Raportira se samo svojim građanima

Posjeta funkcionera Demokratskog fronta (DF) Skupštini Srbije nije sporna, ali jeste nastup u njoj u svojstvu čelnika crnogorskih opština i lokalnih parlamenata, pa je stoga neprihvatljivo da je koriste za polaganje računa bilo kome osim građanima koje predstavljaju.

To je “Vijestima” kazao teoretičar politike Predrag Zenović, komentarišući učešće lokalnih funkcionera iz redova DF-a sredinom decembra na sjednici Odbora za dijasporu i Srbe u regionu Skupštine Srbije, gdje su, između ostalog, predstavili rezultate koje su ostvarili po dolasku na vlast.

Sjednici na kojoj se razgovaralo o položaju i perspektivi Srba u Crnoj Gori, prisustvovali su predsjednici opština Nikšić, Berane i Mojkovac, Marko Kovačević, Vuko Todorović i Vesko Delić, te šefovi skupština u Danilovgradu, Herceg Novom i Tivtu, Velimir Đoković, Ivan Otović i Miljan Marković.

Delić i Todorović saopštili su na sjednici da su vratili trobojke u kabinete i grad, Otović je rekao da je Herceg Novi uvijek imao “jasan predznak srpskog grada” i da su uvijek gledali na Srbiju kao maticu, dok je Đoković predložio da se na nekoj od narednih sjednica sretnu s predstavnicima Srba iz drugih država.

Kovačević je istakao da Srbi u Crnoj Gori imaju poseban sentiment prema Knjaževini i Kraljevini Crnoj Gori, i da su shvatili da današnja Crna Gora nije ta država, već da većinu elemenata koji su im bili značajni iz prošlosti ima Srbija.

Zenović navodi da dobrosusjedski odnosi u regionu podrazumijevaju i saradnju dijaspora i matica, i da to nije sporno, ali da jeste svojstvo u kom su predstavnici DF-a prisustvovali sjednici u Beogradu.

Objašnjava da su lokalne samouprave izraz evropskog, emancipatorskog odnosa prema centralnoj, nacionalnoj vlasti, ukorijenjen u dugoj tradiciji autonomije i slobode gradova, i da je zato neprihvatljivo bilo šta što može da liči na polaganje računa, odnosno da predstavnici lokalne vlasti izvještavaju bilo koga osim građane tih opština.

”Saradnja lokalnih samouprava je dobra, u evropskom kontekstu je sve više prekogranična, projektna i putokaz razvoja evropskog identiteta i evropske ideje, ali favorizovanjem saradnje koja je isključivo etnonacionalna može se narušiti osjećaj jedinstva koji svaka država mora da posjeduje da bi se suočila s problemima i izazovima jedne političke zajednice”, ističe Zenović.

Kaže da ne misli da se posjetom ili izrečenim porukama urušio ugled države ili opština, ali dodaje da vjeruje da se funkcionerima nameće obaveza da zbog toga daju opravdanje skupštinama i sugrađanima.

Upitan kako objašnjava to što su u Beogradu bili isključivo funkcioneri DF-a, sagovornik odgovara da vjeruje da je to u skladu s politikom i programom tog političkog saveza.

”U prvom redu Nove srpske demokratije. Legitimno je da kao nacionalna partija Srba u Crnoj Gori budu u posjeti koja se odnosi na srpsku dijasporu, ali kao predstavnici te političke grupacije i pripadnici srpskog naroda u Crnoj Gori”, podvlači Zenović.

Politički analitičar iz Beograda Cvijetin Milivojević kazao je “Vijestima” da je dolaskom na vlast Srpske napredne stranke (SNS) Aleksandra Vučića institucionalna saradnja sa Srbima u susjedstvu, preko Skupštine dijaspore i Srba u regionu, potisnuta u drugi plan, i da je SNS krenuo da “po vertikali i horizontali” sarađuje direktno s nekim poličarima ili partijama.

To je, prema njegovim riječima, pogotovo slučaj u Crnoj Gori.

