Odgovor je svuda oko nas
Produktivna interakcija bi trebalo da se praktikuje, u nekoj idealnoj varijanti, i prije i tokom i nakon pisanja arhitekture i crtanja arhitekture - od ujutro do uveče
Žalile su mi se neke Blokopetičanke mlade - iz prvih zgrada prema Bulevaru Mihaila Lalića (Vijenac Kosovskih junaka) - vele da se više ne može živjet od jauka budućih arhitektica i budućih arhitekata - jauka koji danonoćno paraju nebo poviše zgrade (da li da ono nazovemo zgradom ili pak dijelom zgrade?) AF UCG.
Sumnja je pala na gospođu Perović, dekanicu AF, i druga Velelepnoga, njenog prvog pobočnika. Priča se da su gospođa dekanica i Velelepni udarili na takve muke buduće vrhunske ekspertkinje i eksperte u domenima arhitekturice i pripadajućeg joj urbanizma (ugašenoga) - da su ovi u jednom trenutku jednostavno propištali (poput eksres-lonaca).
Gospođe Blokopetičanke, rekoh, prizovimo se, molim vas. Ako znamo što se učinjelo i što nastavlja da se čini u svetom prostoru Crne Gore - majke naše, slava joj i milost - i da će jednog sunčanog dana o dešavanjima u tom svetom prostoru odlučivati niko drugi do li današnje studentice i današnji studenti arhitekturice - onda sam definitivno na strani gospođe dekanice i njenog prvog pobočnika. Temeljita izobrazba novih naraštaja crnogorskih arhitektica i arhitekata - jedina je brana daljnjoj devastaciji CG prostora - a to što studentice i studenti AF PG najčešće ne pronalaze užitke u procesima vlastite izobrazbe - to je, bojim se, od sekundarnog značaja.
Tvrdnje pak pojedinih uglednika iz mračnih glavnogradskih arhitektonskih kuloara - da u memljivom podrumu zgrade AF (uslovno rečeno), gospođa Perović i Velelepni drže zatočenu Prečistu djevicu Arhitekturu - na pljesnivom hljebu i mutnoj vodi - jednostavno ne uzimam (za) ozbiljno.
***
A što se tiče Izložbe radova studentica i studenata AF UCG - koja je otvorena u prošli utorak u Modernoj galeriji (JU Muzeji i galerije) u Podgorici - i pripadajuće joj inicijative, iza koje stoji gospođa Perović, dekanica, da se ustanove godišnja priznanja za radove studentica i studenata AF - i to u tri kategorije: Arhitektonsko projektovanje, Urbanističko planiranje i projektovanje i Vizuelne komunikacije i tehnologije + glavna nagrada naslovljena Projekat godine, za najbolji rad u prethodnoj studijskoj godini - sve to, dakle, ne samo što odobravam - nego i zdušno pozdravljam.
Jedina zamjerka koju bih uputio dekanici Perović sastojala bi se u konstataciji da je iz programa isključila priznanje u kategoriji ARHITEKTONSKA MISAO - istorija, teorija, krtika - što upućuje na zaključak da arhitektonska misao - pretočena u riječi - definitivno ne stanuje na AF UCG.
Razmjere problema isključivanja arhitektonske misli iz diskursa koji se vezuje za svijetle tekovine AF - institucije koja bi morala da prednjači u svim sferama arhitektonsko-urbanističkog djelovanja - sagledavamo i kroz činjenicu da na potonjem Salončiću arhitekturice, ponoviću, nije mi teško - nije bio prijavljen ni jedan jedini rad u kategoriji Publikacija.
”Arhitektura se misli”, veli Idis Turato, “arhitektura se crta i piše, arhitektura se gradi. Arhitektura koja se misli potiče arhitekturu crtanja i pisanja. Pisanje preispituje i artikulira misli arhitekture. Crtanje i pisanje arhitekture trajno inspiriraju i moderiraju građenje. Arhitektura građenja potvrđuje misli arhitekture”.
