INTERVJU Željko Dimić: Kao umjetnik imam obavezu da govorim istinu

Kada je sa 12 godina, tek tinejdžer iz Bosanske Dubice, Željko Dimić, poželio da postane glumac, možda je samo sanjao da će jednog dana glumiti u značajnim domaćim i inostranim ostvarenjima, eventualno stići i do Holivuda.

Do svoje 18. godine živi u rodnom mjestu, a onda odlazi u Beograd upravo sa ciljem da se upiše na glumu na Akademiji dramskih umetnosti. Nakon nekoliko bezuspješnih pokušaja 1992. godine odlazi u Švedsku, nakon toga i u Prag, a onda 1997. godine u Sjedinjenim Američkim Državama upisuje prestižni Li Strazberg Institut za film i pozorište, gdje je 2001. godine i diplomirao u klasi nagrađivanih profesora i značajnih glumaca kao što su: Majkl Margota, Den Grimaldi i Bobi Moresko.

Pred kraj studija glumi u filmu “3am” (Tri ujutru), debitantskom ostvarenju Spajka Lija i upisuje se u američko udruženje glumaca pod imenom Džek Dimič, kako ga je ranije prozvao Margota. Od tada do danas, poznati američki glumac porijeklom iz nekadašnje Jugoslavije, kako ga predstavljaju svjetski mediji, Džek Dimič, za sobom ima veliki broj zapaženih ostvarenja, među kojima su i uloge Amerikanaca, što Balkanci rijetko dobijaju. Dobio je veliki broj nagrada, a gledaoci ga prepoznaju po ostvarenjima kao što su: domaći “U ime sina” (In The Name Of The Son) iz 2007, a onda i “CSI”, 2Law & Order: SVU”, “Castle”, “Undercovers”, “Madam Secretary”, “Elementary”, “Chuck”, “Hawaii Five-O”, “Sleeper Cell”, “The Blacklist”, “Burn Notice and Lilyhammer”.

Jasan u tome kakve priče prihvata da svojim glumačkim sredstvima ispriča, koje uloge i zbog čega odbija, Dimić živi san dječaka koji je u njemu ostao i u razgovoru za “Magazin” kaže da se nada da će tako biti do kraja njegovog života...

Igrao je u filmu “Vera”, debitantskom dugometražnom igranom filmu Nedeljka Kovačića koji je premijerno prikazan prošle godine, a istoimena serija od deset epizoda očekuje se uskoro na televiziji. Dimić u filmu i seriji igra jednog od najupečatljivijih likova, dr Đorđa Roša, oficira Jugoslovenske vojske i pionira srpskog civilnog, sportskog i vojnog vazduhoplovstva, junaka Balkanskih ratova koji u osvit Drugog svjetskog rata upoznaje četvorostruku špijunku Veru Pešić. Prilikom premijere filma u podgoričkom bioskopu, Dimić je gostovao i poklonio se publici, i govorio o ulozi i filmu zasnovanom na istinitim pričama.

Uspješan završetak protekle godine najavljuje samo još veći uspjeh naredne, s obzirom na projekte u kojima je Dimić angažovan. Publika ga može očekivati u seriji “Beležnica” u režiji Miroslava Lekića, a slijedi i “posao njegovog života” kako je u jednom intervjuu opisao ulogu zapovjednika logora u filmu Lordana Zafranovića ”Zlatni rez - 42” koji cijenjeni reditelj snima prema scenariju Arsena Diklića, poznatom kao “Djeca Kozare”. Od tog projekta takođe će nastati i mini-serija iz šest nastavaka...

O svemu tome, Dimić govori za “Magazin”.

U popularnom filmu o Veri Pešić igrate možda sporednog, ali definitivno upečatljivog lika, takođe stvarnu ličnost, Đorđa Roša. Kazali ste i da Vam je to bilo zadovoljstvo i privilegija, a da li je, s obzirom na sve, bilo izazovno i kako je sve teklo?

