Vlada dala saglasnost na novi Opšti kolektivni ugovor
Opšti kolektivni ugovor će važiti tri godine, a granski kolektivni ugovori se sa njim moraju zaključiti u roku od godinu dana. Kolektivni ugovori kod poslodavca usaglasiće se sa ovim kolektivnim ugovorom i granskim kolektivnim ugovorom u roku od šest mjeseci od dana donošenja granskih kolektivnih ugovora
Vlada je danas na elektronskoj sjednici dala saglasnost na novi Opšti kolektivni ugovor (OKU), saznaju "Vijesti" od izvora u izvršnoj vlasti.
Taj krovni akt, koji reguliše pitanje radničkih prava u Crnoj Gori, prihvaćen je jednoglasno.
Nakon saglasnosti Vlade, socijalni partneri Unija poslodavaca, Savez sindikata Crne Gore, Unija slobodnih sindikata i Vlada treba da potpišu OKU.
OKU će važiti tri godine, a granski kolektivni ugovori se sa njim moraju zaključiti u roku od godinu dana.
Kolektivni ugovori kod poslodavca usaglasiće se sa ovim kolektivnim ugovorom i granskim kolektivnim ugovorom u roku od šest mjeseci od dana donošenja granskih kolektivnih ugovora.
Šta piše u dokumentu
Vijesti imaju uvid u ovaj dokument, u kome je navedeno da je Opšti kolektivni ugovor kao opšti pravni akt zaključen 2014. godine, kao rezultat socijalnog dijaloga između Vlade Crne Gore, reprezentativnog udruženja poslodavaca i reprezentativnih organizacija sindikata na nivou Crne Gore.
"Imajući u vidu da je akt ograničenog trajanja koji je zaključen na određeno vrijeme, važenje istog je produžavano, i trenutno na snazi je kolektivni ugovor koji prestaje da važi 31. decembra 2022. godine. Pravni osnov za zaključivanje ovog kolektivnog ugovora proizlazi iz odredaba Zakona o radu, kojim je propisano da se istim mogu utvrditi veći obim prava i povoljniji uslovi rada od uslova utvrđenih zakonom. Naime, zakon dodatno apostrofira činjenicu da ukoliko kod poslodavca ne postoji kolektivni ugovor, kao i da ukoliko za neku granu djelatnosti ne postoji kolektivni ugovor, primjenjuju se odredbe Opšteg kolektivnog ugovora", piše u dokumentu.
Opseg primjene kolektivnog ugovora odnosi se na zaposlene koji rade na teritoriji Crne Gore, bilo kod domaćeg ili stranog pravnog lica, kao i na one zaposlene koji su upućeni na rad u inostranstvo od strane poslodavca koji ima sjedište u Crnoj Gori, na zaposlene u državnih organima, organima državne uprave, jedinicama lokalne samouprave i javnim službama.
"Naime, u odnosu na odredbe važećeg kolektivnog ugovora, odredbe Predloga opšteg kolektivnog ugovora primjenjuju se na zaposlene strance koji rade na teritoriji Crne Gore, kao i na preduzetnike. U odnosu na prava iz radnog odnosa propisana Zakonom o radu, ukazujemo da je odredbama novog kolektivnog ugovora ograničeno trajanje prekovremenog rada na 250 časova na godišnjem nivou, s tim što je propisano da se odredbama granskog i kolektivnog ugovora kod poslodavca može urediti na drugačiji način.
"U odnosu na pravo na korišćenje plaćenog odsustva, a imajući u vidu potrebu zaposlenih za stručnih usavršavanjem, odredbama kolektivnog ugovora propisano je da zaposleni ima pravo da odsustvuje sa rada 5 dana ukoliko treba da polaže stručni ispit koji je u vezi sa poslovima koje obavlja kod poslodavca, odnosno 2 dana ukoliko polaže ispit koji nije u vezi sa obavljanjem poslova kod poslodavca. Zarada i naknada zarade kao osnovno primanje zaposlenog isplaćuju se najkasnije do 15. u mjesecu za prethodni mjesec, s tim što se ostavlja mogućnost da se na granskom i na nivou poslodavca drugačije urede rokovi u kojima će se vršiti isplaćivanje zarade.
