Tromboembolija rizičnija za žene s dijabetesom
To je rezultat istraživanja koje su radili Medicinski univerzitet u Beču i naučni tim Complexity Science Hub, čija je studentkinja doktorskih studija i dio naučnog tima i Bjelopoljka Elma Hot Dervić
Žene sa dijabetesom imaju veći rizik za vensku tromboemboliju od muškaraca. Taj rizik veći je kada je žena u perimenopauzi, periodu koji prethodi menopauzi.
To je rezultat istraživanja koje su radili Medicinski univerzitet u Beču i naučni tim Complexity Science Hub, čija je studentkinja doktorskih studija i dio naučnog tima i Bjelopoljka Elma Hot Dervić.
Sagovornica “Vijesti” nakon zaršenih magistarskih studija na Elektrotehničkom fakultetu Univerziteta Crne Gore nastavila je usavršavanje u oblasti nauke o kompleksnim sistemima i podacima. Široj javnosti u Crnoj Gori poznata je po razvoju pametnog uređaja za monitoring pčela 2016. godine. Tako je i došla u Beč, gdje je startap beeand.me proglašen za najbolju inovaciju na svijetu na World Summit Award. Kako je ranije ispričala za medije, shvatila je da je startap udaljava od prve ljubavi - nauke, nakon čega upisuje doktorske studije.
Posljednje četiri godine, priča ona za “Vijesti”, najviše je radila na medicinskim projektima u saradnji sa medicinskim doktorima sa Medicinskog univerziteta u Beču, pored ostalog analizirali su i uticaj koronavirusa na zemlje širom svijeta. Kao rezultat te saradnje, Elma i saradnici objavili su više radova u prestižnim naučnim časopisima.
Tokom istraživanja o uticaju dijabetesa na razvoj venske tromboembolije, pojašnjava ona, analizirani su podaci 180.034 pacijenta.
”Naučni tim Complexity Science Huba i Medicinskog univerziteta Beča analizirao je 180.034 pacijenata koji imaju dijagnozu dijabetesa i našao dokaz da žene imaju veći rizik za vensku tromboemboliju od muškaraca - naročito tokom perimenopauze”, kazala je Hot Dervić “Vijestima”.
Prema njenim riječima, da bi se utvrdio rodno specifičan uticaj dijabetes melitusa na rizik od VTE, tim je ispitao skup podataka zasnovan na cijeloj populaciji.
”Sa oko 45 miliona zapisa podataka pokriveni su sve hospitalizacije u Austriji u periodu od 2003. do 2014. godine. Od 180.034 pacijenata sa dijabetesom, 70.739 su bile žene, a 109.295 muškarci”, pojasnila je Hot Dervić.
U zvaničnoj objavi rezultata analize, Karola Dajšinger sa Medicinskog univerziteta Beča pojasnila je da venska tromboembolija obuhvata dvije kliničke slike - duboku vensku trombozu i emboliju plućne arterije, te da je druga opasna komplikacija tromboze.
”Uobičajeno, rizik od razvoja venske tromboembolije približno je isti kod oba pola”, objašnjava Dajšinger.
Istraživači pojašnjavaju i da je poznato da je dijabetes melitus, hronična bolest koja pogađa više od osam procenata svjetske populacije, faktor rizika za VTE.
”U našoj studiji ponovo smo otkrili 1,4 puta veći rizik od VTE kod pacijenata sa dijabetes melitusom nego u kontrolnoj grupi bez dijabetes melitusa”, kaže Hot Dervić.
Istraživanje je, kako je dodala, pokazalo i da je rizik za vensku tromboemboliju kod žena sa dijabetesom 1,52 puta veći nego kod žena bez dijabetesa, da je kod muškaraca taj rizik povećan 1,3 puta.
Kod žena se taj rizik, pokazala je analiza, posebno povećava nakon 40 godina starosti i svoj maksimum ima između 50 i 59 godina starosti, gdje je rizik, prema rezultatima objavljenim u studiji u Diabetes Research and Clinical Practice, 1,65 puta veći.
Upravo je, kaže Hot Dervić, rodni aspekt ono što je novo u studiji koju je radio tim čiji je i ona član.
”Dok tradicionalne metode liječenja samo djelimično uzimaju u obzir rodno specifične razlike u brojnim bolestima, zahvaljujući velikim istraživačkim naporima i analizama velikih podataka, o tome danas znamo mnogo više”, kaže Hot Dervić.
Kao rezultat, kako je rekla, te razlike mogu se detaljno analizirati i tretmani se mogu prilagoditi u skladu sa tim.
Studiji su prethodile još dve studije koje su se bavile rodno specifičnim razlikama pacijenata sa dijabetes melitusom u ekspresiji depresije s jedne strane i Parkinsonove bolesti s druge strane. I tu su, pojašnjava Hot Dervić, nađene značajne rodno specifične razlike.
Autori studije navode da su njihovi nalazi važan korak ka prevenciji.
”Naši nalazi sugerišu da žene sa dijabetes melitusom treba pažljivije pratiti u pogledu razvoja VTE, posebno tokom perimenopauze”, navela je Aleksandra Kaucki Viler sa Medicinskog univerziteta Beča, ujedno i autorka studije.
Kako je rekla, rezultati do kojih su došli još jednom su pokazali da se biološka prednost žena, posebno za vaskularne komplikacije u slučaju dijabetesa, smanjuje i da se njihov rizik dodatno povećava sa padom estrogena u menopauzi.
”Još više razloga za intenzivno liječenje svih faktora rizika u mlađem uzrastu”, poručuju autori studije.
Dodaju i da su, da bi se ova rodno specifična korelacija između dijabetesa i VTE mogla još detaljnije zabilježiti, potrebne su analize koje istražuju uzroke relativnog povećanja rizika.
”Ovo bi bio važan korak ka prevenciji VTE kod pacijenata sa dijabetesom, posebno ako su u pitanju žene”, rekla je Hot Dervić.
( Damira Kalač )