Podgorička preduzeća vadila šljunak, a o uticajima na prirodu i ljude ćutali
Preduzeća koja proizvode asfalt i beton u Podgorici, Agenciji za zaštitu životne sredine nikad nisu dostavila izvještaje o stanju životne sredine. Iz Agencije tražili pomoć inspekcije
Podgorička preduzeća “Putevi”, “Tehnoput” i “Transpetrol” skoro deset godina nisu ispunjavala zakonsku obavezu i Agenciji za zaštitu životne sredine (EPA) nikad nisu dostavili bilo kakve izvještaje o stanju životne sredine za lokacije na kojima se nalaze njihova postrojenja za proizvodnju asfalta i betona. To su “Vijestima” rekli iz Agencije na čijem je čelu Milan Gazdić.
Zbog toga što godinama ne ispunjavaju zakonsku obavezu, Agencija je od Uprave za inspekcijske poslove (UIP) tražila da “Puteve” i “Tehnoput”, čija su postrojenja na rijeci Cijevni, te “Transpetrol”, čije je postrojenje na ušću Cijevne u Moraču, upute da su u skladu sa utvrđenim programima praćenja uticaja na životnu sredinu, u obavezi da dostavljaju podatke.
U dopisu UIP-u, u koji su “Vijesti” imale uvid, iz Agencije podsjećaju da su preduzeću “Putevi” iz Podgorice rješenje o davanju saglasnosti na Elaborat procjene uticaja na životnu sredinu za postrojenja za proizvodnju asfalta-asfaltna baza i postrojenje za drobljenje i obradu kamena, izdali u junu 2012. godine.
Iste godine u septembru, saglasnost na Elaborat za postrojenje za proizvodnju asfalta, fabrika betona sa pratećim objektima data je preduzeću “Tehnoput”, takođe iz Podgorice. U martu 2014, Agencija je saglasnost na Elaborat procjene uticaja na životnu sredinu dala i podgoričkom preduzeću “Transpetrol”, za postrojenje za separaciju prirodnog šljunka, preradu šljunka, proizvodnju betona, betonske galanterije, cementnog maltera i asfalta.
”Elaboratima na koje su date ekološke saglasnosti propisano je da je nosilac projekta dužan da rezultate mjerenja, koji se odnose na pojedine segmente životne sredine, vazduh, voda, buka, zemljište) dostavlja Agenciji za zaštitu životne sredine i organu nadležnom za poslove životne sredine opštine na čijoj se teritoriji realizuje projekat. Kako navedena preduzeća nisu dostavljala Agenciji nikakve izvještaje koji se odnose na praćenje stanja životne sredine (monitoring), s tim u vezi neophodno je da ih uputite na obavezu dostavljanja podataka utvrđenim programom praćenja uticaja na životnu sredinu, kako ne bi kršili odredbe Zakona”, piše u zahtjevu koji je Agencija 3. novembra uputila Upravi za inspekcijske poslove.
U “Programu praćenja uticaja na životnu sredinu” za preduzeće “Putevi”, pored ostalog, piše da je nosilac projekta obavezan da izvršava mjerenja kvaliteta vazduha, zemljišta, otpadnih voda...
Uz mjerenja koja su bila obavezna još u vrijeme izgradnje postrojenja, nosilac projekta bio je u zakonskoj obavezi i da u vrijeme punog kapaciteta rada drobiličnog postrojenja i asfaltne baze, u cilju zaštite životne sredine, vrši mjerenja emisija dva puta godišnje. Dva puta godišnje trebalo je vršiti mjerenja pri radnim uslovima, “koji se redovno ponavljaju sa promjenljivom emisijom - zamjena goriva, čišćenje i regeneracija”.
”Takođe je potrebno obezbijediti prvo mjerenje po završetku izgradnje postrojenja i to nakon uspostavljanja ustaljenog rada. Izvještaj o prvom mjerenju se dostavlja Agenciji za zaštitu životne sredine 30 dana nakon izvršenog mjerenja”, piše u dokumentu.
