Prihodi budžeta u 2022. za četiri odsto veći od planiranih, rekordan rast prihoda od PDV-a

Prihodi budžeta u periodu januar-decembar 2022. godine iznosili su 2.009,1 milion eura ili 35,2 odsto procijenjenog BDP-a, saopšteno je iz Ministarstva finansija.

U odnosu na planirane, ostvareni prihodi veći su za 78,1 milion eura ili četiri odsto, dok su u odnosu na uporedni period prethodne godine veći za 97,7 miliona eura ili 5,1 odsto.

Iz ministarstva ističu da su u 2022. prihodi od poreza na dodatu vrijednost zabilježili rekordan rast u odnosu na prethodnu godinu, i to u iznosu od 216,1 milion eura ili 31,2 odsto, prevashodno kao rezultat rasta privatne potrošnje, rasta uvoza i inflacije, uspješne ljetnje turističke sezone i efekata elektronske fiskalizacije poreskih registar kasa.

"Polazeći od navedenog, prihodi od poreza na dodatu vrijednost predstavljali su glavni generator rasta ukupnih prihoda tokom 2022. godine. Značajan rast naplate zabilježen je i kod prihoda od poreza na međunarodnu trgovinu i transakcije koji su rasli po stopi od 42,2% kao rezultat rasta ostvarenog uvoza, prihoda od poreza na dobit pravnih lica koji su u odnosu na prethodnu godinu zabilježili rast od 20,7% kao i kod Naknada koje su naplaćene za 42,4% više u odnosu na 2021. godinu", navodi se u saopštenju.

Sa druge strane, manja naplata prihoda u odnosu na prethodnu godinu ostvarena je kod poreza i doprinosa na zarade usljed uvođenja neoporezivog dijela zarade i ukidanja doprinosa za zdravstveno osiguranje, ističu iz resora finansija.

"Osim toga, na nižu naplatu poreza na dohodak, uticalo je i usvajanje Zakona o izmjenama i dopuni zakona o finansiranju lokalne samouprave kojim je povećan procenat ustupljenih prihoda od poreza na dohodak fizičkih lica lokalnim samoupravama kroz istovremeno smanjenje prihoda koji su do tada po ovom osnovu pripadali centralnom budžetu", dodaju.

U odnosu na planirane, najveći rast zabilježen je kod Poreza na dodatu vrijednost i to za 93,2 miliona eura ili 11,4 odsto. Takođe, veća naplata prihoda u odnosu na plan zabilježena je i kod Poreza na međunarodnu trgovinu i transakcije, i to u iznosu od 10,6 miliona ili 35,6 odsto, što je dominantno rezultat rasta uvoza i inflacije.

Pozitivno odstupanje u odnosu na plan za 2022. bilježe i prihodi od Poreza na dobit pravnih lica u iznosu od 5,9 miliona eura ili sedam odsto, kao i Naknade koje su u odnosu na planirani nivo naplaćene u većem iznosu od 18 miliona eura ili 32,9 odsto, i to dominantno kao rezultat jednokratne uplate naknada po osnovu aktivnosti istraživanja nafte i gasa kao i veće naplate po osnovu implementacije Programa ekonomskog državljanstva.

Prihodi od akciza u 2022. godini manji su u odnosu na plan za 15,1 miliona eura ili 5,8 odsto.

"Navedeno odstupanje kod ove kategorije prihoda posljedica je primjene Odluke o umanjenju iznosa akcize na promet bezolovnog benzina i gasnih ulja po kojoj je akciza na promet ovih proizvoda od maja mjeseca smanjena za 50, 40 ili 25 odsto u zavisnosti od kretanja cijena, a u cilju zaštite životnog standarda građana. U poređenju sa prethodnom godinom, prihodi od akciza manji su za 2,8 miliona eura ili 1,1 odsto. Smanjenje prihoda usljed primjene Odluke o umanjenju iznosa akcize na promet bezolovnog benzina i gasnih uljau najvećoj mjeri kompenzovan je rastom prihoda od akciza na duvan i duvanske proizvode, koji su u poređenju sa prethodnom godinom zabilježili rast od 31,6 miliona eura ili 52,3 odsto, kao rezultat suzbijanja aktivnosti na nelegalnom tržištu duvana i duvanskih proizvoda", navodi se u saopštenju.

