Kolašinke sve manje žele u politiku ili im se sve manje pruža šansa

Sudeći prema sastavu novog saziva lokalnog parlamenta, Kolašinke sve manje žele u politiku ili im se sve manje pruža šansa za taj oblik angažovanja.

Od 31 odborničkog mjesta, u aktuelnom sazivu Skupštine opštine (SO), samo sedam su žene. Od po devet odbornika pokreta Zajedno gradimo Kolašin i koalicije Demokrata i Ujedinjene, tek po dvije su žene. Među četiri odbornika Demokratskog fronta (DF) jedna je žena, koliko ih ima i Evropa sad i Socijalistička narodna partija (SNP), koje su osvojile po tri manadata. Dva predstavnika Grupe birača i jedan GP URA, takođe, su muškarci.

To je značajno manje odbornica u odnosu na prethodne četiri godine, kada ih je bilo 12. Sastav izbornih lista za lokalne izbore, koji su održani 23. oktobra, jasno je nagovijestio da će u manje od četvrtine zakonodavne vlasti biti žene. Od sedam izbornih lista na čelu samo jedne (Zajedno gradimo Kolašin) bila je žena, a samo dvije liste (Evropa sad i URA) su ispoštovale minimalnu zakonom određenu kvortu. Naime, prema Zakonu o izbor odbornika na izbornim listama je moralo biti 30 odsto kandidatkinja manje zastupljenog pola. Činjenica da većina političkih partija to nije ispoštovala, prošla je ispod radara Opštinske izborne komisije (OIK).

Slično je bilo, pokazala je tokom predizborne kampanje analiza Centra za demokratsku tranziciju (CDT), i u Bijelom Polju, Žabljaku, Plužinama i Baru.

Da li Kolašinke zaziru od političkog angažovanja ili njihove partijske kolege nemaju dovoljno senzibiliteta da im pruže jednake šanse tokom političke utakmice, teško je odrediti. U većini opštinskih odbora stranaka, koje su učestvovale u posljednjim lokalnim izbornima, tvrde da im je jako teško bilo nagovoriti žene da uopšte budu na listama.

Doskorašnja predsjednica Opštine i nositeljka izborne liste pokreta Zajedno gradimo Kolašin, Marta Šćepanović za “Vijesti” objašnjava da je mnogo razloga za takvo stanje. Kolašin, kaže ona, nažalost, nije izuzetak, već je slično stanje širom Crne Gore.

”U Kolašinu ima divnih, obrazovanih, radnih žena, koje na najbolji način obavljaju posao, bilo da su profesorice, direktorice, doktorice, frizerke, poljoprivrednice ili da se bave turizmom… One bi svojim radom dale veliki doprinos razvoju lokalne zajednice. Imam utisak da zbog sveukupnog političkog ambijenta, gdje je politika postala posao gdje će, iznoseći stavove sa kojima se drugi ne slažu, biti izložena riziku obračuna na primitivan način i gdje će sigurno biti izložene napadima bilo koje vrste, a da institucije neće reagovati. Žene, imam utisak, iz tog razloga najviše ne žele da se bave politikom i da izlože svoje porodice i sebe tome”, objašnjava Šćepanovićeva.

Ona kaže i da veliki uticaj ima “patrijahalne politička kultura, u kojoj se podrazumijeva da muškarci dominiraju političkim prostorom”. U malim sredinama, smatra ona, “to više dobija na značaju i teže se mijenja”. Sagovornica “Vijesti” kaže da je imala iskustvo kada je nastojanje da jedna ugledna poljoprivrednica bude na listi Pokreta, osujećen stereotipnim komentarom o tome “gdje je mjesto ženi”.

Iako su od devet odbornika koalicije Demokrate i Ujedinjena, samo dvije žene, Zorana Bakić kaže da njena stranka pruža jednake šanse za oba pola. Ona je bila odbornica i u prošlom sazivu SO i tvrdi da je u Demokratskoj Crnoj Gori prepoznala “mogućnost slobode izražavanja i napretka i mogućnost da svaki pojedinac i pojedinka slobodno iznesu svoje mišljenje i na taj način aktivno učestvuje u donošenju odluka”. Ipak, odbornica Demokrata, ocjenjuje i da njene sugrađanke zaziru od politike “zbog preovlađujućeg stereotipnog stave da su muškarci lideri, ali i niskog stepena razumijevanja i podrške najbliže okoline”.

”U političkoj partiji kojoj pripadam sam naučila i da treba kao pojedinka da učim iz različitosti i da ljude ne dijelimo po tome koje su vjere, nacionalnosti, pola, već da zajedno radimo na stavarnju pravednog društva. U Demokratama sam uvijek imala podršku da se još snažnije borim za bolje i pravednije društvo, u nadi da ću doprinijeti promjenama. Borim se protiv fraze: “šta ja kao pojedinac mogu uraditi, ništa”. Kad takav način razmišljanja promijenimo, shvatićemo koliko zaista i možemo doprinijeti, a zahvaljujući tome i da se izborimo za vrijednosti u koje vjerujemo. Želim da ohrabrim žene da slobodno uzmu učešća u političkom životu, i da su, evo, recimo, vrata Demokratama podjednako otvorena i za žene i za muškarce”, tvrdi Bakić.

Partije koje su osvojile vlast u Kolašinu (Demokrate, DF, Evropa sad, SNP, URA i Ujedinjena Crna Gora), imaće priliku za “popravni”, kad je riječ o ravnopravnom tretiranju svojih partijskih koleginica prilikom formiranja izvršne vlasti. Zasada je izvjesno da će na četiri najvažnije funkcije u lokalnoj samoupravi - predsjednik i dva potpredsjednika Opštine i predsjednik SO, biti ili su već izabrani muškarci.

Kolašin je samo dva puta do sada imao predsjednicu opštine. Na toj funkciji od 2014. do 2018. godine bila je Željka Vuksanović (Socijaledmokratska partija), a na čelu izvršne vlasti bila je Marta Šćepanović. Kolašinke nikada nijesu dobile priliku da budu potpredsjednice opštine ili predsjednice lokalnog parlamenta. Međutim, u izvršnoj vlasti, za vrijeme mandata Vukasnovićeve, preovlađivale su žene, a u prošlom mandate bile su na čelu dva, od četiri sekreterijata, Centra za kulturu, određeni period na čelu Komunalne policije i na mjestu glavne adminstratorke.

( Dragana Šćepanović )