Nema ruku za popravku kuće Marića

Opština Kolašin već mjesecima bezuspješno pokušava da nađe izvođača koji bi na kući Marića relizovao radove, propisane elaboratom o urgentnim privremenim mjerama zaštite.

Nad tim objektom je u avgustu Uprava za zaštitu kulturnih dobara uspostavila zaštitu, nakon što je to traženo incijativom NVO “Društvo prijatelja Kolašina” i lokalne uprave.

Kako je “Vijestima” rečeno u Opštini, preduzeća kojima su se obratili ne usuđuju se da se prihvate posla koji bi taj objekat spasao od daljeg propadanja ili urušavanja.

Elaboratom o urgentnim privremnim mjerama, između ostalog, predivđeno je “pažljiva demontaža krovne konstrukcije, unutrašnjih pregradnih zidova i međuspratnih tavanica i čišćenje šuta iz objekta.

Naročitu pažnju prilikom demontažnih radova i čišćenja objekta, sugerišu u elaboratu, “treba obratiti na keramički pod u dijelu prizemlja, koji mora biti sačuvan i zaštićen tokom čitavog procesa izvođenja predmetnih urgentnih mjera”.

Predviđeno je i postavljanje zaštitne mreže po čitavoj fasadi kuće, kao i “utezanja” objekta uz pomoć dvostrukih armaturnih šipki. U elaboratu sugerišu da je “prilikom izvođenja planiranih intervencija obavezno uključivanje arhitekte-konzervatora, sa iskustvom u radu na sličnim poslovima, koji bi na licu mjesta dao uputstva o očuvanju/zaštiti elemenata arhitekture”.

”Bitno je naglasiti da sve mjere predviđene elaboratom predstavljaju mjere privremenog karaktera. Njihova primjena i svrsishodost, imajući u vidu karakter oštećenja objekta i opasnost koju isti predstavljaju po prolaznike i vozila, mora biti praćena tokom vremena, uz eventualno brzu reakciju nadležnih službi, ukoliko se za to ukaže potreba”, piše u tom dokumentu.

Imajući to u vidu, planiranim urgentnim mjerama, podsjećaju, ne štiti se niti sanira i ojačava “konstrukcija” objekta. Tako će, konstatuju autori elaborata, u slučaju nepreduzimanja aktivnosti na eventualnoj sanaciji konstrukcija objekta biti izložena oštrim atmosferskim uticajima koji će sigurno dovesti do samourušavanja.

Odustati od čuvanja primjera graditeljskog nasljeđa, kakva je kuća Marića, uz tvrdnju da se ne mogu sanirati ili rekonstruisati, “u današnjem vremenu, uz primjenu savremenih tehničko-tehnoloških metoda prihvatljivih sa konzervatorskog aspekta, bilo bi u najmanju ruku zabrinjavajuće”, zaključuju autori elaborata.

Ralizacija privremnih urgentnih mjera zaštite, kako je procinjeno, koštala bi blizu 50.000 eura. Najviše novca, oko 13.000 eura bilo bi potrošeno za demontažne radove.

Kuća Marića se nalazi u Ulici Boška Rašovića, nedaleko od Trga Vukmana Kruščića i jedan je od najstarijih, autentično očuvanih objekata iz 1907. Višedecenijska nebriga nadležnih, ali i novog vlasnika koji je objekat kupio od Opštine prije desetak godina, od nekadašnje ljepotice napravili su ruinu opasnu za prolaznike i okolne objekte. Do skoro, kao jedino rješenje predlagano je rušenje.

Nakon konfiskovanja 1946. godine, kuća je služila za smještaj Sreskog suda i Javnog tužilaštva Kolašina, zbog toga su je zvali i Stari sud. Jedna je od tri kuće koje je u Kolašinu početkom prošlog vijeka sagradila porodica poznatog trgovca Akana Marića, ali je jedina koja je preživljela njemačko bombardovanje tokom Drugog svjetskog rata.

”Atike na krovnoj masi kao karakteristični arhitektonski elementi primjenjuju se i na poslovnoj zgradi Akana Marića. Naglašen je i lijepo profilisan u štuko malteru krovni vijenac. Metalne zaštitne i ukrasne mreže na prozorima i vratima, kao i keramičke pločice bijele, terakot i plave boje složene u geometrijske slike u ulaznom holu, arhitektonski su elementi dati u duhu secesije”, navodi u knjizi “Kulturno nasljeđe Kolašina”, istoričarke umjetnosti Draginje Kujović.

( Dragana Šćepanović )