Nasuprot tome, u 2022. ostvarena je niža realizacija u odnosu na plan kod prihoda po osnovu Poreza na dohodak fizičkih lica u iznosu od 11,7 miliona eura ili 12,4 odsto, kao i kod doprinosa u iznosu od 15,3 miliona eura ili 3,2 odsto.

Prihodi budžeta u decembru 2022. godine iznosili su 218,7 miliona eura, što je u odnosu na plan više za 22,6 miliona eura ili 11,5 odsto. U odnosu na isti mjesec prethodne godine prihodi budžeta manji su za 29,7 miliona eura ili 12 odsto. Glavni razlog odstupanja prihoda u decembru 2022. godine odnosi se na iznos donacija koje su u istom mjesecuprethodne godine ostvarene na većem nivou, i to u iznosu od 12,9 miliona eura ili 69,7 odsto, kazali su iz ministarstva.

Izdaci budžeta u periodu januar – decembar 2022. godine iznosili su 2.258,1 miliona eura ili 39,6 odsto procijenjenog BDP-a i u odnosu na planirane niži su 126,1 miliona eura ili 5,3 odsto. U odnosu na komparativni period prethodne godine, izdaci su veći za 247,2 miliona eura odnosno 12,3 odsto.

U strukturi ukupne potrošnje, izdaci u okviru Tekućeg budžeta, budžeta državnih fondova i Rezerve iznose čine 91 odsto, dok Kapitalni budžet čini devet odsto.

"Niže izvršenje u odnosu na plan za 2022. godinu dominantno se odnosi na niže izvršenje Bruto zarada i doprinosa na teret poslodavca, Transfera za socijalnu zaštitu (dominanto u dijelu prava iz oblati penzijskog i invalidskog osiguranja usljed izvršenog preusmeravanja sredstava u korist pozicije Transfera institucijama, pojedincima, nevladinom i javnom sektoru u cilju adekvatne evidencije izdatka), Rashoda za materijal, kao i Tekuće budžetske rezerve (koja je realizovana u ukupnom iznosu od 85 miliona eura, odnosno za 15 miliona eura niže od plana, od čega je direktno iz Rezerve plaćeno 25 miliona eura, dok je iznos od 60 miliona eura preusmjeren na druge potrošačke jedinice na odgovarajuće budžetske pozicije)", navodi se u saopštenju.

Kada je u pitanju Kapitalni budžet, realizacija je na nivou od 203.1 miliona eura, što predstavlja izvršenje od 84.4 odsto. Najznačajnije izdvajanje u okviru Kapitalnog budžeta odnosi se na realizovana plaćanja za potrebe projekta prioritetne dionice autoputa u iznosu od 68 miliona eura, odnosno koje je realizovano u punom planiranom iznosu.

Sa druge strane, ostali kapitalni projekti realizovani su u iznosu od 135 miliona eura, što je na nivou od 78 odsto plana. "U okviru kapitlanog budžeta ukupno je planirano 368 projekata, a koji se odnose na nastavak radova na postojećim projektima i otpočinjanje radova ili izrada tehničke dokumentacije na novim kapitalnim projektima. Na osnovu preliminarnih podataka za 2022. godinu, evidentirane su transakcije na ukupno 131 projekat, dok kod preostalih 237 projekta nije bilo realizovnaih plaćanja", navode iz ministarstva.

Od ukupnog broja projekata čija je ralizacija u toku, za 30 projekata kod kojih je evidentirana najveća realizacija u toku godine realizovana su sredstva u iznosud od 174 miliona eura, odnosno okvirno 86 odsto.

( B.H. )