”Tako se u jednom trenutku javnosti u Srbiji nametnula priča da imate dva političara iz Crne Gore koji zapravo predstavljaju sve Srbe u Crnoj Gori. Tako je spinovana priča. Očigledno je da ta politika koja je imala dobru namjeru, da Srbija vodi računa o kulturnim, nacionalnim i drugim pravima svog naroda koji živi u drugim državama, otišla u nešto drugo, u jednu vrstu politiziranja. Tako smo mogli da gledamo kako neki političari iz Crne Gore dolaze u Srbiju da pred izbore daju podršku Vučićevoj partiji. Takođe smo vidjeli da ta pomoć koja ide prema Srbima u regionu, faktički ide prema strankama koje su bliske SNS-u”, podvukao je Milivojević.

Na poruke lokalnih funkcionera burno su reagovali iz opozicionih Demokratske partije socijalista (DPS), Socijaldemokrata (SD) i Socijaldemokratske partije (SDP), ocjenjujući da je posrijedi rušenje ustavnog sistema i narušavanje teritorijalnog integriteta države, i da su funkcioneri DF-a pokazali vazalski odnos i pokušali narod u Crnoj Gori da predstave kao narod s kompleksom niže vrijednosti.

DPS je najavio inicijativu za smjenu šest čelnika crnogorskih opština koji su, kako su kazali iz te partije, “neprimjerenim, podaničkim stavom u državnoj instituciji Srbije zloupotrijebili javnu funkciju”. Iz DPS-a su rekli da je Klub odbornika Evropski tim za Nikšić već podnio lokalnom parlamentu predlog za razrješenje predsjednika te Opštine Kovačevića.

S druge strane, Kovačević je najavio da će podnijeti tužbu protiv odbornika DPS-a i članova nikšićkog odbora te partije za povredu slobode izražavanja nacionalne i etničke pripadnosti.

Iz SDP-a su pitali Demokrate, Građanski pokret URA i Pokret Evropa sad da li će hitno pokrenuti pitanje odgovornosti i razriješiti one koji “s budžeta Crne Gore očigledno služe interesima i podnose izvještaje drugoj državi”.

Predsjednik Opštine Tivat Željko Komnenović (Narod pobjeđuje), rekao je “Vijestima” da ne vidi ništa sporno u činjenici da je šef tamošnjeg parlamenta Marković učestvovao u radu Odbora u Beogradu. Marković je inače 13. decembra izdao saopštenje za javnost o tome.

”Lično u tome nisam učestvovao, niti sam pozivan na sjednicu, pa stoga ne vidim razlog da nešto posebno u vezi toga komentarišem. Ukoliko g. Marković smatra da tim učešćem doprinosi boljitku svih građana koje kao funkcioner Opštine Tivat predstavlja, a među kojima su i ljudi koji glasaju DF, u tome ne vidim ništa posebno problematično. Ovo tim prije što su do sada i brojni drugi crnogorski javni funkcioneri iz redova nekih drugih naroda učestvovali u radu sličnih tijela parlamenata i vlada susjednih država, pa to niko do sada nije posebno problematizovao”, istakao je, dodajući da bi se kao čelnik Tivta odazvao da sličan poziv dobije od, na primjer, Sabora Republike Hrvatske, jer u Tivtu živi veliki broj građana hrvatske nacionalnosti.

”Vijesti” su komentar na ovu temu pokušale da dobiju i od funkcionera Demokrata koji su u koaliciji s DF-om, ali su oni uputili na jučerašnje saopštenje poslanika Dragana Krapovića, koji je rekao da je njemu i Demokratama matica isključivo Crna Gora.

”Crna Gora je naša otadžbina, naša kolijevka i naš grob, a sa svim našim susjedima, a na prvom mjestu sa Srbijom, želimo da gradimo prijateljske i bratske odnose, kao što to činimo decenijama i vjekovima gradeći porodične, rodbinske, kumovske i drugarske veze između građana naših prijateljskih i bratskih zemalja”, poručio je.

Funkcioneri koji su se našli na udaru javnosti, oglasili su se saopštenjima.

Delić je juče poručio da je “orkestriran, ali bezuspješan napad poslanika bivšeg režima i njima bliskih medija”, pokazao nastavak negativnog djelovanja onih koji žele da ljude u Crnoj Gori diskriminišu po osnovu nacionalne pripadnosti, u ovom slučaju, srpskom narodu.

