pitanje zbog čega v. d. predsjednice Vrhovnog suda Vesna Vučković ne zakazuje Opštu sjednicu Vrhovnog suda jer je prema članu 105 zakona o Sudskom savjetu i sudijama dužna da obavijesti Sudski savjet kada nastupi neki od razloga za prestanak sudijske funkcije.
Ona je dužna da Sudski savjet obavijesti odmah kada neko od sudija ispuni uslove za prestanak funkcije, a SS bi trebalo da o tome oduči najkasnije u roku od 30 dana od dana prijema obavještenja.
Sudija Radović ima 63 godine, a radni angažman započeo je 25. oktobra 1981. godine.
Sutkinja Simonović je karijeru započela kao stručni saradnik u tadašnjem Opštinskom sudu u Kolašinu u oktobru 1982. godine.
Oboje su 2014. godine izabrani za sudije Vrhovnog suda Crne Gore.
( Biljana Nikolić )