Poklon uz štampano izdanje Vijesti: Još danas šansa za besplatne muzejske ulaznice

Još danas imate šansu da uz štampano izdanje Vijesti dobijete ulaznice i besplatno posjetite sve muzeje i galerije JU Narodni muzej Crne Gore na Cetinju.

Akcija je organizovana u saradnji sa Ministarstvom kulture i medija.

Tokom svog istraživanja cetinjskih muzeja, jedan od najvrjednijih eksponata na koji će posjetioci naići je ikona Bogorodice Filermose, koja se smatra najstarijom sačuvanom slikom Bogorodice i jedna je od tri najpoštovanije hrišćanske relikvije.

Po legendi naslikao ju je jevanđelista Luka polovinom prvog vijeka, dok istorijski izvori ukazuju da su 1395. godine vitezovi Jovanovci ikonu donijeli na ostrvo Rodos i smjestili je u crkvu na brdu Filermos, po čemu je i dobila naziv. Tokom istorije više puta je premještana, a od 1941. godine, ikona se nalazi u Crnoj Gori, odnosno od 2002. godine u Narodnom muzeju, u Plavoj kapeli. Pored duhovne, ikona Bogorodice Filermose, posjeduje izuzetnu umjetničku vrijednost. Bojeni sloj i reprezentativni zlatni okov ukrašen floralnom ornamentikom i dragim kamenjem predstavljaju remek-dijelo umjetnosti.

Sljedeće zanimljivo odredište svakako je dvor-Muzej kralja Nikole, u kojem su izložene najreprezentativnije zbirke i muzejski predmeti koji se vezuju za period njegove vladavine. Od 46 zakonom zaštićenih kulturnih dobara među kojima su brojne zbirke izdvaja se Zbirka crnogorskih barjaka - zastava.

Muzej kralja Nikole osnovan je 1926. godine u dvorcu kraljevske porodice Petrović Njegoš. Muzej kralja Nikole objedinio je fondove Vojnog i Nacionalnog muzeja, ustanove osnovane u 19. vijeku, kao i cijelu sačuvanu kolekciju predmeta iz crnogorskih kraljevskih rezidencija. Stalna izložba muzeja zamišljena je kao rekonstruisana unutrašnjost kraljevske palate, koja prikazuje široku lepezu predmeta povezanih sa dinastijom PetrovićarhivaNjegoš. U bogatoj kraljevskoj biblioteci nalaze se i primjerci knjiga koje je izdala štamparija Crnojevića - prva knjiga štampana među Južnim Slovenima - Oktoih prvoglasnik, štampan na Cetinju 1493. godine.

Najstariji je Danilov alaj-barjak (inv. br. 3195), nastao 1857-1858. godine, pred Grahovačku bitku, kada je knjaz naredio da se izradi “barjak sve crnogorske vojske i bješe postavio za njega barjaktara crnogorskog Maša Mijatova Kustudiju s Njeguša”. Na crvenom polju, obrubljenom kratkim zlatnim resama, prikazan je bijeli dvoglavi orao u poletu sa zlatnim lavom ispod. Zlatne boje su kruna nad glavama orla, ćirilični inicijali “DI” na prsima, skiptar u desnoj, okov i krstić na tamnoplavom šaru u lijevoj kandži, kao i orlovski kljunovi i kandže.

U zbirci se čuva stotinaška zastava (inv. br. 3196) iz crnogorsko-turskog rata 1862. godine. To je tradicionalni krstaš-barjak – bijeli krst na crvenom polju sa širokim bijelim obrubom.

Među nekoliko sačuvanih četnih barjaka, samo se za jedan može sa sigurnošću tvrditi da je iz vremena Veljeg rata (1876-1878.). To je čuvena kuršumima izrešetana vučedolska zastava (inv. br. 3197), koja je po impozantnom broju puščanih proboja plijenila pažnju ne samo na Cetinju, već i u Londonu, gdje je izlagana na izložbi balkanskih zemalja 1907. godine. Pravougaonog je oblika sa jednim licem.

Vojnički barjaci, kako su najčešće nazivane četne zastave, imali su i svoju nevojničku funkciju. Kod svih zvaničnih državnih svetkovina, upotrebljavane su u velikom broju da upotpune svečarski dekor (prilikom primanja pravoslavlja Jute Meklenburg Strelic, supruge prestolonasljednika Danila, u dane proslave jubileja vladavine kralja Nikole 1910).

Dvije crnogorske zastava identifikovane su kao bataljonske. Jedna je pripadala Cucko-ćeklićkom bataljonu (inv. br. 3201), a druga je model crnogorske bataljonske zastave (inv. br. 3246), izrađena u specijalizovanoj fabrici Ane Pukalović u Trstu.

Šest zastava (inv. br. 3205, 3206, 3208, 3209, 3248 i 3249) iz dvorske zaostavštine vođene su u starim inventarskim knjigama kao dvorske. Zajedničko za sve je bijelo oivičeno crveno polje sa crnogorskim grbom po sredini, islikanim ili štampanim sa samo jedne strane. Sve su velikih dimenzija.

Jedna trobojka (crveno-plavo- bijela) zastava sa grbom na srednjem polju vodi se kao “alajbarjak Vrhovnog komandanta kralja Nikole” (inv. br. 3204). Zastava je zaista svečane forme i sa tri strane je oivičena zlatnim gajtanom sa resama. Dvoglavi orao je bijele, lav i sve parafernalije, sem plavog šara, žute boje. Upadljiva je heraldička neispravnost - lav je okrenut na lijevu stranu. Ovakva greška ne pojavljuje se ni na jednoj drugoj crnogorskoj zastavi s grbom.

U zbirci se čuvaju dvije crveno-plavo-bijele trobojke sa grbom. To su, pored alaj barjaka, jedine sačuvane zastave te vrste. Jedna, prema riječima poklonodavca Pera Šoća, uglednog političara i publiciste, “je od onih koje je izrađivala Crnogorska vlada za vrijeme boravka u Francuskoj u Prvom svjetskom ratu (inv. br. 3251), a druga je poklon Miloša Rašovića (inv. br. 3250).

Sačuvana je crnogorska pomorsko-trgovačka zastava (inv. br. 3210), crveno-plavo-bijela trobojka, razmjera 1:3, sa horizontalno postavljenim poljima od kojih srednje, plavo ima po sredini crnogorsku krunu sa ćiriličnim inicijalima “NI” ispod.

Ističemo da su u staroj knjizi inventara III, spisak IV, pod br. 5 zavedene tri dvorske zastave.

( Vijesti online )