"Obračunska vrijednost koeficijenta kao jedan od elemenata za izračunavanje zarade utvrđuje se posebnim sporazumom, međutim ugovorne strane se obavezuju da do 31. decembra tekuće godine preispitaju obračunsku vrijednost, uzimajući u obzir opšti nivo zarada u zemlji, rast stope inflacije, kretanje potrošačke korpe, troškove života i promjene i njima, ekonomske faktore, uključujući i zahtjeve privrednog razvoja. Ovdje je potrebno istaći da ukoliko strane ne usaglase iznos obračunske vrijednosti, primjenjivaće se ona koja je bila usaglašena za prethodni period. Imajući u vidu izmjene finansijskih propisa, kao i primjene mjera nove poreske politike u odnosu na obračun zarada, koeficijenti utvrđeni opštim kolektivnim ugovorom su povećani u rasponu od 3,30, koliko iznosi za prvi nivo, odnosno podnivo 1 do 7 koliko iznosi za osmi nivo odnosno doktora nauka", piše u dokumentu.
Dalje se navodi da, što se tiče zarade pripravnika, iznos iste sa 80 odsto smanjen na 70 odsto zarade odgovarajuće grupe poslova, a kada su osnovi za uvećanje zarade u pitanju ukazuje se da je pored ranije važećih rada noću, rada na dan državnih ili vjerskih praznika, prekovremenog rada, isti prošireni za rad nedjeljom i to 80 odsto po času najmanje i za dvokratni rad 10 odsto po času najmanje.
"Navedeno je propisano posebno iz razloga što je nedjelja shodno odredbama Zakona o radu neradan dan, međutim poslodavac koji ne može da obezbijedi zaposlenom taj dan kao neradan dužan je da mu obezbijedi drugi dan u nedjelji. Imajući u vidu socijalni značaj kao i potrebe zaposlenih, kroz socijalni dijalog uređeno je pitanje uvećanja zarade za rad nedjeljom. Međutim, imajući u vidu prirodu rada pojedinih djelatnosti čije poslovanje zahtijeva rad nedjeljom propisani su izuzeci za one zaposlene koje rade u tirnusima, kao i zaposlene koje rade u hotelijerstvu i javnom prevozu putnika. Takođe, u odnosu na uvećanje zarade za vrijeme dvokratnog rada, a isto imajući u vidu činjenicu da određene djelatnosti zahtijevaju dvokratan rad koji se utvrđuje na osnovu fonda časova, ovim zaposlenima ne pripada pravo na uvećanje zarada po ovom osnovu. Kao posebna novina propisana odredbama ovog kolektivnog ugovora jeste da osnovi po osnovu kojih je uvećana zarada ne ulaze u obračun minimalne zarade, već se na istu obračunavaju. To je navedeno iz razloga diskriminacije onih zaposlenih koji su radili noću, za vrijeme praznika, a primali bi istu zaradu kao oni zaposleni koji nijesu, a to je iznos minimalne zarade zagarantovan Zakonom o radu od 450 eura", piše u dokumentu.
Takođe, pripravnost je uvedena kao osnov za uvećanje zarade, što do sada nije bilo propisano odredbama ovog kolektivnog ugovora. Zarada po osnovu pripravnosti uvećava se za svaki čas proveden u istoj u visini 10 odsto cijene časa utvrđene prema osnovnoj zaradi tog zaposlenog. Pripravnost kao takva propisivaće se aktom poslodavca, odnosno aktom Vlade za zaposlene u javnom sektoru, s tim što je trajanje iste ograničeno na 10 dana u mjesecu, ukoliko nije drugačije utvrđeno granskim, kolektivnim ugovorom kod poslodavca ili aktom Vlade Crne Gore.
"U odnosu na trajanje kolektivnog ugovora, propisano je da se isti zaključuje na period od 3 godine, kao i da se stručna tumačenja i mišljenja u vezi sa primjenom istog daju Odbora za praćenje, primjenu i tumačenje Opšteg kolektivnog ugovora, sačinjenog od predstavnika potpisnika ovog ugovora", piše u dokumentu.
( Marija Mirjačić )