U “Programu praćenja uticaja na životnu sredinu” koji je izrađen za potrebe firme “Transpetrol”, takođe se navodi da je neophodno praćenje kvaliteta vazduha, zemljišta, podzemnih voda, te kumulativne buke.
”Tokom eksploatacije cjelokupnog predmetnog proizvodnog kompleksa ima određenih emisija kojima se može narušiti stanje kvaliteta pojedinih segmenata životne sredine. Tokom eksploatacije ovog projekta potrebno je organizovati od strane nosioca projekta sistematsko mjerenje klasičnih zagađujućih materija u vazduhu... Monitoringom kumulativne buke obuhvatiti kontrolno mjerenje u toku eksploatacije projekta. Potrebno je sprovoditi kontrolu voda na mjestima upuštanja u vodonepropusne septičke jame, a nakon prolaska kroz taložnik (betonjerka) i budući separator ulja i masti (asfaltna baza) u skladu sa normativima o ispitivanju kvaliteta površinskih voda”, piše u “Programu”, koji je 2014. godine izradio Institut “Sigurnost”. Dodaje se i da je o rezultatima izvršenih mjerenja potrebno obavještavati javnost.
U dokumentu piše i da je, radi praćenja stanja životne sredine, kao i u cilju kvalitetnog sprovođenja mjera zaštite životne sredine, koje su predstavljene u Elaboratu o procjeni uticaja, investitor u fazi realizacije na mjestima izvođenja radova u obavezi da organizuje i izvrši ciljana mjerenja, i to - jednom sedmično na mjestu izvođenja asfaltne baze da vizuelno kontroliše nivo prašine; da jednom sedmično uređajem za mjerenje buke kontroliše nivo buke kod asfaltne baze. Obaveza je investitora i da jednom u toku izvođenja radova obezbijedi ispitivanje kvaliteta vazduha, da sedmično vizuelno kontroliše raščišćavanje zemljišta, da mjesečno ili nakon obilnih padavima vizuelno kontroliše eroziju na mjestima izvođenja radova.
U fazi eksploatacije, kako piše, nosilac projekta u obavezi je da tri puta godišnje obezbijedi ispitivanje kvaliteta vazduha... “i to posebno pored objekata drobiličnog postrojenja, betonjerke, postrojenja za proizvodnju cementa i asfaltne baze”.
Takođe, nosilac projekta obavezan je da, prema “Programu”, šest puta godišnje obezbijedi ispitivanje kvaliteta otpadnih voda na mjestima upuštanja u vodonepropusne septičke jame, a nakon prolaska kroz taložnik i budući separator ulja i masti... Šest puta godišnje, nosilac projekta u obavezi je da obezbijedi i ispitivanje kvaliteta podzemnih voda zahvatanjem uzoraka iz podzemnog eksploatacionog bunara. Dva puta godišnje trebalo je mjeriti nivo buke u okolini najbližih stambenih objekata, isto toliko puta pratiti i ispitivati kvalitet zemljišta uzimanjem uzoraka na lokacijama pored stambenih objekata na udaljenosti 200 i 500 metara od postrojenja i pored puta koji vodi prema separaciji...
Za sve rezultate mjerenja, piše u dokumentu, transparentno je trebalo obavještavati javnost, a rezultate dostaviti EPA i organu nadležnom za poslove životne sredine Glavnog grada Podgorica.
Iz Regionalnog vodovoda ranije su saopštili da skladištenjem naftnih derivata i raznim industrijskim procesima asfaltne baze potencijalno ozbiljno ugrožavaju kvalitet vode izvorišta Bolje sestre, te da to dovodi u pitanje održivost projekta vodosnabdijevanja Crnogorskog primorja.
Mediji su proteklih mjeseci izvještavali o negativnim uticajima postrojenja za proizvodnju asfalta i betona na korita rijeka Cijevne i Morače, navodeći da usljed eksploatacije ta korita izgledaju kao površina Mjeseca...
( Damira Kalač )