Prije svega, moram istaći da sam bio veoma srećan kada su mi ponudili ulogu doktora Đorđa Roša koji je važna istorijska ličnost, obrazovan gospodin, poliglota, ali i vrlo bitan čovjek u životu Vere Pešić. Iskreno rečeno, nijesam mnogo znao o njemu prije nego što sam dobio ulogu, samo sam čuo i znao da je on postojao. No, nakon što sam dobio ulogu pristupio sam istraživanju, a to je nešto što svaki glumac radi, sa ciljem da što lakše i brže budem sposoban da uđem u njegove cipele i oživim ga pred kamerama. Za Veru Pešić sam čuo prije filma i znao sam šta joj se desilo u njenom nesrećnom životu. Međutim, kada dobijete ulogu, onda ulazite u temeljni proces rada na karakteru koji ide iz dana u dan i svodi se na stalno čitanje scenarija i na skupljanje informacija na svakodnevnom nivou.

Poznato je da volite istorijske priču, da li Vas je upravo to posebno privuklo i ovom ostvarenju?

Prvenstveno me je privukao scenario. U našem poslu, ja to govorim kao glumac, mislim da sve počinje njime i mislim da je scenario uvijek najvažniji. Kada dobijete materijal i kada nakon prvog čitanja shvatite da taj materijal mnogo vrijedi, onda je to ono najvažnije i ono što najviše zaintrigira i podstakne vas da kažete “da” tom scenariju i uzmete učešće u tom projektu. Kada sam pročitao scenario Nedeljka Kovačića i Kristine Đuković i kada sam vidio o kakvom se potencijalu radi, jednako i za film i za seriju, bio sam veoma srećan što ću biti dio tog tima i važne istorijske priče, koja je, naravno, umjetnički obrađena. Priča je dotjerana u scenariju, a nakon filma koji se i dalje prikazuje, može se očekivati i u formi televizijske serije koju će gledaoci, siguran sam, sa uživanjem gledati. Fascinacija kompletnom pričom, ali i likom Đorđa Roša kojeg igram, bila je presudna da učestvujem u svemu ovome.

Koliko ovakvi projekti zasnovani na istinitim događajima i likovima, podstiču gledaoce da saznaju više o ljudima koji su postojali i koji su i danas značajni, ali su nekako protokom vremena (p)ostali zaboravljeni?

Istorijske teme su enormno važne jer su edukativnog karaktera. Sjećam se da sam ja kao dječak volio istoriju i nijesam je učio samo iz udžbenika ili onih knjiga koje su bile dodatni materijal, već sam učio i iz filmova i knjiga... Sjećam se dobro da sam bio opsjednut ratnim filmovima, ne samo iz bivše nam Jugoslavije u kojoj sam odrastao, već i ratnim filmovima koji su dolazili iz inostranstva. Mislim da “Vera” i po tome ima veliki značaj - jer će da edukuje mlade ljude, da ih uči jednom vremenu i dobu u kojem je prava Vera živjela. Jedino što ne podržavam u filmovima koji se bave nekom istorijskom temom onda je to ako se radi o revizionizmu, što se često dešava... Posebno se u posljednje vrijeme ljudi bave istorijskom tematikom na revizionistički način, odnosno ne bave se činjenicama, i to je jedino gdje ja ne uzimam učešće i striktno odbijam takve projekte. Čim se istorijski fakti poklapaju sa onim što mi je ponuđeno da ja radim, baš kao recimo i film Lordana Zafranovića koji radim naredne godine, veliko je zadovoljstvo i privilegija učestvovati u tom projektu. Tako mi je zadovoljstvo uopšte ući u cipele ličnosti koja je stvarno postojala, što se meni do sada desilo u nekoliko navrata, od Nikole Tesle kojeg sam igrao dva puta, pa dalje...

