Država 10 godina "prodaje" Budvansku rivijeru i Institut Igalo

U planovima Savjeta za privatizaciju u posljednjih deset godina nalaze se “Budvanska rivijera” i Institut dr Simo Milošević, kao i mnoge druge kompanije koje i pored više pokušaja nikada nisu privatizovane poput Luke Bar, Montekarga, Instituta crne matalurgije, Marine Bar, Pošte Crne Gore... Pokušavane su i prodaje Montenegro erlajnsa, NIP Pobjede, Duvanskog kombinata... koji su u međuvremenu otišli su stečaj.

Vlada je nedavno usvojila plan privatizacije za 2023, nakon što dvije godine nije bio usvajan, u kojem se ponovo nalazi “Budvanska rivijera”, kao i nastavak tenderske procedure za Institut Igalo prema presudi Upravnog suda.

Nakon šest godina planiranja privatizacije “Budvanske rivijere”, Vlada Duška Markovića je 2018. godine odlučila da prvo segmentira kompaniju, odnosno od kompleksa Svetog Stefana i Miločera formira novu kompaniju “Sveti Stefan hoteli”, a da zatim proda 58 odsto akcija u “Budvanskoj rivijeri” u kojoj je preostalo šest drugih hotela u Budvi i Petrovcu. “Sveti Stefan hoteli” su osnovani 2019. godine, a u 2020. godini je trebalo da bude raspisan javni tender za prodaju državnog paketa akcija, ali se prvo desila pandemija kovid, a zatim i promjena vlasti.

Za 2021. i 2022. godinu nije usvajan plan privatizacije. Obrazloženja bivše vlasti za prodaju “Budvanske rivijere” bila su da žele da poboljšaju ekonomičnost kompanije, unaprijede turističku ponudu, kao i da nema razloga da država bude vlasnik hotela.

Sada su iz Ministarstva ekonomskog razvoja i turizma kazali da je osnovni motiv za privatizaciju “Budvanske rivijere” to što kompanija raspolaže vrijednom imovinom koja nije valorizovana na pravi način u smislu stvaranja nove vrijednosti, ostvarivanja dobiti, podizanja kvaliteta proizvoda i usluga i otvaranja novih radnih mjesta. Kazali su da će se nakon podrobne analize odrediti po ovom pitanju.

I Institut dr Simo Milošević, decenijama se nalazi u planovima za privatizaciju, uz obrazloženja da je potrebna njegova medernizacija i poboljšanje zdravstvenih i turističkih usluga koje država ne može da finansira. Javni poziv za prodaju 56 državnih akcija objavljen je u oktobru 2018. godine, a jedini ponuđač bio je konzorcijum češke kompanije “Philibert” i budvanske “Vile Olive” Žarka Rakčevića.

Međutim, tadašnja Vlada prekida postupak prodaje. Upravni sud u septembru prošle godine usvaja zahtjev češko-crnogorskog konzorcijuma i nalaže Savjetu za privatizaciju da se ponovo izjasni o ovom postupku i da nastavi tendersku prodaju. U međuvremenu je Instutut zbog nagomilanih problema došao u situaciju da se nalazi pred stečajem, a država je u nemogućnosti da direktno pomogne kompaniju zbog evropskih pravila o ograničavanju državne pomoći.

Rakčević je nedavno kazao da je konzorcijum zainteresovan za nastavak pregovora o kupovini Instituta, ali da je pitanje u kakvom se sada stanju nalazi u odnosu na period prije četiri godine, kada su dali ponudu. Oni su tada za akcije nudili 10 miliona eura i 27,94 miliona eura za investicije, u narednih pet godina, uz socijalni program.

Luka Bar je takođe godinama bila u planovima za privatizaciju. Prvo je 2009. iz jedinstvene Luke izdvojen segment Kontejnerskih terminala, koji je zatim privatizovan 2013. godine “Global portsu” za osam miliona eura, od čega je nastala sadašnja firma “Port of Adria”. Preostali dio Luke Bar je bio na tenderu ali 2017. nije uspjela prodaja zainteresovanoj poljskoj kompaniji “OT Logistik”, koja je za 30 odsto akcija ponudila osam i po miliona eura i investicioni, trogodišnji plan vrijedan 14 miliona eura.

Savjet za privatizaciju je odustao od prodaje jer je smatrao da je cijena niska, da je nedovoljno investicija i da postoji mogućnost da ponuđač u kratkom roku postane vlasnik i preostalih 20 odsto akcija i da preuzme kontrolu nad tim važnim, državnim resursom.

Vlada sada ima drugačije planove. Otkupila je 24 odsto akcija Luke bar od manjinskih akcionara za oko 12 miliona eura i sada ima 77 odsto, dok je sa “Global portsom” pokrenula pregovore o kupovini njihovih akcija u “Port of Adria”. Cilj Vlade je da ponovo objedini sve lučke kapacitete.

Ponovo na prodaju "Montepranzo", uvršten i Savin kuk

Vlada za ovu godinu planira i prodaju firmi “Castello Montenegro” Pljevlja - bivše fabrike zaštitne odjeće koja se sada većinom bavi izdavanjem prostora i posluje sa gubicima, Instituta za crnu metalurgiju Nikšić - takođe gubitaša. Obje ove firme se već deset godina nalaze na spisku za privatizaciju.

Na listi je sada i “Montepranzo Bokaprodukt” - bivše poljoprivredno dobro kod Tivta gdje je prije deset godina planirana gradnja golf terena, a firme koja je sada veliki gubitaš i čiji račun je u blokadi zbog duga od skoro 900 hiljada eura. U planu je prodaja i “Turistički centar Durmitor” u okviru kojeg posluje skijalište Savin kuk.

( Goran Kapor )