O arhitekturi bi trebalo (i) da se govori - jer direktna razmjena informacija i stavova uvijek djeluje blagotvorno i vrlo podsticajno na arhitektonsku misao - na stranu što je (javna) razmjena misli o arhitekturi temelj na kojem počiva svaka zdrava arhitektonska scena.
Produktivna interakcija bi trebalo da se praktikuje, u nekoj idealnoj varijanti, i prije i tokom i nakon pisanja arhitekture i crtanja arhitekture - od ujutro do uveče. A kako malo ko ovdje, gotovo niko, ne misli arhitekturu - onda se nameće pitanje kako crtamo, pišemo i gradimo arhitekturu kad nije zadovoljen taj elementarni uslov? Odgovor na to pitanje je svuda oko nas - i ne ohrabruje, nažalost.
***
Nakon temeljitog isčitavanja vijesti - vezano za pomenutu studentsku izložbu - koja se pojavila u prošlu srijedu na adresi ucg.ac.me - ustanovih da je izostavljeno (da li namjerno?) ime laureata glavne nagrade - naslovljene Projekat godine. Raspitah se kod pomenutih Blokopetičanki - i ispade da je laureat niko drugi do li...
OK, bolje je da ne znate ko je laureat. Ta informacija bi, bojim se, negativno uticala na opšte psihofizičko stanje arhitektica i arhitekata labilnije mentalne konstitucije.
I samo još da vam priznam da je malo falilo da se zaletim u Modernu galeriju i da svojim prisustvom uveličam otvaranje studentske izložbe - bez obzira na činjenicu da je nagrada u kategoriji Arhitektonska misao izostavljenja, te da stoga nije bio formiran ni Žiri u toj kategoriji i da moja malenkost nije bila počastvovana ulogom predsjednika tog Žirija - ulogom uz koju bi se podrazumijevao i kratak ali jezgrovit mudrorijek na otvaranju - ali kad sam saznao da će biti predstavljeno nevjerovatnih 62 rada - riješih da ipak preskočim otvaranje.
U meni ima snage za ovjeru nekih desetak studentskih radova u jednom turnusu - 62 bi ipak bilo previše - hvala lijepo. Moralo se to prosijat kroz sitnije sito - ali, sa druge strane, svi znamo da nije lako isključiti iz selekcije radove pojedinih studentica i pojedinih studenata - a ne bi bilo ni pedagoški - jer najbolje studentice i najbolji studenti rijetko uspijevaju da se po okončanju studija pozicioniraju pod našim vječno namrgođenim arhitektonskim nebom u skladu sa svojim predispozicijama - što će reći da je ova sredina apsolutno nepodsticajna, te da upravo iz tog razloga valja uzet u obzir i pregnuća manje istrajnih i manje nadarenih - jer znamo, iz bogatog iskustva, da će baš pojedinkama i pojedincima iz te kategorije zasjati zvijezde.
I još kad bi se neko sjetio da digne na Net tih šest radova koji su nagrađeni u pomenutim katagorijama - obećavam da bih dao sve od sebe - jer sam siguran da bi autorima tih radova, uključujući i autora koji je polučio nagradu za Projekat godine, bilo drago da pročitaju iskren kritički sud o svojim radovima - bez obzira na predznak toga suda.
***
Kad dvije ili više individua iz naše branše osjete da je došlo vrijeme da, uz kratki espresso i kiselu, pretresu informacije vezano za činodejstvovanje ključnih aktera na našoj kvazi-arhitektonskoj kvazi-sceni - u središtu je drug Novica - u ulozi otjelotvorene Riječi Božje.
John 1:14, King James Version: “And the Word was made flesh, and dwelt among us, (and we beheld his glory, the glory as of the only begotten of the Father,) full of grace and truth.”
O Novici ipak više u narednom - ili u nekom od narednih brojeva...
( Borislav Vukićević )