Čovjek najslabija karika za sajber bezbjednost

Ljudski faktor jedan je od glavnih uzroka ugrožavanja sajber bezbjednosti, poručili su učesnici događaja “Digitalna forenzika: analiza dokaza kroz inteligentne sisteme”, koji je organizovan na Elektrotehničkom fakultetu Univerziteta Crne Gore (UCG).

U Crnoj Gori, meta zloupotreba u digitalnom svijetu najčešće je lakovjernost građana i njihova želja za brzom zaradom, poručio je Jakša Backović, rukovodilac grupe za suzbijanje krivičnih djela visokotehnološkog kriminala Odsjeka za borbu protiv organizovanog kriminala i korupcije u Upravi policije. Prema njegovim riječima, mnogi, nakon što dobiju informaciju da teško mogu povratiti novac, odustaju od krivičnog procesuiranja.

U posljednje dvije godine, kako je kazao, bila su 34 predmeta u vezi sa računarima i računarskim prevarama, dok je pričinjena šteta bila preko 500.000 eura.

Najviše finansijske štete, i po privatna i po pravna lica, i u Crnoj Gori i u svijetu, prave takozvane NBEC (Business email compromise) prevare, odnosno prevare kroz kompromitovani poslovni imejl.

”Obično putem mejla dobijamo obavještenje o promijenjenoj imejl adresi, te se na paralelnom imejlu učini inicijalni kontakt, a zaposleni u finansijskom sektoru preduzeća dobija lažni imejl od rukovodioca”, pojasnio je Backović.

Tomislav Vazdar, direktor Sektora korporativne bezbjednosti i CSO Erste&SteierMarkische banke u Hrvatskoj, prezentovao je rezultate istraživanja, prema kojima u poslu, 43 odsto zaposlenih načini grešku koja kompromituje sajber bezbjednost, dok je kršenje bebjednosti u 90 odsto slučajeva upravo ishod ljudske greške.

”Tokom prvih 100 dana pandemije, sajber napadi su bili povećani za 35,5 odsto”, kazao je on, uz poruku da su “ljudi ti koji čine greške”.

Poručio je i da u povećanju sajber bezbjednosti može da doprinese korporativna kultura u kojoj se od menadžmenta zaposlenom ukazuje poštovanje, uvažavanje i povjerenje.

Predstavnik Ministarstva spoljnih poslova Francuske poručnik Sedrik Gruse rekao je da će za jačanje institucionalnih kapaciteta za suprostavljanje sajber kriminalu, od velikog značaja, za Crnu Goru i region, biti otvaranje Regionalnog centra za razvoj kapaciteta za borbu protiv sajber kriminala i za sajber bezbjednost.

Kazao je i da su u toku intenzivne pripreme za početak rada.

Centar će biti smješten u zgradi Naučno-tehnološkog parka u Podgorici, a na njegovom razvoju rade tri partnerske institucije Univerziteta Crne Gore (UCG), Ministarstva spoljnih poslova i Ambasade Republike Francuske i Ambasade Slovenije.

Događaj je, u okviru istoimene COST akcije CA17124 - Digital forensics: evidence analysis via intelligent systems and practices (DigForASP), organizovala prof. dr Milena Đukanović, kao član Menadžment komiteta ispred Crne Gore.

Đukanovićeva je podsjetila da se ta akcija realizuje od 2018, te da digitalna forenzika, kao dio kriminalističkih nauka, stremi rješavanju krivičnih predmeta primjenom naučnih principa.

Akcija okuplja stručnjake iz 35 zemalja, sa ukupno osam radnih grupa i 70 aktivnih članova, koji su kroz 30 organizovanih događaja tokom četiri godine trajanja razmjenjivali znanja i iskustva iz ove oblasti.

( Damira Kalač )