Istorijska nepravda biće ispravljena: Obnavlja se crkva Svetog Antuna Padovanskog na plaži Mogren
Hotelska grupa “Budvanska rivijera” i Opština obnavljaju crkvu, koja je prije 70 godina brutalno dignuta u vazduh, a na čijem mjestu je sada poslovna zgrada kompanije
Nakon punih sedam decenija od kada je brutalno dignuta u vazduh, katolička crkva Svetog Antuna Padovanskog na drugoj plaži Mogren mogla bi napokon da bude obnovljena.
Hotelska grupa “Budvanska rivijera” podnijela je Ministarstvu ekologije, prostornog planiranja i urbanizma zahtjev za uklanjanje ugostiteljskog objekta (poslovna zgrada) na plaži Mogren II, čime se stiču mogućnosti da se započne obnova porušene katoličke crkve.
Kako Starobudvani, tako i Mjesna zajednica “Stari grad” i Opština Budva zajedno sa Turističkom organizacijom, godinama unazad govore o obnovi crkve.
”U toku 2022. godine održano je više sastanaka sa odgovornim licima Opštine Budva, kao i hotelske grupe “Budvanska rivijera” sa ciljem da se stvore uslovi za obnovu i izgradnju razrušene crkve Svetog Antuna Padovanskog, sagrađene 1571. godine, a koje se nalazi u zaleđu plaže Mogren 2. Predmetna crkva se nalazi na dijelu kat.parcele 2652 KO Budva, a u vlasništvu je Hotelske grupe ‘Budvanska rivijera. S obzirom na to da je u neposrednoj blizini naš poslovni prostor, koji je u dugogodišnjem zakupu privrednog društva “Gabbiano VS” d.o.o. iz Budve, naše društvo kao zakupodavac je obavezalo zakupca da je u periodu trajanja ugovora o zakupu poslovnog prostora u obavezi da obnovi iz sopstvenih sredstava i uz pomoć Hotelske grupe razrušenu crkvu, a sve shodno originalnom projektu crkve’”, navodi se u odgovoru uprave “Budvanska rivijere” dostavljenom “Vijestima”.
Iz te kompanije navode, takođe, da je nesporno da je taj poslovni prostor izgrađen pedestih godina prošlog vijeka i da je u jako lošem stanju, te predstavlja opasnost za one koji borave u njegovoj blizini, a posebno u ljetnjem periodu.
”Iz tog razloga je bilo neophodno pristupiti adaptaciji i rekonstrukciji istog, a sve shodno zakonskoj regulativi”, naglašavaju iz najveće hotelske kompanije u Crnoj Gori.
Kako bi se pristupilo adaptaciji i rekonstrukciji objekta, kako navode, neophodno je bilo pribaviti tehničku dokumentaciju u skladu sa važećim zakonskim propisima.
”Objekat na kat.parceli 2562 KO Budva, nakon adaptacije i rekonstrukcije će ostati u osnovi, spratnosti kao i pogledu posebnih djelova isti kao i kada je izgrađen, što se potvrđuje nalazima i mišljenjima sudskih vještaka i ovlašćenih privrednih društva. Iz Elaborata analize statičke i seizmičke stabilnosti poslovnog objekta, koji je uradio ‘POP-projekt’ d.o.o Podgorica, je utvrđeno da je postojeća armatura oštećena i kako takva nema nosivost, temeljna konstrukcija i zidovi objekta zbog dejstva vode su oštećeni, a krovna i međuspratna konstrukcija su dovedeni do stanja neupotrebljivosti. Utvrđeno je klizanje kompletnog objekta prema moru za 70 centimetara”.
Hotelska grupa “Budvanska rivijera”, kako navode, kao vlasnik tih nepokretnosti, prepoznala je značaj ove lokacije u smislu poboljšanja turističke ponude kako kompanije, tako i samog grada.
”Dakle, naše društvo je prepoznalo da će adaptacijom i rekonstrukcijom tog poslovnog prostora i obnovom razrušene crkve ostvariti osnovni cilj da upotpuni kako svoju ponudu, tako i stvori još jednu atraktivnu lokaciju na ovom dijelu obale”, navode iz HG “Budvanska rivijera”.
Jedna od nekadašnjih svetinja Budve, kojoj su pohodili ne samo katolici, nego i pravoslavni vjernici, porušena je 1952. godine. Proteklih godina nova gradska uprava je u više navrata obećavala da će se krenuti u obnovu, a kočnica su neriješna imovinska pitanja oko parcele na kojoj se nekada nalazila crkva. “Crkva Svetog Antuna Padovanskog je dobila naziv po portugalskom svešteniku (12. vijek) i svecu za kojeg se vjeruje da pomaže pomorcima, životinjama, siromašnim ljudima, trudnicama, putnicima. Crkva Svetog Antuna Padovanskog u Budvi se nalazila iznad plaže Mogren. Zvjerski je porušena 1952. godine od navodno nepoznatih počinilaca. Na dan Svetog Antuna Padovanskog 13. juna svake godine iz crkve Svetog Ivana Krstitelja, koja se nalazi u Starom gradu, kretala je svečana procesija s ikonom Svetog Antuna Padovanskog. Tog dana se poslije svečane mise na plaži Mogren slavilo do zalaska sunca. Kod Starobudvana je ostao običaj do danas da sezona kupanja počinje upravo na dan Svetog Antuna”, ranije je “Vijestima” saopšteno iz MZ “Stari grad” iz koje insistiraju da se crkva obnovi.
Dva puta građena, pa uništena eksplozivom
Crkva Svetog Antuna izgrađena je 1571. godine. Vremenom je crkva propadala, da bi je na kraju veliko nevrijeme 1899. godine gotovo potpuno uništilo.
Sljedeće godine su građani Budve odlučili da izgrade novu i veću crkvu i počeli su sa sakupljanjem dobrovoljnih priloga, u čemu su podjednako učestvovali i katolici i pravoslavni, i 1. maja 1905. godine don Ćiril Rosić je blagoslovio kamen temeljac uz veliko veselje građana obje vjeroispovijesti, što je bilo propraćeno gradskom muzikom. Siromašniji građani, koji nijesu mogli da pomognu izgradnju crkve novcem, pomogli su dobrovoljnim radom.
Decenijama prije i poslije posvećenja crkve na dan 13. juna su se održavale svečanosti u čast Svetog Antuna, u kojem su mnogi stanovnici vidjeli zaštitnika svog grada. Ova tradicija trajala je do 1952. godine kada je crkva Sv. Antuna porušena.
Odbor za obnovu - izgradnju crkve Svetog Antuna obratio se Opštini Budva još 29. januara 2013. Ali puna decenija je prošla bez konkretne aktivnosti.
Originalni planovi za izgradnju crkve su sačuvani, tako da ne bi postojao problem da se crkva obnovi u izgledu kakvom je bila, nakon posljednje rekonstrukcije početkom 20. vijeka.
( Vuk Lajović )