Dio snimanja filma “Zlatni rez - 42”, radnog naziva “Deca Kozare” djelimično je završen, ali tek slijedi glavni dio. Više puta ste isticali da će to biti Vaša najznačajnija uloga, a projekat najznačajniji za područje u kojem se igra... Da li biste, pored toga, otkrili šta publika može očekivati?

Mi smo samo počeli snimanje, mislim da su snimljene svega dvije scene, a gro snimanja kreće od kraja aprila i trajaće do kraja avgusta ove godine. Svi oni koji će učestvovati u ovom projektu jedva čekaju taj period i veoma su uzbuđeni zbog svega, dodatno jer je priprema dugo trajala i jer se autor dugo mučio da uopšte dođe do faze realizacije tog filma.

Ovaj film će biti nešto o čemu ne bih govorio javno, iz prostog razloga jer ne bih želio da uskratim ljepotu gledanja filma za koji slobodno mogu reći da nastaje na jednom od najboljih scenarija koje sam pročitao u životu!

Često se filmovi toga tipa karakterišu kao propagandni, politički, huškački, pa nerijetko i kao isključivo nacionalni... Za ovaj film ih do sada nije bilo, ali su takve klasifikacije pratile neka druga ostvarenja, šta mislite o tome?

To je upravo ono o čemu sam maloprije govorio, a to se dešava kada se bavimo revizionizmom ili ako je tema istorijska, a zapravo služi kao politički pamflet... Meni se u Americi desilo tri puta da sam odbio filmove koji su tematikom smješteni u ovaj naš region i koji se bave sukobom u bivšoj Jugoslaviji, a rade ih stranci koji vidno drže stranu i čvrsto su upereni protiv jednog naroda. Bio taj narod moj ili ne, ja nikada u tome nijesam uzeo učešće, jer mislim da kao glumac i umjetnik imam obavezu da govorim istinu, ne samo kroz svoj lik, već i kroz projekte u kojima učestvujem i ne smijem sebi dozvoliti da budem iskorišćen kao nečiji politički pamflet. To se kasnije lako može obiti o glavu, a pritom, ne radi se samo o meni, već i o gledaocima. Ovaj film je poput otvorenih vrata za pomirenje u regionu i suživot svih naših naroda i narodnosti.

Može li se reći da su uloge koje ste spomenuli da su Vam nuđene i odbijali ste ih, donekle rezervisane za ljude koji potiču sa ovih prostora i rade u Americi, da naše domaće glumce tamo prati određeni stereotip?

Pa meni se tako nešto dešavalo sve do 2013. godine kada sam prvi put dobio ulogu čovjeka koji je rođen i odrastao u Americi. U pitanju je Rendi Torp (Randy Thorpe) u seriji “Hawaii Five-0”... Prije toga sam 14 godina radio Ruse, Ruse-Amerikance, Albance, Crnogorce, Rumune, Mađare i tako dalje... Ali, to je zapravo normalno, jer gdje god da radite, domicilno stanovništvo ima predrasude. Oni kada čuju moje prezime - Dimić, automatski mi se daje etiketa koju sam 14 godina imao i nosio, a to je da ne mogu da igram Amerikanca. Međutim, ja sam bio njihov student, zvanično američki glumac, ali sam uz pomoć svojih divnih profesora, pogotovo Li Dilan koja je radila sa mnom na korigovanju dijalekta (jer kada sam došao u Ameriku moj engleski je bio tipa: “rejn, trejn, tumorou, hau ar ju”, sa onim teškim i tvrdim akcentom, a kasnije uz njenu i pomoć drugih stručnih ljudi i uz ponavljanje samo jedne riječi od 800 do 1000 puta dnevno, to se ispeglalo), konačno sam 2013. godine dočekao da prvi put dobijem ulogu Amerikanca i onda se od tada to ponovilo još devet puta.

Da li ime Džek koje ide uz prezime Dimič/Dimić nešto mijenja kod njih?