Naveo je da je većina medija iz Crne Gore i Srbije ispratila sjednicu koja se održala prije skoro mjesec, ali da su tek prekjuče krenuli “histerični ispadi Đukanovićeve intelektualne kvazielite”.

”Jako je bitno da plaćenička kvazielita iz redova DPS-SD-SDP prihvati da je vrijeme progona, šikaniranja i zastrašivanja prošlost, te da su srpski narod i njihovi predstavnici u Crnoj Gori istrajni u namjeri da nastave proces oslobađanja i ukidanja svih oblika ideoloških diskriminacija”, dodao je.

Kovačević je preksinoć istakao da reakcija na vijest staru skoro mjesec, koju niko nije krio, ukazuje na jasno djelovanje onih koji žele da ljude u Crnoj Gori diskriminišu po osnovu nacionalne pripadnosti srpskom narodu. On je na Fejsbuk nalogu 13. decembra objavio da je prisustvovao sjednici.

Čelnik nikšićke Opštine naveo je da oni koji posjetu Beogradu kritikuju “na ove ogavne načine”, imaju istu svijest i namjere “kao i oni koji su pokušali da ubiju srpskog dječaka na Kosovu i Metohiji za Božić”.

Opština Nikšić je krajem 2021. godine dobila o Srbije dva miliona eura pomoći za rekonstrukciju ulica, uređenje kvartova, parkova...

Osim funkcionera DF-a, sjednici u Beogradu prisustvovali su i bivši poslanik tog saveza Emilo Labudović, predsjednik Srpskog nacionalnog savjeta Momčilo Vuksanović, urednik portala IN4S Gojko Raičević...

Sjednicu je vodila predsjednica Odbora Milica Đurđević Stamenkovski, iz desničarske partije Zavetnici, koja je ocijenila da srpski narod u Crnoj Gori “već dugo živi teško”, da rukovodstvo Srbije poštuje suverenitet Crne Gore, ali da ne mogu da prihvate da je “naš narod u Crnoj Gori u inostranstvu”.

Zenović: Politički uticaji neprihvatljivi

Na pitanje šta je interes Srbije sa sjednicama nalik spornoj, Zenović odgovara da sve države koje pate od “trijanonskog sindroma” imaju potrebu da djelovanjem matice utiču na svoju nacionalnu dijasporu.

”Posebno u kontekstu rješavanja kosovskog pitanja, odnosa Prištine i Beograda, koje ide ka nekom svom epilogu, potreba Srbije za konsolidacijom nacionalnog korpusa postaje snažnija i kao unutrašnja legitimacija, i kao spoljnopolitička strategija. Vjerujem da su kulturna i ekonomska saradnja legitimni oblici političkog djelovanja matice i da mogu samo doprinijeti boljim odnosima u regionu. Politički uticaj, međutim, s koje god adrese dolazio - nije ni demokratski, ni legitiman, ni prihvatljiv”, naglašava on.

Ćutanje o angažmanu Vuksanovića u Savjetu Vlade Hrvatske

Predsjednik Hrvatske građanske inicijative (HGI) Adrijan Vuksanović je kao odbornik, bivši poslanik i bivši ministar već dugi niz godina član Savjeta Vlade Republike Hrvatske za odnose s Hrvatima van Hrvatske. Na taj način on, iako je javni funkcioner, pomaže u kreiranju dijela politike vlade jedne strane države prema pripadnicima hrvatske manjine u Crnoj Gori.

Naime, prema propisima Hrvatske, Savjet njihove Vlade je savjetodavno tijelo “koje pruža pomoć Vladi u kreiranju i provedbi politike, aktivnosti i programa u odnosu na Hrvate izvan Republike Hrvatske”. Do sada niko na crnogorskoj javnoj sceni nije dovodio u pitanje učešće Vuksanovića kao javnog funkcionera u tom tijelu druge države.

Član Predsjedništva HGI-ja i predsjednik odbora te partije u Tivtu Ilija Janović bio je 2015. kandidat na izbornoj listi koalicije desničarskih stranaka u Hrvatskoj. Kasnije je bio i potpredsjednik Opštine Tivat.

( Nikola Dragaš, Siniša Luković )