Pa, iskreno, mijenja. To je bio savjet mog profesora Majkla Margote koji me je primio u klasu i koji šest mjeseci na prvoj godini nije mogao da mi izgovori ime. Svaki put kad bih izašao na scenu slijedilo je pitanje: “What’s your name?” - “Željko”; “What?” - “Željko”; “What?” - “Željko”; “What?” - “Željko”... I jednom je samo bilo: “You know what? From now, you’re Jack”, odnosno “Znaš šta, od ovog momenta ti si Džek”. Tako je i ostalo. I kad sam dobio prvi projekat sa Spajk Lijem u “3am” filmu na trećoj godini, registrovao sam se u njihovom sindikatu, za koji su neki vjerovatno i čuli “SAG-Aftra” i koji je vjerovatno najveći sindikat glumaca u svijetu. Pitali su me tada koje je moje scensko ime... U Americi je potpuno legalno i legitimno da imamo scensko i pravo ime. Tako sam ja svoje pravo ime Željko Dimić zadržao u svim dokumentima, ali kad gledate film i ili seriju, na kraju će pisati Jack Dimich.

Živite i radite na relaciji Amerika-Srbija ili Amerika-Balkan... Da li je teško balansirati život i karijeru tamo i ovdje, da li se i koliko razlikuje?

To me često pitaju, međutim odgovor je vrlo jednostavan. Ja sam imao sreću ili nesreću kada sam bio mali da sam bio hiperaktivno dijete. Tako i danas ja malo spavam a mnogo živim i mnogo radim i to mijenjanje kontinenata mi ne predstavlja nikakav problem. Recimo, tokom 2022. godine sam devet puta bio na relaciji Evropa - Amerika što mi nimalo ne smeta jer mnogo volim posao koji radim. Taj dječak iz Bosanske Dubice koji se zove Željko Dimić kada je u12. godini prvi put pomislio da možda može da bude glumac kada odraste, i dan-danas živi u meni i ne dozvoljava mi da se umaram, a kamoli da se žalim na svoj posao, jer bi me onda definitivno pitao: “A što se onda ne baviš nečim drugim?” i ne bi mogao to razumjeti.

Znači Vi živite svoj dječački san?

Tako je, živim ga i dalje i nadam se da će tako biti sve do momenta kada ću napustiti ovu divnu planetu.

Osnovno pravilo na setu je: Gledaj svoja posla

Jednom prilikom ste izjavili da je glumac uvijek “radnik najamnik”. Šta bio to značilo danas i kakva je danas uloga glumca?

O svemu tome ja mogu govoriti samo u svoje ime. Imao sam sreću da četiri godine na Li Strazberg institutu učim od vrhunskih ljudi koji su me školovali da se bavim ovim poslom. Što kaže Den Grimaldi kojeg ste gledali u seriji “The Sopranos”, a koji je bio moj profesor tehnike 2, “Just mind your own business”, odnosno “Gledaj svoja posla”, što je glavno pravilo na setu)... Ja sam tako učen, učen sam da služim svom liku i karakteru, a koji služi projektu koji radite vi ili neko drugi. Sve ostalo je za mene manje bitno.

Mišljenja sam da kada svako radi svoj posao, u kompleksnom projektu koji se zove film ili televizijska serija, tek onda to funkcioniše, postoji i ima neku vrijednost. Kako kaže moja profesorka pokreta Irma Sandrej: “Nositi na glavi šešir koji vam ne stoji, dosta je rizično u profesiji koja se zove gluma”. Na primjer, ja do sada nikada nijesam režirao i nikada ništa nijesam napisao. Ne hvalim se time, tako je vjerovatno jer nemam dovoljno talenta ili sposobno za te stvari, ali kad savladam ovaj zanat u potpunosti, a i dalje ga savladavam nakon više od 20 godina rada, možda nešto i napišem ili režiram, ako uopšte zaslužim.

Djeluje da je to izvijesno...

Radim na tome. Hvala Vam na tome i hvala na ugodnom razgovoru.

( Jelena Kontić )